Het sociale gezicht van mode

In de modewereld draait alles om de verfraaiing van het uiterlijk. Mode roept beelden op van schoonheid en volmaaktheid. In de branche gaat het om de laatste trends en de totstandbrenging van innovatieve stoffen en ontwerpen om het de consument steeds meer naar de zin te maken. Van deze wereld lijken hulpbehoevenden en gehandicapten geen deel uit te maken. Mensen die hun ledematen volop kunnen benutten staan er meestal niet bij stil dat mensen die aan rolstoelen gebonden zijn ook behoefte hebben aan goed zittende en modieuze kleding. Het klinkt schrijnend en ongevoelig maar zo is het helaas wel. Gelukkig zijn er mensen en instanties die zich wijden aan de ontwikkeling en het ontwerpen van kleding voor chronisch zieken en mensen met een handicap. Naar aanleiding van de Rehacare International beurs die deze maand in Düsseldorf plaatsvindt ging FashionUnited op bezoek bij Wi-Care om meer te weten te komen over dit bijzondere bedrijf en de ontwikkelingen op het gebied van kleding voor gehandicapten en hulpbehoevende mensen.

Beperkingen in de zorg Wi-Care is gevestigd in het kleine dorpje Est in Gelderland. Vanuit het atelier voert oprichtster en directeur Wilma van Ommeren het bedrijf dat gespecialiseerd is in het ontwerp, de distributie en verkoop van aangepaste kleding voor mensen met een handicap. Van Ommeren heeft een achtergrond in de mode en jarenlang een modevakschool geleid. Ongeveer zeven jaar geleden kreeg zijn klachten van vriendinnen die in de gezondheidszorg werkten; het aan-en uitkleden van gehandicapte cliënten was zwaar werk en veroorzaakte veel rug- en nekklachten bij de verpleegkundigensters. Ook bleek de kleding niet toereikend of praktisch voor mensen die aan een rolstoel gebonden zijn. De eerste uitdaging voor Van Ommeren was het ontwerpen van een speciale broek voor een vrouw met een dwarslaesie. Door haar handicap droeg zij eigenlijk alleen nog joggingbroeken. Van Ommeren ontwierp een paar aangepaste modellen. Deze kleding heeft het leven van de vrouw ingrijpend veranderd. Van Ommeren: ”Door haar nieuwe, modieuze en passende kleding voelde zij zich een ander mens. Zij ging weer naar de kapper, het theater, lakte haar nagels weer. Kortom, zij voelde dat ze weer midden in het leven stond.” Na dit succes besloot Van Ommeren Wi-Care op te richten en door te gaan met het maken van aangepaste kleding. Er volgden meer opdrachten. Eén cliënt had moeite met het aan- en uittrekken van haar onderbroek. Van Ommeren ontwierp een model dat aan weerszijdende zijkant open kon, waardoor de gebruiker er op plaats kon nemen en de onderbroek zittend kon sluitendrager zich met een draaiende beweging erin kon manoeuvreren. Het prototype toonde zij vervolgens bij een verpleeghuis in de regio, waar het meteen de aandacht trok. Voor het personeel betekende deze onderbroek een einde aan het zware tilwerk; de patiënt kon immers uit een liggende positie op de openliggende broek worden gedraaid om vervolgens de zijkanten dicht te maken. Van Ommeren werd gestimuleerd om steeds meer oplossingen te bedenken voor gehandicapten. Broeken, hemden, jassen, en zelfs bruidsjurken werden herzien om het leven van gehandicapten en hun zorgverleners te verbeteren. Uit een onderzoek dat in opdracht van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SZW) werd uitgevoerd bleek dat met het gebruik van aangepaste kleding de rug-, nek- en schouderklachten van zorgverleners met ongeveer 30 procent afnam. Het gebruik van aangepaste kleding bespaarde de cliënten ook veel pijn- en vermoeidheidsklachten, zo bleek uit hetzelfde onderzoek.

Stukje eigenwaarde terug Opmerkelijk is vooral dat aangepaste kleding gehandicapten een stuk eigen waarde en zelfverzekerdheid teruggeeft. Van Ommeren heeft een groot aantal opgetogen reacties van cliënten ontvangen, waarin zij hun blijdschap uitspreken over hun verbeterde situatie. Ans Schoppema-van Wamel ontdekte Wi-Care in 2002 en is sindsdien een zeer tevreden klant. Zij is, sinds een verkeersongeluk in 1995, afhankelijk van een rolstoel of scootermobiel en kon lange tijd geen betaalbare of geschikte buitenkleding vinden. Vaak wordt vergeten dat iemand die niet kan lopen het snel koud krijgt, en 's winters op de scootermobiel naar haar werk werd voor Schoppema een helse tocht. Toen zij Van Ommeren leerde kennen kwam daar verandering in. Deze ontwierp op maat gemaakte winter beenbekleding, oftewel de 'scootypants'. Schoppema wijdt haar zelfstandigheid mede aan dit goede en functionele kledingstuk voor de benen, waar men eventueel ook nog een paar stappen in kan lopen.aan dit slaapzak-achtige kledingstuk voor de benen, gemaakt van water- en winddicht materiaal en voorzien van fleece en thermovulling, waar men ook nog een paar stappen in kan lopen. ”Handige kleding tegen weer en wind bestendig voorkomt dat je door slecht weer thuis komt te zitten en geïsoleerd raakt. Dus er is ook minder kans op een winterdepressie,” aldus Schoppema. Schoppema probeert de problematiek van mensen met een handicap onder de aandacht te brengen. Zij is lid van het Platform Gehandicapten Uden/ advies beleidscommissie van de gemeente.beleidsadviseur en lid van de gemeenteraad Udem. ”Als iemand met een handicap val je snel op,” zegt zij. ”Mensen zien de persoon vaak niet maar zien eerst de beperkingen. Het maakt niet uit dat je een leuk kapsel en goed verzorgd gezicht hebt. Als jouw kleding uit de toon valt, vestigt dat nog extra aandacht op jouw handicap. Je wordt dan vaak 'zielig' gevonden.” Met de kleding van Wi-Care is het zelfvertrouwen en gevoel van onafhankelijkheid van Schoppema toegenomen. Dat heeft ook invloed op haar omgeving, vindt zij. Dankzij de buitenkleding, die bovendien gemakkelijk aan en uit te trekken is, wordt de gehandicapte minder afhankelijk van anderen. De mogelijkheid om goed gekleed met een gevoel van trots de buitenwereld tegemoet te kunnen treden draagt bij aan betere integratie van gehandicapten in onze samenleving, waardoor er ook minder vereenzaming ontstaat. Bovendien nemen de kosten voor de gezondheidszorg af als een hulpbehoevende persoon in staat is beter voor zichzelf te zorgen. ”Dit kost de gemeenschap dus minder,” beweert Schoppema. ”Helaas wordt goeide kleding voor gehandicapten nog steeds ondergewaardeerd,” verzucht zij. Lange weg te gaan Van Ommeren doet er alles aan om aangepaste kleding ook aantrekkelijk te maken. In 2003 zat zij samen met won zij samen met ccouturier Ronald Kolk in de jury van een ontwerp wedstrijd in het kader van het Europees jaar voor mensen met een handicap. een ontwerpwedstrijd met de pAnchoDit uitgangspunt heeft geleid tot een bijzondere samenwerking tussen Wi-Care en Ronald Kolk waarvan nu het eerste resultaat zichtbaar is en een eerste gezamenlijk ontwerp: de pAncho. De pAncho is. Deze een omslagdoek van wol (o.a. cashmère) en is ontworpen voor mensen die aan een rolstoel gebonden zijn. Het is praktisch maar ook modieus en elegant en in verschillende kleuren verkrijgbaar. Er is geen vergoeding voor aangepaste kleding en de prijzen zijn aan de hoge kant. Een onderbroek kost € 20,80, een hemd € 22,85. Vooral het maatwerk is kostbaar; een op maat gemaakte broek kost € 163,50. Van Ommeren werkt met een aantal thuisnaaisters, een klein productiebedrijf in Beneden Leeuwen en freelance agenten. Bij confectieorders van meer dan 100 stuks wordt de productie naar landen als Turkije en Tunesië verplaatst. Voor maatwerk bestaat echter geen grootschalige productie en klanten geven daar vaak de voorkeur aan. De kleding zit beter waardoor bijvoorbeeld huidirritaties kunnen worden voorkomen. Middels de Wet voorzieningen gehandicapten (Wvg) worden soms orthese jassen “jassen voor rolstoelgebruikers die van achter tot onder de schouders vallen en van voren kunnen worden uitgetrokken” en beenbekledingen vergoed. Hoeveel en wat wordt vergoed verschilt echter per gemeente, want gemeenten hebben in de uitvoering van de Wvg een grote mate van beleidsvrijheid. Door deze decentralisatie van gezag kan het voorkomen dat de een wel een orthese jas vergoed krijgt, terwijl iemand in een buurgemeente de boot mist. Van Ommeren probeert bij diverse gemeenten indirect te bemiddelen, maar het is een moeizaam proces.

Netwerken Op de Rehacare International in Düsseldorf 'de internationale vakbeurs voor gehandicapte en hulpbehoevende mensen die dit jaar voor de 16e keer plaatsvindt' komen diverse instanties, bedrijven en bezoekers bijeen. Messe Düsseldorf GmbH, de organisatoren van de beurs, verwachten 800 deelnemers uit 30 landen. Wi-Care is door Rehacare uitgenodigd deel te nemen aan de beurs. Een bedrijf dat soortgelijke producten biedt bestaat in Duitsland niet. Ook Engeland heeft belangstelling getoond. Naast haar particuliere klanten helpt Van Ommeren ook grote instellingen. Door de Twentse Zorgcentra is Wi-Care gevraagd leverancier te worden van fixatiehulpmiddelen zoals fixatiebanden enbanden voor de zogeheten scheurpakken. Voorts levert het bedrijf aan ongeveer 50 instellingen.voor verstandelijk gehandicapten De kwestie van reguliere distributiekanalen blijkt moeilijk te zijn. De kleding wordt via de eigen website en een klein aantal zorgwinkels verkocht, maar de modebranche is nog niet ingestapt. ”Aangepaste kleding draagt een taboestempel,” zegt Van Ommeren. Het is voor velen moeilijk een verband te leggen tussen aangepaste kleding en modieuze kleding. Dus aan Wilma van Ommeren de lastige maar bewonderenswaardige taak om de kloof tussen de twee te overbruggen. Rehacare International vindt plaats van 12 tot 15 oktober. Voor meer informatie raadpleeg: www.messe-duesseldorf.de