Kijken: Catwalk ‘Mode in Nederland van 1625 tot 1960’ in het Rijksmuseum

Een paarse loper van tientallen meters lang voert bezoekers van het Rijksmuseum naar de nieuwe tentoonstelling Catwalk die zaterdag opent. De loper met de naam van de tentoonstelling erop is speciaal voor de gelegenheid gemaakt. “Nu denkt u misschien dat het niet op kan bij het Rijks’,” zei kostuumconservator Bianca du Mortier tijdens de voorbezichtiging deze week. Om daar lachend aan toe te voegen, “Nou, het kan wel op hoor.” Die fonkelnieuwe loper heeft namelijk een functie. Een groot deel van de vroeg Nederlandse kostuums, japonnen en accessoires wordt voor het eerst geëxposeerd zonder vitrines. “Dan kunt u de mooie details nóg beter zien.” En de paarse loper dient als extra lange deurmat, zodat bezoekers met schone schoenen de zalen betreden en geen meegebracht stof neerdwarrelt op het kwetsbare smokwerk en de honderden pailletten. Schoonmaken van het kwetsbare goed is tenslotte geen optie.”

De modecollectie van het Rijksmuseum telt meer dan tienduizend objecten en is een van de oudste verzamelingen van Nederland. De collectie is voor een groot deel tot stand gekomen dankzij schenkingen en legaten. Daardoor is van veel stukken precies bekend waar ze vandaan komen en wie ze gedragen heeft. Dat is niet alleen waardevolle historische informatie, het levert ook leuke details op. Zoals van de zwarte tafzijden cocktailjurk met ballonrok uit begin jaren vijftig. Het ontwerp van Balenciaga werd in Nederland onder licentie gemaakt door Maison C. Kruysveldt de Mare en gedragen door modeliefhebster mevrouw Brusse-Urtebise (1903-1997). Mevrouw Brusse had een goed figuur en paste de ‘verjaarde’ showmodellen uit Parijs, die zij vaak voor een schappelijke prijs op de kop wist te tikken.

"Met de kledingstukken vertelt de tentoonstelling de vele verhalen van de mensen achter de objecten. In de mode draait alles om de keuzes van de drager: deze maken hem tot trendsetter of navolger. En altijd – zelfs tegenwoordig – hebben de rijksten of machtigsten een boodschap die ze bewust of onbewust met hun kleren uitdragen. Daarin is in de afgelopen 330 jaren niets veranderd." Aldus Du Mortier.

Voor fotograaf Erwin Olaf is het de eerste keer dat hij een tentoonstelling heeft ingericht met driedimensionale stukken en met werk dat niet van hemzelf is. Het resultaat is een toegankelijke opstelling waarbij kinderkleding in een draaimolen en twintigste eeuwse kleding op een bewegende catwalk zijn geplaatst. In nummer vijf van de zes zalen die de tentoonstelling omvat, is het vrij donker. De zes getoonde japonnen worden slechts met gerichte spots verlicht om aandacht te vestigen op details; bijzondere borduursels, kostbaar kant en speciale stoffen. In de laatste zaal is het pronkstuk van de tentoonstelling te zien. Tegenover de rijk gedecoreerde, twee meter brede bruidsjapon van Helena Slichter uit de achttiende eeuw, hangt de foto die Olaf maakte van model Ymre Stiekema in dezelfde japon. De kleurijke bloempatronen uit de jurk fungeren ook als muurdecoratie. Het is een feestelijke afsluiter van een leuke expositie.

Foto: Erwin Olaf

’Catwalk’ loopt van 20 februari tot 15 mei 2016 en toont mode in Nederland van 1625 tot 1960. Van kleding van de Friese Oranjes uit de Gouden Eeuw, via japonnen van kleurrijke Franse zijde en fluwelen pakken uit de 18e eeuw tot 20e eeuwse couture van Christian Dior en Yves Saint Laurent. Ieder weekend zijn rondleidingen.