Modebrillen

Vroeger deed de Nederlandse brillendrager gemiddeld drie en een halfjaar met zijn hulpstuk. De branche wist deze draagtermijn echter met succes terug te dringen tot maximaal twee jaar. En dat is pas het begin. Als het aan de vakbranche ligt, krijgen brildragende consumenten een nieuw motto: Nieuw seizoen, nieuwe bril. Maar daar zal de branche zelf ook voor aan de slag moeten.

De bril een mode-item? In een doornsee winkelstraat valt daar in elk geval nog maar weinig van te merken. Rond het middaguur op de Stationsstraat in Almere zegt Janny Carius (67) ”Ik koop niet meer dan één bril in de twee, drie jaar.” Haar huidige bril -een neutraal montuur met meekleurende glazen- heeft ze nu ongeveer achttien maanden. ”Voor een goede bril met glazen ben je al snel vijfhonderd euro kwijt,” zegt ze. ”Vaker een bril kopen is mij veel te kostbaar. De monturen zijn niet zo duur, maar goede glazen kosten heel wat. Ik zeg altijd: ”Een bril is om mee te kunnen zien.” Je zult mij niet snel opvallende kleuren of grote monturen zien dragen, ik wil er wel een beetje normaal uitzien. Verder maakt het me niets uit.” Bij het grote Nederlandse publiek zijn brillen nog altijd niet populair, zo kun je afleiden uit cijfers van het CBS: Hoewel 57 procent van de bevolking een zichtsbeperking heeft, kiest het leeuwendeel van de consumenten tussen de 15 en 45 jaar liever voor lenzen. Pas boven de leeftijdsgrens van 55 jaar verandert dat. Vanaf die leeftijd draagt nagenoeg iedereen een bril. Voor wie dit voorbeeld niet expliciet vindt, mag het duidelijk worden met een onderzoek van onderzoeksbureau Ruigrok/Net Panel. Dat stelde in 2006 letterlijk vast dat de gemiddelde Nederlandse vrouw haar neus ophaalt voor mannen met een bril. Niet verwonderlijk dat de branche er van alles aan doet om meer positieve aandacht te krijgen voor de bril. Er worden brildragers van het jaar uitgeroepen, brillen worden gepromoot als modeaccessoires in televisieprogramma's als 'Looking good' en in kranten en tijdschriften. Dat is geen overbodige luxe, vindt Marc Pols, een van de eigenaren van het Rotterdamse opticienbedrijf City Lens/ City Bril. ”De bril is nog veel te weinig een modeartikel,” zegt hij. ”In mijn ogen zien mensen hun bril nog altijd te veel als een noodzakelijk kwaad. Waar dat vandaan komt, is me een raadsel. Mensen kopen bijvoorbeeld wél meerdere paren schoenen per jaar. Dat is toch vreemd? Als ik een uur met iemand spreek, kijk ik een uur lang naar zijn gezicht en maar een paar minuten naar zijn schoenen. Iedere brildrager zou minstens eens per jaar een nieuwe bril moeten kopen om up-to-date te blijven.” Voor de omzet van de optiekbranche zou dat natuurlijk goed uitkomen. Momenteel is die redelijk stabiel. Uit de meest recente cijfers van het Hoofdbedrijfschap Detailhandel blijkt dat de gezamenlijke omzet van de optiekbedrijven in Nederland in 2005 ruim 801 miljoen euro bedroeg, de BTW niet meegerekend. Dat is ongeveer een procent meer dan in 2004, en bijna zes procent meer dan in 2000. Daarmee stijgt de omzetontwikkeling in deze branche iets sneller dan die van de gemiddelde detaillist. In totaal gaven Nederlanders in 2005 909 miljoen euro uit aan optische artikelen. Ook het aantal consumenten is al jaren ongeveer gelijk. Volgens onderzoek van het HBA (hoofdbedrijfschap ambachten) neemt het aantal gebruikers van een gezichtshulpmiddel jaarlijks met hoogstens 100.000 toe. In 2003 waren er 1,5 miljoen dragers van lenzen en 0,7 miljoen mensen maken wisselend gebruik van bril en lenzen. Het CBS telde in dat jaar bijna 9 miljoen mensen die een bril droegen.

Traditioneel

Consumenten als mevrouw Carius behoren tot de traditionele groep brildragers. Dit is echter niet de enige groep consumenten die Nederland telt. Andere, veelal jongere, consumenten staan wel degelijk open voor de bril als modeartikel. Een voorbeeld is Wendy de Grieff die een winkel uitloopt in de eveneens Almeerse winkelstraat De Citadel. Ze draagt een donkerbruin montuur van Hugo Boss. Deze bril heeft ze nog geen twee jaar, maar toch is ze al vast van plan om een nieuwe te kopen: ”Ik zie mijn bril zeker als modeaccessoire,” zegt ze. ”Ik kan niet tegen lenzen, dus ik moet wel een bril dragen, anders had ik het waarschijnlijk niet gedaan. Maar nu ik er een heb, vind ik het erg belangrijk dat het er leuk uitziet. Ik zoek een bril uit die bij mijn persoonlijkheid past. En ik wil graag dat hij qua kleur en model aansluit bij de rest van het modebeeld. Dat betekent inderdaad dat ik vaker een nieuwe moet kopen. Maar dat heb ik er wel voor over.” Volgens Pauline Schenk, operations manager bij Specsavers, denken vrijwel alle jongeren er zo over als De Grieff. ”Het is een bewustwordingsproces dat al jaren geleden is ingezet,” aldus Schenk. ”Maar het laatste jaar heeft deze ontwikkeling een vogelvlucht genomen. De omloopcyclus van brillen wordt sneller, ook bij andere consumenten zoals dames in de leeftijdscategorie van veertig tot zestig. Brillendragers worden modebewuster.”

Silvia Klaasen, die winkelt op de Almeerse Grote Markt, is 47 en draagt een opvallende felrode bril van kunststof. Zij schaft zeker eens per anderhalf jaar een nieuw exemplaar aan, vertelt ze: ”Ik heb meerdere brillen tegelijkertijd. Dat is omdat ik hou van kleurtjes, ook in mijn kleding. Daarom heb ik thuis nog een zwarte bril, die iets makkelijker te combineren is met andere kleuren dan deze rode.” Ze draagt sinds zes jaar een bril en vindt het montuur een belangrijk aspect van haar uiterlijk. ”En zo duur hoeft het helemaal niet te zijn, want ik laat gewoon de glazen verwisselen.” Een van de manieren die heeft geholpen Nederlandse consumenten over te halen meer brillen te kopen is het inzichtelijk maken van de prijzen, denkt Marc Pols. ”Vroeger wisten mensen vooraf niet precies wat een bril ze zou kosten. Je had het montuur, maar daar kwamen de glazen nog bij. In glazen zijn er veel verschillende mogelijkheden, het was heel moeilijk om vooraf te zien wat je kwijt zou zijn. Dan koop je er niet zo snel nog een extra bril bij.” Zelf heeft hij in zijn bedrijf sinds vorig jaar een transparant prijssysteem ingevoerd. ”Voor glazen hebben we, net als bij een auto, een basisprijs. Wil je extra opties, zoals bijvoorbeeld dungeslepen glas of ontspiegeling, dan betaal je meer. Dat werkt. Na de verbouwing en de invoering van dit prijssysteem is bij ons de omzet met vijftig procent gestegen.”

Warme broodjes

Ook Schenk denkt dat het inzichtelijk maken van prijzen heeft bijgedragen aan de mentaliteitsverandering bij het publiek. Toen Specsavers tien jaar geleden in Nederland begon, was het een van de eerste bedrijven waarbij prijs en kwaliteit in de aandacht stonden. ”Een bril voor erbij hoeft aan minder eisen te voldoen dan de bril die je de hele dag draagt,” zegt ze. ”Met '2 voor de prijs van 1'-acties werd het voor een groter publiek duidelijk dat het hebben van meerdere brillen tegelijkertijd ook voor hen bereikbaar was. Maar met alleen inzichtelijke prijzen ben je er nog niet. Het belangrijkste is dat je een aparte collectie hebt. In het begin voerde Specsavers het Engelse assortiment, maar die bleek te behoudend voor het Nederlandse publiek. Nederlanders zijn gek op kleuren. De rode, blauwe, paarse en groene brillen gaan hier als warme broodjes over de toonbank.” Niet alleen bij consumenten moest dus iets veranderen, ook de branche heeft moeten inspelen op het nieuwe idee van brillen als mode-item. Volgens Pols is het aantal modemerken dat een brillenlijn lanceerde de laatste jaren snel uitgebreid en was dat een gouden stap: ”Dat steeds meer modemerken met een brillenlijn komen is echt niet voor niets. Om een voorbeeld te geven: toen we de brillen van Tom Ford binnen kregen, was het rek binnen de korste keren leeg. Er was een waanzinnige run op die dingen.” Een mentaliteitsverandering bij het publiek is dus niet genoeg. Om mensen te blijven verleiden tot meer aankopen zullen ondernemers creatief moeten zijn. Om zijn klanten ook de komende tijd te blijven inspireren heeft Pols nog ideeën genoeg. ”Bijvoorbeeld: waarom is het in een kledingwinkel gezellig en bij een doorsnee-opticien niet? Wij proberen dat te veranderen door voor elk merk een eigen hoek te creëeren. Specsavers brengt het komende seizoen nóg meer kleur in de brillen. ”Ook worden de monturen nog groter en dus opvallender, zoals bij de zonnebrillen,” zegt Schenk. ”Ook op de poot van de bril zullen meer patronen, kleuren en andere versieringen verschijnen. We doen ons best om Nederlanders aan te moedigen meer te experimenteren. En misschien dat het dan uiteindelijk zover komt dat mensen zeggen: ”Ik heb een leuk nieuw jasje, daar wil ik nog een bril bij.”