Radar-onderzoek: Grote modeketens falen in hun kledinginzamelingsprogramma’s

Onderzoek van het Nederlands televisieprogramma Radar toont aan dat grote modeketens zoals H&M, Primark, Zara en C&A falen in hun kledinginzamelingsprogramma’s. In plaats van recycling wordt de ingezamelde kleding vaak geëxporteerd naar ontwikkelingslanden, waar het vaak onbruikbaar wordt gedumpt. Europarlementariër Lara Wolters stelt vragen over deze praktijken en de mogelijke greenwashing door de betrokken bedrijven.

Radar leverde in juni 2024 twaalf kledingstukken in bij verschillende modeketens, waaronder H&M, Primark en C&A. Via Air Tags [een klein apparaat dat gebruikt kan worden om spullen terug te vinden, red.] werd de reis van de kleding gevolgd. Volgens Radar hebben de twaalf kledingstukken samen een afstand van ongeveer 84.000 kilometer afgelegd, wat gelijkstaat aan twee keer de omtrek van de aarde. Enkel twee kledingstukken kwamen in Nederland in de kringloop terecht. Slechts een klein percentage werd daadwerkelijk gerecycled. Het merendeel belandde in ontwikkelingslanden, waar het vaak onbruikbaar was of werd gedumpt, wat bijdraagt aan aanzienlijke milieuschade. Meerdere landen, waaronder het Oost-Afrikaanse land Oeganda, werken aan een importverbod voor tweedehands kleding, omdat dit naast het milieu ook de lokale economie verstoort.

Naar aanleiding van de bevindingen in de Radar-reportage heeft Europarlementariër Lara Wolters (GroenLinks-PvdA) vragen gesteld in het Europees Parlement over de naleving van de nieuwe Europese afvalrichtlijn. Ze wil weten of de Europese Commissie dit beschouwt als greenwashing en, zo ja, welke maatregelen er genomen kunnen worden tegen de betrokken bedrijven. Wolters zal vanavond (maandag 12 mei 2025) om 20:25 uur bij Radar op NPO 2 uitleg geven over haar beslissing om deze vragen te stellen.

Reacties van H&M, Primark en C&A

De betrokken modeketens hebben gereageerd op de bevindingen van Radar, zo is te lezen op de website van het televisieprogramma. H&M erkent dat er nog steeds grote uitdagingen zijn op het gebied van textielrecycling. Het modebedrijf benadrukt de samenwerking met partners om betere recyclingoplossingen te ontwikkelen. Daarnaast stelt H&M dat het kleding uitsluitend exporteren naar markten waar vraag is naar tweedehands kleding.

Primark onderstreept dat er een onderzoek loopt naar de kwestie. De keten werkt samen met zijn recyclingpartner Yellow Octopus om de situatie te verbeteren. De retailer geeft aan dat het voldoet aan de UPV-regelgeving in verschillende landen, waaronder Nederland.

C&A meldt dat het volledig voldoet aan de UPV-regelgeving in Nederland en andere Europese landen. In 2023 verzamelde C&A ongeveer 1000 ton textiel, waarvan 72 procent lokaal werd hergebruikt en 22 procent gerecycled. C&A onderstreept zijn samenwerking met Texaid, een Duits-Zwitserse specialist in circulaire diensten voor de mode- en textielindustrie.

Kleding reist duizenden kilometers zonder recycling: Europese wetgeving onder druk

Nederland is het tweede Europese land met een uitgebreide producentenverantwoordelijkheid voor textiel (UPV Textiel). Deze wetgeving verplicht producenten en importeurs van textielproducten om verantwoordelijkheid te nemen voor het beheer van hun producten aan het einde van hun levensduur. Het doel is om de inzameling, het hergebruik en de recycling van afgedankte textielproducten te verbeteren en zo bij te dragen aan een circulaire economie. Dit beleid moet bijdragen aan het verminderen van textielafval, maar de vraag blijft of het werkelijk een einde zal maken aan het ‘afvalkolonialisme’.

Volgens de Schone Kleren Campagne is textielafval een van de snelst groeiende afvalstromen wereldwijd. De uitvoer van gebruikte kleding uit de EU is in de afgelopen twee decennia verdrievoudigd, waarbij miljoenen tonnen jaarlijks naar Afrika en Azië worden verscheept, vaak terechtkomend op informele stortplaatsen of markten.