Cross-border Webshops: Waar moet een webshop in de EU aan voldoen?

Webshops in de EU moeten voldoen aan Europese wet- en regelgeving. Deze wet- en regelgeving beschermt de consument. Ook zijn er in de verschillende Europese landen lokale wetten op het gebied van eisen die aan producten worden gesteld waar een internationale webshop aan moet voldoen. In dit artikel worden de belangrijkste regels waaraan een website in Europa moet voldoen behandeld.

Verbod op geoblocking

Binnen de EU geldt een verbod op geoblocking. Door middel van geoblocking zijn online activiteiten gebonden aan een bepaald gebied. Dit is het geval als een webshop alleen beschikbaar en toegankelijk is voor klanten uit Nederland. Buitenlandse klanten worden dan op basis van hun IP adres geblokkeerd. Dit mag niet van de Europese Commissie: webshops mogen geen consumenten uit andere EU-landen weren. Ook moeten webshops in de EU dezelfde prijzen, verzend- en betalingsvoorwaarden hanteren. Prijzen mogen niet automatisch worden aangepast op basis van de locatie of het IP-adres van de klant. In de praktijk betekent dit als de Nederlandse webshop een betaling met een VISA-creditcard accepteert van klanten uit Nederland, Duitse klanten ook met deze creditcard mogen betalen. Klanten doorsturen naar een land specifieke website mag alleen met uitdrukkelijke toestemming van de klant. Een Belgische klant mag dus niet automatisch worden doorgestuurd naar een Belgische webshop.

Informatieverplichtingen: van bestelproces tot orderbevestiging

Webshops moeten op grond van de Consumentenrichtlijn aan bepaalde informatieverplichtingen voldoen bij het aanbieden van producten en diensten aan consumenten. De informatieverplichtingen van een verkoper hebben betrekking op het verstrekken van informatie voorafgaand aan het sluiten van de overeenkomst en tijdens de overeenkomst. Onder de eerste informatieverplichting valt bijvoorbeeld het bestelproces.

Een goede webshop neemt de consument mee in het bestelproces: van winkelmandje tot orderbevestiging. Vaak wordt het bestelproces gevisualiseerd aan de hand van een kruimelpad waarbij de consument gemakkelijk stappen terug kan gaan om eventuele fouten te herstellen. Vanuit juridisch oogpunt moet bij het bestelproces heldere informatie worden gegeven over de geaccepteerde betalingsmethoden, de wijze van levering en de leveringstermijnen. De verzendkosten moeten apart in het besteloverzicht vermeld worden. Verdere informatie die voor de consument zichtbaar moet zijn voordat er een bestelling wordt geplaatst of een account wordt aangemaakt: de belangrijkste kenmerken van het product/ dienst, de prijs van het product of de dienst, hoe de webshop omgaat met persoonsgegevens, hoe een bestelling kan worden geannuleerd of opgezegd, welke wettelijke garantie er is, dat de klant 14 dagen wettelijke bedenktijd heeft met een link naar het herroepingsformulier en op welke wijze klachten worden afgewikkeld.

Het bestelproces moet voor de consument zo zijn ingericht dat het voor de consument duidelijk is dat aan een bestelling, een betalingsverplichting is gekoppeld. Dat klinkt simpel en toch zie je nog veel webshops die de bestelknop “bestel nu” of “bevestig je bestelling” bevatten, en die voldoen niet aan de informatieverplichting. Voor de bestelknop geldt dat de tekst goed leesbaar en ondubbelzinnig geformuleerd moet zijn. Het Hof van Justitie heeft in 2022 nadere voorwaarden aan de beoordeling van de bestelknop gesteld. Zo mag bij de beoordeling of de bestelknop voldoet aan de informatieverplichting alleen gekeken worden naar de bestelknop zelf en dus zonder een verwijzing naar overige tekst of uitleg over het bestelproces in de webshop. Teksten op een bestelknop die niet voldoen zijn: “bestel nu”, “plaats je bestelling”, “bestelling afronden”. Teksten die wel voldoen zijn: “bestellen en betalen” of “bestelling met betalingsverplichting”, omdat daar duidelijk uit blijkt dat de consument met het klikken op de bestelknop een betalingsverplichting aangaat.

Na de aankoop ontvangt de consument een orderbevestiging waarin bepaalde informatie dient te worden bevestigd; onder meer de identiteit en contactgegevens van het bedrijf waarmee de overeenkomst is gesloten, de te leveren producten en de prijzen daarvan, de levertermijnen en verzendkosten, de gekozen betalingsmethode en informatie over de retournering van het product, garanties en het herroepingsrecht.

Indien de webshop niet voldoet aan de informatieverplichtingen dan bestaat het risico dat de met de consument gesloten overeenkomst kan worden vernietigd. Het gevolg van die vernietiging is dat de reeds geleverde producten en betalingen moeten worden teruggedraaid. Een rechter kan (en doet dit ook in de praktijk) ambtshalve toetsen of een verkoper aan zijn informatieverplichting heeft voldaan. Een ander risico is dat de Autoriteit Consument en Markt (ACM) forse boetes kan opleggen aan verkopers die een webshop exploiteren die niet aan de informatieverplichtingen voldoet.

Online beïnvloeding van webshops

De ACM heeft aangekondigd zich in 2023 te zullen richten op het bestrijden van misleiding en manipulatie door online bedrijven. De ACM gaat bijvoorbeeld scherper letten op hoe webshops de keuzes van consumenten beïnvloeden met zogeheten ‘dark patterns’ of nepreviews. De ACM definieert dark patterns als verborgen manieren om consumenten te misleiden of misleidende vormgeving van websites om consumenten te beïnvloeden dingen te doen die niet in hun belang zijn. Voorbeelden van dark patterns zijn:

Veel dark patterns zijn verboden naar huidig recht, bijvoorbeeld op basis van de zogenaamde zwarte lijst van misleidende handelspraktijken of op grond van andere wetgeving. De Prijzenwet verbiedt bijvoorbeeld het gebruik van nepkortingen.

De ACM kan op basis van de volgende Europese richtlijnen optreden tegen dark patterns: (i) de Richtlijn oneerlijke handelspraktijken (2005/29/EG), de Richtlijn consumentenrechten (2011/83/EU) en de Richtlijn oneerlijke bedingen in consumentenovereenkomsten (93/13/EEG).

Webshops moeten alert zijn op een actievere handhaving van de ACM en doen er goed aan hun webshop of platform tegen het licht te houden. De Leidraad bescherming online consument is daarbij een goed hulpmiddel omdat daarin kan worden gelezen waar de grens ligt tussen verleiden en misleiden in een online omgeving. Bovendien worden er tips gegeven over hoe een verkoper een webshop zo kan inrichten dat klanten een goede en eerlijke keuze kunnen maken.

Website-check

Voldoet jullie webshop aan alle wettelijke vereisten? Om te controleren of een webshop aan alle wettelijke vereisten voldoet is een webshopcheck aan te raden. Deze check omvat een toets van de webshop aan alle informatieverplichtingen, richtlijnen en overige wet- en regelgeving. In de webshop check wordt vastgesteld in hoeverre de webshop compliant is en worden aanbevelingen/ voorstellen voor verbeteringen van de webshop gedaan.

Geschreven door Margot Span van Spargo Legal. Margot is gespecialiseerd in het intellectueel eigendomsrecht en commerciële contracten en zij behandelt regelmatig actuele juridische kwesties in de rubriek Rechtspraak. www.spargolegal.nl