Aantal fysieke winkels in Nederland voor het eerst sinds 2010 weer gestegen

Voor het eerst sinds 2010 neemt het aantal stenen winkels weer toe. Dat blijkt uit voorlopige cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Het CBS telde op 1 januari 2022 circa 83,8 duizend fysieke winkelvestigingen in Nederland, 655 meer dan het jaar daarvoor.

In 2010 was het totaal aantal stenen winkels nog 97,1 duizend, sindsdien daalde de hoeveelheid jaarlijks. Nu is er weer een kleine stijging te zien. Het verschil met 2010 is nog wel groot: toen waren er ruim 13 duizend meer fysieke winkels dan nu.

Sterkste stijging in foodsector, kledingwinkels nog altijd grootste groep

Het groeiende aantal stenen winkels heeft vooral te maken met een toename van het aantal voedingswinkels. Dit aantal nam vorig jaar met 3,4 procent toe. Ter vergelijking: de toename van alle stenen winkels samen bedroeg ongeveer 0,7 procent. De grootste afname was te zien bij boekwinkels en winkels in lectuur en schrijfwaren. Daarvan waren er respectievelijk 8,1 procent en 7 procent minder dan op 1 januari 2021.

Over het algemeen bleef het aantal zaken met non-foodproducten ongeveer gelijk. Kledingwinkels zijn nog altijd verreweg de grootste groep fysieke winkels, met ongeveer 16 procent van alle winkels op 1 januari 2022. Er is wel een kleine daling te zien ten opzichte van een jaar eerder: toen was dit aandeel nog 17 procent. Na kledingwinkels zijn winkels in huishoudartikelen en supermarkten het meest aanwezig in de winkelstraat. Beiden hebben een aandeel van ongeveer 8 procent.

Het aantal winkels steeg het afgelopen jaar het sterkst in de gemeente Vlieland: daar nam het aantal winkels met 18,2 procent toe. In Oostzaan en Lopik nam het aantal winkels het snelst af, met dalingen van respectievelijk 9,4 en 8,8 procent. Van de twintig grootste Nederlandse gemeenten was de groei het sterkst in Haarlemmermeer, met 4,3 procent. In Den Bosch daalde het aantal winkels het meest, met 1,2 procent.

Aantal stenen winkels neemt iets toe, zet de stijging door?

Het aantal winkels mag dan gestegen zijn, het totale aantal ligt nog wel net iets lager dan op 1 januari 2020, kort voor de komst van de coronapandemie. Toen waren er nog 0,4 procent meer winkels dan nu. Of de stijging doorzet, is bovendien de vraag. De nasleep van de pandemie en de sterke inflatie zullen mogelijk nog effect gaan hebben op de retailsector. Begin april stelde de Kamer van Koophandel (KVK) naar aanleiding van een groot onderzoek dat er onder ondernemingen de komende tijd meer stoppers en faillissementen kunnen worden verwacht.

Maar onder die ondernemingen zal wellicht ook een aantal webwinkels zijn. Waar online de afgelopen twee jaar opbloeide, mede als gevolg van lockdowns, lijkt de groei hier nu te stagneren. In 2021 steeg het aantal webwinkels nog flink, zo blijkt uit de cijfers van het CBS: op 1 januari 2022 waren er 28 procent meer webshops dan een jaar eerder. Sindsdien lijkt de toename echter wat te zijn afgezwakt. Het CBS zag in het laatste kwartaal van 2021 al een daling in de online omzet. In maart rapporteerde de KVK dat het aantal startende webshops in februari met 42 procent was gezakt ten opzichte van dezelfde maand vorig jaar. Dat de concurrentie uit deze hoek niet meer zo sterk toeneemt, biedt eigenaars van stenen winkels mogelijk weer meer perspectieven.

Arbeidsmarkt al krap, vinden van nieuw personeel mogelijk lastiger

Voor winkeliers was het de afgelopen tijd al moeilijk om nieuw personeel te vinden. Als de stijging van het aantal winkels doorzet, wordt dat mogelijk nog lastiger. Wat is er nodig om het tij te keren? Hogere salarissen, het vergroten van het welzijn van het personeel en digitalisering, zo stelt ABN Amro in een nieuw rapport dat vanochtend werd gepubliceerd. Ook moet het imago van werkgevers in de retailsector verbeteren: uit het rapport blijkt dat de retail laag scoort op kansen voor persoonlijke ontwikkeling, een goede privé-werkbalans en zelfstandigheid.