Het modepaspoort klopt aan de deur

De transitie naar een circulaire mode-business gaat gepaard met een enorme data-explosie. Bedrijven kunnen (sorry, moeten) straks bijvoorbeeld digitale productpaspoorten (DPP) gaan gebruiken om aan EU-regels te voldoen. Het wordt een basisvoorwaarde om te kunnen verkopen. Loop jij voorop of sta je nog vooral in de wachtstand?

De EU heeft dit jaar haar strategie voor duurzaam en circulair textiel gepubliceerd. Daarin is een belangrijke rol weggelegd voor het digitale productpaspoort. Het is een paspoort waarin producenten de samenstelling en technische gegevens van hun producten van a tot z digitaal vastleggen, door de hele keten heen. En één ding weten we zeker: het productpaspoort komt er. Maar wat betekent dat voor de modesector?

De opdracht voor de sector

Als je consument nu iets koopt, weet hij vaak niet met zekerheid waar een kledingstuk is gemaakt, welke processen het heeft doorlopen of wat de impact van het product is. De opdracht voor de sector is het realiseren van een volledig transparante toeleveringsketen. Europa is van mening dat je dat met een productpaspoort bereikt. Je verbetert er de authenticatie mee, het biedt meer transparantie én het vergroot het vertrouwen van de consument.

Elk modeartikel een digitaal paspoort

Elk modeartikel krijgt straks een digitaal paspoort. Met een QR-code, die gelinkt is naar gedetailleerde informatie over het product, kun je de consument laten zien welke weg je artikel heeft afgelegd. En kun je bijvoorbeeld recyclingbedrijven laten weten of kleding behandeld is met chemicaliën. Zonder die informatie kunnen ze het product niet recyclen.

Het betekent dat je informatie moet gaan vastleggen vanaf de allereerste schakel in de keten: de reis van het product vanaf productie, naar de consument tot aan hergebruik. Natuurlijk is een productpaspoort geen wondermiddel voor duurzaamheidskwesties, maar het kan er wel veel aan bijdragen.

Voorop lopen of afwachten?

Sommige bedrijven lopen voorop, of hebben hergebruik en circulariteit al hoog in het vaandel staan. Andere bedrijven houden angstvallig naderende wetgeving in de gaten of weten überhaupt niet dat die eraan komt. De cijfers die hoogleraar duurzaamheid Jan Jonker onlangs op het GS1 congres deelde, spraken dan ook voor zich: nog maar 250 van de 750.000 Nederlandse bedrijven zijn circulair. Dan weet je dat we voor een gigantische opdracht staan.

Productpaspoort niet het wondermiddel voor duurzaamheidskwesties

Voor producten met een grote impact op het milieu - zoals textiel - worden de eerste productpaspoorten in 2026/2027 verwacht. Het digitaal productpaspoort klinkt als een monsterklus, en dat is het ook want je moet dus heel veel data gaan verzamelen. Een productpaspoort bouwt zich op, van het katoen als grondstof tot het kledingstuk dat in de winkel wordt verkochten en verder. Het is belangrijk dat merken ervoor gaan zorgen dat die data beschikbaar zijn én kloppen.

Data voor transparantie

Op een voorlopige lijst van benodigde data - die nog niet definitief door de Europese Commissie is vastgesteld - staat de naam van het product en de producent, de locatie van de fabriek, de herkomst van de gebruikte materialen en instructies voor gebruik, recycling en of demontage.

Iedereen heeft zijn eigen wensen

Het goede nieuws: met het productpaspoort voor textiel is al een start gemaakt met een ‘coalition of the willing’. MVO Nederland heeft met partijen uit de textielketen om tafel gezeten om te inventariseren wat er in een productpaspoort zou moeten staan. Met daarbij ook de vraag aan welke randvoorwaarden het moet voldoen. Conclusie: Het moet simpel, niet te duur, open en toegankelijk zijn op basis van open standaarden.

Veel data is al beschikbaar

Wat je voor een productpaspoortnodig hebt is een standaard voor het beschrijven van het product en de materialen waar het uit bestaat en hoe het verpakt is. Zo kan iedereen de data begrijpen, aanvullen en gebruiken. Loek Boortman van GS1 - die zich bezighoudt met de techniek achter het digitale productpaspoort - gaat er vanuit dat veel data al beschikbaar is. Stap 1 in het opzetten van een productpaspoort bestaat uit het aangeven waar die data staat. We willen al die data niet opnieuw kopiëren naar een database, maar ernaar verwijzen.

2D-barcode koppelen aan het digitale productpaspoort

De volgende stap is het genereren van een 2D-barcode met een unieke identificatiecode waaraan het digitale productpaspoort is gekoppeld. Door het scannen van de 2D-barcode kun je naar bronnen verwijzen. Want het is niet de bedoeling dat we data kopiëren.

Hoe die stap precies eruit komt te zien, is nog niet helemaal duidelijk. GS1 is door de Europese Unie gevraagd om met een groot aantal andere partijen in een consortium over dit soort vraagstukken na te denken.

Onze tips

Onze tips: kijk niet alleen naar je eigen proces, maar naar de hele keten. Probeer niet eerst de perfecte oplossing uit te denken of het wiel opnieuw uit te vinden, maar begin gewoon. En gebruik wat al beschikbaar is. Ga daarvoor in gesprek met ketenpartners, want dat is vaak meer dan dat je denkt.

Het modepaspoort klopt aan de deur. Klop aan onze deur als we je kunnen helpen!