Textielcrisis tussen India en Bangladesh: de achterkant van een logistieke blokkade

Door de import van kleding uit Bangladesh via land te blokkeren, sluit India indirect de toegang van zijn buurland tot zijn havens en luchthavens af. Deze zijn essentieel voor de wereldwijde export van Bangladesh. De beslissing heeft de schijn van diplomatieke vergelding.

Op 17 mei 2025 kondigde India aan dat het diverse importen uit Bangladesh via zijn landgrensposten opschort, waaronder die van confectiekleding. Deze plotselinge maatregel, gemeld door The Times of India, had een direct effect: meer dan 30 vrachtwagens met kleding strandden in de neutrale zone tussen Benapole (Bangladesh) en Petrapole (India), met een geschatte waarde van 560.000 euro.

Het verbod betreft ook andere producten (eieren, vis, uien, mosterdzaad), maar de impact op de textielsector – de ruggengraat van de export van Bangladesh – baart de meeste zorgen. In 2024 verliep meer dan een derde van de export naar India via deze corridors over land, voordat ze werden doorgestuurd naar havens zoals Haldia of Jawaharlal Nehru (Mumbai) voor verzending naar Europa of de Verenigde Staten.

Een logistieke maatregel met een sterke politieke lading

Deze beslissing komt niet uit de lucht vallen. Het is een voortzetting van een beweging die in april begon, toen New Delhi een overslagfaciliteit introk die sinds 2020 aan zijn buurland was verleend. Dankzij deze bilaterale overeenkomst konden exporteurs uit Bangladesh via Indiase havens en luchthavens hun producten naar derde markten verschepen, zonder de Indiase markt te betreden of de lokale douane te passeren.

Deze logistieke faciliteit, strategisch voor Bangladesh, diende verschillende doelen: het ontlasten van de overbelaste haven van Chittagong, het verkorten van de verzendtijden naar westerse markten en het bieden van een concurrerend alternatief voor de soms falende lokale infrastructuur. De textielsector, die meer dan 80 procent van de export van Bangladesh vertegenwoordigt, was de belangrijkste begunstigde.

New Delhi rechtvaardigt zijn ommekeer met technische redenen: overbelasting van de eigen infrastructuur, prioriteit voor Indiase exporteurs en de noodzaak van een betere ‘douaneleesbaarheid’, aldus een advies van de Central Board of Indirect Taxes and Customs (CBIC). Veel analisten zien het echter vooral als een verkapte politieke zet.

Druk op Dhaka en strategische herpositionering

Achter deze technische beslissing schuilt een logica van machtsverhoudingen. Bangladesh wordt momenteel geleid door een interim-autoriteit onder leiding van econoom Muhammad Yunus. In een institutionele context die wordt gekenmerkt door politieke fragiliteit en interne spanningen, lijkt New Delhi van de situatie gebruik te maken om zijn regionale invloed te doen gelden. Dit onevenwicht versterkt de diplomatieke manoeuvreerruimte, nu de bilaterale betrekkingen de afgelopen maanden zijn verslechterd, met name rond infrastructuurprojecten die door Peking in Bangladesh worden gesteund.

Het landverbod werkt als een indirecte blokkade. Officieel heeft India zijn havens niet gesloten voor Bangladesh. Door het transport van ladingen over land naar deze infrastructuren te blokkeren, maakt het de toegang vrijwel onmogelijk. Zonder een andere snelle logistieke oplossing worden bedrijven in Bangladesh gedwongen hun volledige exportketen te reorganiseren.

Een zware klap voor de textielindustrie in Bangladesh

Voor de textielproducenten in Bangladesh is de situatie kritiek. Zeevracht via de nationale havens (Chittagong of Mongla) is trager, duurder en vaak overbelast. Luchtvracht rechtstreeks naar Europa of Noord-Amerika is economisch onbereikbaar voor de meeste kleine en middelgrote bedrijven in de sector.

“Deze beslissing dreigt te leiden tot vertragingen in de levering, contractbreuken en een verlies aan internationaal concurrentievermogen”, waarschuwt een vertegenwoordiger van de Bangladesh Garment Manufacturers and Exporters Association (BGMEA), geciteerd door The Economic Times. De gevolgen zouden ook voelbaar kunnen zijn voor westerse merken, klanten van Bangladesh, met name in de snel roterende segmenten of e-commerceleveringen.

In India zijn de industriëlen verdeeld

Aan Indiase zijde wordt de maatregel verschillend ontvangen. Sommige textielfabrikanten zijn blij met de vermindering van de goedkope buitenlandse concurrentie, maar distributeurs en winkelketens maken zich zorgen. Bangladesh blijft een belangrijke leverancier van 'instap' kleding, populair bij Indiase consumenten met een lage koopkracht. In geval van schaarste kunnen de prijzen voor bepaalde items de pan uitrijzen.

“Op korte termijn zullen lokale producenten hiervan profiteren. Op middellange termijn dreigt dit echter een onevenwicht op de binnenlandse markt te creëren”, erkent een directeur van de Apparel Export Promotion Council (AEPC), eveneens geciteerd door The Economic Times.

Een stap terug in regionale integratie?

Deze logistieke breuk roept ook de vraag op naar de toekomst van de regionale samenwerking. Sinds 2010 hebben India en Bangladesh de overeenkomsten ter bevordering van de handel vermenigvuldigd, gedreven door een visie op Zuid-Aziatische economische integratie. De eenzijdige opschorting van deze faciliteiten, zonder voorafgaande kennisgeving, dreigt het wederzijdse vertrouwen aan te tasten.

De autoriteiten van Bangladesh hebben hun ‘ernstige bezorgdheid’ geuit en zijn gesprekken begonnen met New Delhi, maar de vooruitzichten op herstel lijken op korte termijn gering. Vooral omdat de alternatieven beperkt zijn: de routes via China of Myanmar zijn politiek en logistiek riskanter, terwijl de Sri Lankaanse havens slecht verbonden zijn met het Bengaalse wegennet.

Een crisis met wereldwijde neveneffecten?

Terwijl de wereldwijde textielindustrie fragiel blijft, in een context van kosteninflatie en spanning op de deadlines, zou deze beslissing gevolgen kunnen hebben die veel verder reiken dan Zuid-Azië. Europese en Noord-Amerikaanse merken, afhankelijk van Bengaalse fabrieken, zouden vertragingen kunnen oplopen in de herfst-wintercollecties van 2025, of zelfs hun bevoorradingsstrategie herzien als de instabiliteit aanhoudt.

Uiteindelijk zou de opschorting van de landtransit die door India is bekrachtigd een keerpunt kunnen betekenen. Het belicht de fragiliteit van internationale logistieke ketens in het licht van geopolitieke beslissingen, maar ook de noodzaak voor exporterende landen zoals Bangladesh om hun havenautonomie en commerciële veerkracht te versterken.

Dit artikel is in het Nederlands vertaald met behulp van een AI-tool.

FashionUnited gebruikt AI taaltools om het vertalen van (nieuws)artikelen te versnellen en de vertalingen te proeflezen om het eindresultaat te verbeteren. Dit bespaart onze menselijke journalisten tijd die ze kunnen besteden aan onderzoek en het schrijven van eigen artikelen. Artikelen die met behulp van AI zijn vertaald, worden gecontroleerd en geredigeerd door een menselijke bureauredacteur voordat ze online gaan. Als je vragen of opmerkingen hebt over dit proces, stuur dan een e-mail naar info@fashionunited.com.