Is Black Friday nog wel van deze tijd?

Het is nog geen Black Friday, maar ik ben al Black Friday moe. Sinds vorige week word ik overspoeld met nieuwsbrieven met aanbiedingen. Terwijl ik gister de zoveelste e-mails zag binnenkomen (zie printscreen onderaan dit artikel), vroeg ik me wederom af:

In deze tijd waarin de klimaatcrisis urgent is, de EU ernaar streeft een circulaire economie te realiseren tegen 2050 en er nieuwe wetgeving komt die duurzaamheid verder afdwingt, past een koopjesfestijn dat aanzet tot consumeren toch niet langer?

Past Black Friday in een tijdperk van duurzaamheid?

Bovendien is er vanuit beleidsmakers, merken en organisaties een groeiende oproep om bewuster en minder te kopen. Zo lanceerde Milieu Centraal een praktische gids voor vrouwen om minder nieuwe kleding aan te schaffen en de impact van fast fashion te verminderen en op Netflix verscheen vorige week, niet toevallig in aanloop naar Black Friday, de docu 'Buy Now! The Shopping Conspiracy' over de schaduwkant van massaconsumptie. Ofwel: aan bewustwording wordt hard gewerkt.

We willen toch dat consumensen, zoals jij en ik, kleding aanschaffen bij inspirerende retailers en modemerken waar zij fan van zijn door het unieke productaanbod, de beleving/persoonlijke ervaring en de weerspiegeling van hun waarden zoals duurzaamheid, milieubewustzijn en transparantie?

Dat consumenten investeren in hoogwaardige, ofwel kwalitatieve items, verantwoord geproduceerde kledingstukken en/of tweedehands mode. En bovenal een duurzamere garderobe opbouwen door de kleding die ze bezitten te dragen, koesteren, onderhouden en niet zo snel weg te doen?

Nu mijn kritische vraag..

Daarom een gewetensvraag voor modebedrijven en marketeers: wat is jullie rol? Helpen jullie marketings- en kortingsacties bewustzijn te creëren en verandering te stimuleren in de transitie naar een duurzamere toekomst? Welke boodschap draag je uit en welk gedrag moedig je aan?

Goed nieuws is er gelukkig ook

Gelukkig is tegelijkertijd te zien dat het Black Friday-tegengeluid jaarlijks aan meer en meer terrein wint.

Zo zijn er terugkerende initiatieven zoals Green Friday van Dille & Kamille, het winkelbedrijf dat uit ‘groen’ protest de winkeldeuren en webshop een dag gesloten houdt, en nieuwe lokale evenementen.

Deze vrijdag, op Black Friday zelf, opent in de Kalverstraat in Amsterdam een unieke pop-up store met slow fashion en duurzame lifestyle cadeaus. Het initiatief, opgezet door modeprofessional Nanette Hogervorst, eigenaar van de SF/Collective en de Sustainable Fashion Gift Card, biedt kleinere duurzame merken onder wie Noacustom en Pink Orange en verhuurbedrijf Rentlam een podium in een van de drukst bezochte winkelstraten van Nederland - zichtbaarheid tussen het geweld van de ketens.

Bezoekers kunnen op de openingsdag kleding laten repareren, deelnemen aan workshops ‘plantaardig verven’ en ‘upcyclen’ en luisteren naar panelgesprekken met duurzame mode-experts zoals Sara Dubbeldam en Marieke Eyskoot.

De tekst gaat verder onder het beeld

Aan de Rombout Hogerbeetsstraat in Amsterdam is een Makers & Co Market, gecureerd door het innovatieve modemerk New Optimist, dat kleding met statiegeld verkoopt om circulariteit te bevorderen. Zo zijn er onder meer bio-circulaire wollen breisels van The Knitwit Label, geupcyclede blazers van Nutt, geupcyclede jassen van Good Time Charlie en geupcyclede sneakers van Studio Encore, te koop. Makers & Co is vrijdag van 15 tot 20 uur en zaterdag van 11 tot 18 uur geopend.

Modeprofessional Chanel Trapman van Mumster organiseert vrijdagavond in Pakhuis de Zwijger ‘A call to conscious consumerism'. Verschillende voorlopers, onder wie Dr Kim Poldner, deskundige op het gebied van circulaire bedrijfsmodellen, en Willem Swager, financieel directeur van Patagonia, onderzoeken ‘hoe wij (mensen, red.) controle over ons consumptiegedrag kunnen herwinnen en systeemveranderingen in gang kunnen zetten’.

Patagonia moedigt mensen aan rekening te houden met het effect op het milieu en alleen te kopen wat ze nodig hebben. Zo zet het Amerikaanse merk in op circulaire pijlers zoals reduce en repair en remanufacturing, ofwel hergebruik (van oude, afgedankte kledingstukken worden nieuwe Patagonia items gemaakt). Ook heeft het bedrijf een unieke financiële structuur waarbij bedrijfswinsten worden gebruikt om milieuprojecten te financieren en de strijd tegen klimaatverandering te ondersteunen.

Een oproep voor meer actie

Black Friday voelt als een overblijfsel uit een tijd van de consumptie-economie. Maar tijden veranderen. Nu bewegen we ons richting een circulair systeem waarin het behoud van grondstoffen en onze planeet centraal staan.

En wij – consumenten, modebedrijven en marketeers – hebben de kans én verantwoordelijkheid om mee te bewegen.