Onderzoek: Wet die faillissementen moet voorkomen werkt, maar bereikt mkb minder

De WHOA (Wet Homologatie Onderhands Akkoord) trad in 2021 in werking en is bedoeld om levensvatbare bedrijven in financiële moeilijkheden hun schulden te laten herstructureren. Uit onderzoek van Rijksuniversiteit Groningen en Universiteit Leiden blijkt dat de wet grotendeels doet wat het moet doen, maar dat het midden- en kleinbedrijf minder wordt bereikt. De onbekendheid van de wet speelt hier een rol in, maar ook de kosten die er bij een dergelijke traject komen kijken, aldus de onderzoekers.

Wanneer een bedrijf met een gedeelte van de schuldeisers een akkoord bereikt, dan kan de rechter de overige schuldeisers die niet hebben ingestemd ook verbinden aan dit akkoord. Hiermee kan het bedrijf de schulden herstructureren, maar het is wel belangrijk dat het bedrijf de lopende verplichtingen, zoals bijvoorbeeld het betalen van de huur, wel blijft voldoen.

Over het algemeen werkt de wet zoals de wetgever heeft bedoeld, concluderen de onderzoekers. De wet lijkt daarnaast bij te dragen aan totstandkoming van akkoorden buiten de rechter om en wordt gezien als een ‘stok achter de deur’ waardoor schuldeisers eerder meewerken aan een akkoord. Hoewel de WHOA ook geschikt is voor het midden- en kleinbedrijf blijkt uit de praktijk dat deze kleinere ondernemers minder gebruik maken van de wet. Zo zijn zij en hun schuldeisers minder bekend met de wet en ‘hebben ze bij financiële problemen vaak te laat door dat een koerswijziging nodig is’, aldus de onderzoekers. Hoge kosten voor het WHOA-traject, onder andere voor griffierechten en het inwinnen van juridisch en financieel advies ter voorbereiding en uitvoering van het traject spelen mee. De onderzoekers raden dan ook aan dat de griffierechten worden verlaagd en dat er een betere informatievoorziening is rondom de WHOA.

De wet zou binnen drie jaar na de inwerkingtreding worden geëvalueerd - dit werd gedaan door de onderzoekers van de universiteiten. De onderzoekers geven aan dat de WHOA een nieuwe procedure is die in de praktijk nog verder vorm moet krijgen en dat wellicht nog niet alle knelpunten aan de oppervlakte zijn gekomen. Een vervolgonderzoek wordt dan ook aangeraden. Sinds de wet in werking is getreden zijn er al tientallen akkoorden tot stand gekomen.

De WHOA werd onder andere aangegrepen door het online platform van V&D in 2023. Echter door het stuklopen van het traject werd V&D gedwongen het businessmodel aan te passen. Bij retailer Shoeby loopt het WHOA-traject nog, zo bevestigde recent een woordvoerder aan FashionUnited. Het conceptakkoord wordt naar verwachting in het eerste kwartaal van 2024 bekrachtigt door de rechter waarmee het WHOA-traject succesvol kan worden afgesloten.