Duurzame innovaties: verven met bacteriën, schimmels, avocadopitten en bloemen
bezig met laden...
Waar duurzaamheid vroeger nog een ‘buzzword’ was, wordt het nu bijna een standaard onderdeel van elk gesprek in de modeindustrie. Op het gebied van verduurzaming is nog veel te halen. Bedrijven en merken doen al langer onderzoek naar duurzamere alternatieven voor textiel, maar waar minder over gehoord wordt, zijn alternatieve verftechnieken. Daarom kijkt FashionUnited naar de technieken die het afgelopen jaar in het nieuws voorbij kwamen.
Om een beeld te schetsen van de impact van het verven van textiel: Volgens cijfers van de European Environment Agency zorgt het verven en afwerken van textiel ongeveer voor twintig procent van de wereldwijde watervervuiling. De meeste verfsoorten hebben namelijk chemische stoffen die schadelijk zijn voor het milieu. Daarom zijn er nu diverse bedrijven maar ook diverse ontwerpers die kijken naar duurzamere manieren van textiel verven.
Duurzame verftechnieken: bloemen, voedselresten, bacteriën en schimmels
Denk bijvoorbeeld aan de recent afgestudeerde ontwerper Ilse Kremer. Zij ging aan de slag met het verven op basis van kleurpigmenten uit schimmels. Samen met Westerdijk Fungal Biodiversity Institute heeft zij een verf ontwikkeld met kleurpigmenten uit schimmels. “Er is al veel innovatie op het gebied van materialen, maar het verfproces blijft daar vaak bij achter,” zo vertelde de ontwerper tegen FashionUnited. Volgens Kremer is het verven met deze kleurpigmenten ideaal omdat er veel soorten schimmels zijn die de pigmenten aanmaken en die niet schadelijk zijn voor mens en dier. Ook is er een breed spectrum aan kleuren die voortkomt uit schimmels. “Deze kleuren kunnen ook met elkaar gemengd worden waardoor nog een breder spectrum ontstaat.”
De verf ontstaat als volgt: de schimmels worden gekweekt tot er genoeg kleurpigment te zien is. Vervolgens wordt de schimmel opgelost in een speciaal oplosmiddel. Dit doodt de schimmel, maar kleur wordt behouden. Met het residu kan textiel geverfd worden.
Naast schimmels is er ook nog de mogelijkheid om te verven op basis van bacteriën. Ontwerpers Ilfa Siebenhaar en Laura Luchtman werkten samen met Puma voor het ‘Design to Fade’ project. Met hun Living Colours presenteerde ze met het sportmerk een kledingreeks die geverfd is op basis van bacteriën. De kledingstukken zijn geverfd met bacteriën die normaal groeien op de huid van de roodrugsalamander. Deze bacteriën worden afgenomen en op textiel doorgekweekt. Ze zetten voedingstoffen om in paarskleurige pigmenten die achterblijven op de stof. Deze manier van verven zorgt voor onregelmatige groeipatronen, maar er kan ook gekozen worden voor een gelijkmatige kleur. Hiervoor wordt het pigment uit de bacteriën gewonnen en als kleurstof gebruikt.
De twee ontwerpers gebruikte de verftechniek op diverse materialen en op een relatief grote schaal. “We verfden voorheen vooral op kleine schaal, maar konden nu op veel grotere schaal gaan werken. Dat was best een mijlpaal,” aldus Siebenhaar tijdens een gesprek met FashionUnited. “Na een tijdje loopt de kleur iets terug. Dat vinden we wel een mooie eigenschap. Het is net als bij jeans, eigenlijk. Ook daarbij wordt de kleur na verloop van tijd zachter. Dat maakt het echt ‘jouw’ kledingstuk,” aldus Siebenhaar.
Siebenhaar kwam echter een tweede keer naar voren met een alternatieve verftechniek vorig jaar. De ontwerper lanceerde een bijzonder project. Siebenhaar gebruikte 'lieve bloemen' die verstuurd waren als steun in moeilijke tijden, ze heeft zelf borstkanker gehad, om textiel te verven. Het textiel moet besprenkeld worden met azijn, op het textiel wordt vervolgens de bloemen gelegd. Het textiel wordt opgerold tot een bundel met de bloemen erin. Deze bundel moet vervolgens in een hete stoompan geplaatst worden om te laten trekken.
Hoe kan textiel verven verduurzaamd worden? Vier voorbeelden
Uit de commerciële hoek kan restaurantketen Chipotle genoemd worden. De keten lanceerde namelijk een kledinglijn gemaakt met biologisch katoen en geverfd met een techniek op basis van avocadopitten Het afval van het restaurant werd hiervoor ingezet om de kledinglijn te verven. De verf ontstaat wanneer de pitten in water worden geweekt. Om één kledingstuk te verven zijn er vijf avocadopitten nodig.
Etensresten worden vaker gebruikt om mee te verven. Naast avocadopitten komen ook uienschillen en bieten aanbod. Denk bijvoorbeeld aan Nederlandse ontwerper Sjaak Hullekes, die met deze elementen zijn items verft.
De vraag blijft: Welke duurzame verftechnieken worden schaalbaar? Om een echt verschil te maken binnen de modeindustrie is het belangrijke duurzamere manieren van verven te vinden die op grote schaal ingezet kunnen worden. Welk van deze technieken zal als eerste mainstream worden of zullen andere ze voor zijn?
Hoofdbeeld: Ingo Foertsch