Case study: Primark's duurzaamheid onder de loep

Primark, de Ierse modeketen die onderdeel is van Associated British Foods (ABF), wordt beschouwd als één van de meest succesvolle retailers van het afgelopen decennium. Met haar focus op lage prijzen en een kwalitatief aanbod, samengevat in de slogan Amazing fashion, amazing prices, heeft Primark langzaamaan Europa veroverd en zijn nu ook de Verenigde Staten aan de beurt. Het enige smetje op dit succesverhaal? Primark kan het hardnekkige vooroordeel dat fast fashion per definitie nooit duurzaam en dus onethisch is maar niet van zich afschudden.

Na de instorting van het Rana Plaza, het meest dodelijke ongeval in de geschiedenis van de kledingindustrie, zijn steeds meer consumenten gaan nadenken over de herkomst van hun kleding. Want hoe kan een t-shirt dat wordt verkocht voor een schamele 2 euro ooit op verantwoorde wijze zijn gemaakt? Op 24 april 2013 stortte in Dhaka in Bangladesh een gebouw in waarin maar liefst vijf kledingfabrieken waren gevestigd die kleding produceerden voor 28 merken. Het tragische ongeluk eiste het leven van 1.138 werknemers, en meer dan 2.000 werknemers raakten daarnaast gewond. De tragedie werd gezien als een wake up call voor de modeindustrie om kwetsbare werknemers beter te beschermen, en voor Primark betekende het zelfs een directe oproep om de ethiek van hun werkwijze en de CSR (Corporate Social Responsibility, red.) afdeling onder de loep te nemen: zij lieten hun kleding namelijk produceren bij New Waves Bottoms, één van de fabrikanten uit het Rana Plaza.

Primark was één van de eerste retailers die een handtekening zette onder het akkoord over brand- en bouwveiligheid in Bangladesh, een gezamenlijk initiatief van IndustriALL en UNI Global Union. Ook was Primark er als één van de eersten bij om te zorgen dat zowel slachtoffers van de instortingsramp als hun familieleden naderhand hulp ontvingen in de vorm van voedsel en financiële steun. De budgetketen beloofde zowel op de korte als de lange termijn financiële steun te bieden aan iedereen die door de ramp was benadeeld. Inmiddels heeft het bedrijf al 14 miljoen dollar (13,6 miljoen euro) uitgekeerd, waarvan 11 miljoen dollar (10,3 miljoen dollar) naar werknemers van New Waves Bottom is gegaan. Sindsdien is Primark zich blijven inzetten door samen te werken met lokale partners en non-profit organisaties om te zorgen dat de financiële steun die medewerkers en hun families ontvangen op een goede manier wordt gebruikt, bijvoorbeeld door het bieden van financiële adviezen en verdere begeleiding. Daarnaast werd het ‘Pashe Achi Project’ gelanceerd, wat moet zorgen dat degenen die recht hebben op compensatie dit ook ontvangen en dat zij daarnaast op de hoogte zijn van hun rechten.

Deze korte video laat zien wat Primark en lokale organisaties samen doen om werknemers van New Wave Bottoms, de fabriek die was gevestigd in het ingestorte Rana Plaza, te ondersteunen na het uitbetalen van de lange termijn compensaties.

Welke stappen heeft Primark genomen om verantwoordelijker te werken na de ramp met Rana Plaza?

Tot slot heeft Primark in de Bengaalse fabrieken waar het mee werkt een programma opgericht waarvoor regelmatig controles worden gehouden die moeten bijhouden hoe het staat met de integriteit. Op dit moment werken bij het bedrijf meer dan 80 experts die zich hebben toegelegd op duurzaamheid, eerlijke mode en werknemerstraining: het Ethical Trade Team. Dit team, dat werkzaam is op negen belangrijke locaties zoals China, India, Bangladesh en Turkije, heeft als functie om ter plekke de ‘’ogen en oren’’ van Primark te zijn, aldus Primark’s directeur Ethical Trade & Environmental Sustainability, Katharine Stewart. Daarnaast wordt vanuit Primark zelf ook regelmatig een bezoek gebracht aan fabrieken die, volgens het Akkoord, ‘cruciaal’ zijn. Ook wordt contact onderhouden met andere fabrieken waar productie voor het Ierse bedrijf plaatsvindt. Maar wie denkt dat Primark’s ethische en duurzame initiatieven beperkt blijven tot Rana Plaza, heeft het mis: het bedrijf gaat veel verder dan dat.

In tegenstelling tot andere fast fashion concurrenten als H&M, dat onlangs haar ‘Close the Loop’ campagne lanceerde om openlijk te communiceren over haar duurzame werk, was Primark zwijgzamer wanneer het ging over de duurzame initiatieven die werden opgezet. Dat wil zeggen: tot nu. Tegelijk met de lancering van het Sustainable Cotton Programme, waarvoor Primark samenwerkt met CottonConnect en de Self-Employed Women’s Association (SEWA) om meer dan 11.000 vrouwelijke katoenboeren uit India te ondersteunen, heeft de kledingketen besloten meer naar buiten te treden over de maatregelen die worden genomen op weg naar duurzamere mode.

“Wanneer we in het verleden niets naar buiten brachten, ging men ervan uit dat we totaal niet duurzaam werkten, terwijl wij juist een manier zochten om over dit onderwerp te communiceren,” legt Stewart uit. “Het is niets nieuws, maar juist business as usual: we doen dit al een hele lange tijd zo. Maar nu onze klanten ons ernaar vragen, gaan we er ook meer over praten… Vooral nu onze klanten ouder worden en meer willen weten.” Door de jaren heen heeft Primark een reeks strategieën en initiatieven bedacht, variërend van het verbeteren van de leefomstandigheden van fabrieksmedewerkers tot het verkleinen van hun ecologische voetafdruk, minder gebruik van chemische stoffen en water, en het gebruiken van duurzamere materialen.

”Ons doel is het aanbieden van veilige, voedzame en betaalbare etenswaren en kleding die klanten waar voor hun geld geven. We zijn ons er dan ook van bewust dat wanneer wij dit goed doen, we een positieve bijdrage leveren aan de levens van miljoenen mensen,” zegt George Weston, CEO van Primark’s moederbedrijf Associated British Foods, in de Corporate Responsibility Update dat het bedrijf in 2016 uitbracht. “Onze gedecentraliseerde structuur in combinatie met onze diversiteit aan activiteiten zorgt er echter voor dat het voor mensen van buiten ons bedrijf moeilijk is in te schatten hoe wij bijdragen aan de samenleving. Daarom proberen we erachter te komen hoe we dit beter kunnen meten, zodat we meer tastbaar en geloofwaardig bewijs kunnen bieden van de impact die we maken.”

Kunnen de duurzame initiatieven van Primark een verschil maken?

Maar doet Primark genoeg? FashionUnited deelt haar bevindingen in dit de long-form artikel waarin wordt gekeken naar de duurzaamheid en eerlijke initiatieven van de retailer.

Klik hier voor de volledige Case Study over Primark’s duurzaamheid in het Engels.

Beeld:

• Homepagefoto: Primark-winkel in Manchester. Credit: Primark.
• Foto van de ramp in het Rana Plaza Rana: AFP. Bron: Zakir Hossain Chowdhury / ANADOLU AGENCY
• Podcast: Primark Offers Compensation to Dhaka Factory Victims. (Primark biedt compensatie aan slachtoffers van Rana Plaza ramp). Credit: PRI’s The World
• Video: PRIMARK | Rana Plaza: Kushi Mela. Credit: Primark
• Milaan, foto van Primark Italië. Credit: Primark.
• Milaan, in-store foto van Primark Italië. Credit: Primark.

Auteur: Vivian Hendriksz. Vertaling en bewerking: May-Anne Oltmans.