Global Fashion

Onze maatschappij globaliseert. Mondiale invloeden zijn in vrijwel alle aspecten van de samenleving merkbaar. Kijk naar Mc Donald's, naar Levi's en naar Coca Cola, het zijn merken die wereldwijd worden herkend omdat zij overal te koop zijn. Ook voor mode heeft de globalisering gevolgen. De ontwikkeling is zelfs zo ingrijpend en wijd verspreid dat het Centraal Museum in Utrecht er een grote tentoonstelling aan wijdt. Global Fashion / Local Tradition toont de effecten van globalisering in de mode van vandaag, met werk van bekende en minder bekende hedendaagse ontwerpers. Er zijn meer dan tachtig originele stukken te zien, waaronder indrukwekkende creaties van John Galliano en Viviane Westwood, maar ook wollen truien en capes gebreid door Canadese Indianen.

"Alle voorbereidingen voor deze tentoonstelling zijn via internet gegaan. Zonder het medium was de organisatie waarschijnlijk niet eens mogelijk geweest," zegt José Teunissen. "Iedereen heeft toegang tot internet. Neem de vingerbreiende Indianen in Noord Canada. Via het web heb ik contact met hen gelegd. Maar toen ik hun vroeg om de kleding met een koeriersdienst naar Utrecht te sturen, lieten zij mij weten dat het dichtstbijzijnde postkantoor twee uur rijden is." De gemeenschap van 700 Indianen handhaaft bewust een ecologisch evenwicht in hun manier van leven. Het bont van de dieren die zij eten wordt verwerkt in hun producten. Van de wol vingerbreien ze truien, mutsen en capes die met bont worden gevoerd. Het is aan internet te danken dat de kleding - onder de merknaam Dene Fur Clouds - wereldwijd wordt verkocht. Het verkoopt zelfs heel goed en is al getoond op de Toronto Fashion Week en met Fur Works Canada ook in Parijs. De authentieke kleding van Dene Fur Clouds is tijdens de tentoonstelling in het Centraal Museum te zien. Deze wordt geëxposeerd in een ruimte gewijd aan ontwerpers en merken die via internet een internationaal publiek hebben bereikt en zo hun eigen culturele tradities op de modekaart hebben gezet. Er zijn ook stukken van het merk China Lane dat traditionele Chinese borduurtechnieken in moderne lounge-wear verwerkt. En van de Indiase modeontwerpster Ritu Kumar die vrouwen wel modern en westers kleedt, zonder de traditionele Indiase kledij (sari) opzij te zetten. Aldus heeft Kumar een soort 'fusionmode' ontwikkeld, een mengeling van traditionele kleding en trends van nu. Cultureel erfgoed Voor de indeling van de tentoonstelling Global Fashion / Local Tradition die op 17 september opent, heeft de modeconservator van het Centraal Museum - José Teunissen - zes invalshoeken gekozen. De ruimte met kleding met een traditionele herkomst is er één van. Verder is er aandacht voor exotische invloeden op de mode van vóór 1980 met stukken uit de historische collectie van het museum. In weer een andere ruimte is te zien hoe internationale ontwerpers hun eigen culturele erfgoed tot handelsmerk hebben gemaakt en daarmee Parijs hebben veroverd. Begin jaren tachtig werd de Japanse esthetiek hier geïntroduceert. Denk aan werk van Junya Watanabe en Issey Miyake. In de jaren negentig brachten ook de Engelsen, Belgen en Nederlanders hun eigen cultuur mee naar Parijs. Weer later zijn niet-westerse ontwerpers, zoals Xuly Bet (Afrika) en Hussein Chalayan (Turkije), in de Franse hoofdstad warm onthaald vanwege hun frisse inbreng. Hoewel Parijs nog steeds het mekka van de mode is, zijn bekende steden niet langer de enige centra van de modewereld. De Fashion Weeks van Parijs, Milaan en Londen, waar vroeger door de hele wereld reikhalzend naar werd uitgekeken hebben concurrentie gekregen van mode-evenementen over de hele wereld. Amsterdam heeft een Fashion Week, Sao Paulo heeft er één en Bangkok. Er is een Russian Fashion Week, een South African Fashion week, een Australian Fashion Week en een Fashion Week in India. De tentoonstelling opent dan ook met een audiovisueel overzicht van alle modeweken wereldwijd. Deze initiatieven hebben dankzij internet een internationaal publiek weten te bereiken. Foto's van de nieuwste badmode getoond bij shows in Brazilië zijn met een enkele muisklik door iedereen met een internetaansluiting te vinden. Hierdoor is ook een nieuw soort consument opgestaan. De klant die via Style.com - de website van het modetijdschrift Vogue - de foto's van een modeshow aan de andere kant van de wereld bekijkt en meteen beslist wat zij wil hebben. Zo kan het gebeuren dat de Prada-winkel in New York van klanten bestellingen voor het volgende seizoen krijgt. Soms zelfs al enkele uren nadat ontwerpster Miuccia Prada haar nieuwe collectie in Milaan aan een klein publiek heeft getoond. Ontdekkingsreiziger Klapstuk van de expositie is waarschijnlijk een crinoline (hoepelrok) met een doorsnede van drie meter van de hand van John Galliano. De ontwerper van Christian Dior Couture heeft aan de tentoonstelling meegewerkt, omdat "hij zeer in het onderwerp geïnteresseerd is," zegt Teunissen. "Hij is de enige ontwerper die echt op expeditie gaat." In de catalogus met achtergrondartikelen bij de tentoonstelling schrijft zij: 'Galliano reist als een moderne ontdekkingsreiziger de wereld over. Hij verzamelt boeken, kleren en bijzondere dingen en stuurt ze naar Parijs, waar een team aan de hand van de voorwerpen start met ontwerpen. Bij terugkomst mengt hij alle ervaringen die hij op zijn reis heeft opgedaan tot unieke creaties.' En even verder: 'Hij heeft dus niets met een 'authentiek' verleden, alhoewel hij zijn eigen Spaanse verleden ook wel eens inzet. Het is echter niet zijn stijlkenmerk of de leidraad bij zijn modeontwerpen.' Bij het thema 'Global Fashion als vorm van kolonialisme' worden vijf van Galliano's creaties uit zijn wintercollectie 2004/2005 getoond. De ontwerper heeft met deze collectie getracht de wereld in kaart te brengen door verschillende kostuumtradities en klederdrachten met elkaar te mengen. "Zijn werk is een ontdekkingstocht naar authentieke volkeren, technieken en vakmanschap die hij vervolgens in een 'supersamplingmix' samenvoegt. Galliano symboliseert hiermee de vluchtigheid van de mode: elk seizoen wordt een nieuw beeld gecreëerd dat vervolgens weer wordt vervangen door het volgende." Met deze tentoonstelling wil Teunissen laten zien hoe de invloed van de traditionele modecentra aan het veranderen is. "Maar ik wil ook tonen dat mode niet op zichzelf staat. Dat het altijd deel uitmaakt van een groter geheel."