De nieuwe binnenstad: “Niet alleen kijken naar economische waarde, maar publiekswaarde”

Binnensteden in Nederland staan voor grote uitdagingen, zo klonk het tijdens het congres ‘Welkom in de nieuwe binnenstad’ van DNWS in Leiden op 14 april. Dit was al duidelijk voor de coronapandemie, maar de crisis heeft hier nog een verdere nadruk opgelegd. Daarom is het nu de tijd om te kijken naar de veranderende rol van de binnenstad. De consensus van de dag? “Kijk niet alleen naar de economische waarde van de binnenstad, maar naar de publiekswaarde.”

Gaststad Leiden heeft de afgelopen jaren flink geïnvesteerd in de binnenstad en centrummanager Gijs Holla kwam tijdens het congres dan ook als een van de eerste aanbod. Uit het recente Koopstromenonderzoek blijkt dat Leiden als een van de weinige steden in Nederland de afgelopen jaren de omzet die de stad draait is gegroeid. Het is een positieve boodschap die duidelijk de aandacht trekt van de aanwezigen van het congres.

Holla laat tijdens zijn presentatie het verschil tussen Leiden nu en tien jaar geleden zien en zette uiteen hoe de stad daar precies is gekomen. Niet alleen is het afvalprobleem dat de stad had aangepakt en is er meer groen toegevoegd, Leiden heeft ook sterk geïnvesteerd in de identiteit. Bijvoorbeeld door ondernemers te adviseren over de kleur van hun pand, en de oude kleuren van de stad terug te brengen. Ook brengt de stad meer verbindingen aan tussen de winkelstraten en vergroot het langzaam het ‘belevingsgebied’. “Binnensteden gaan zich ontwikkelen tot belevingsgebied,” zo vertelt Holla. Een gebied waar meer gebeurt dan alleen winkelen, maar een combinatie is van horeca, retail, cultuur en recreatie.

Holla benadrukt dat de verandering van de binnenstad een is geweest van de lange adem en vooral die van samenwerking. Niet alleen de gemeente was betrokken, maar ook de vastgoedeigenaren en lokale ondernemersverenigingen. Daarom roept hij andere gemeenten op om dergelijke samenwerkingen op te zetten, want alleen was het nooit gelukt, zo benadrukt hij. Alle partijen hebben elkaar nodig om verandering tot stand te brengen, maar hierdoor profiteert ook iedereen.

Meer publiekswaarde: De binnenstad van de toekomst?

Gedurende de middag van het congres vinden diverse panels plaats; ‘de transformerende stad’, ‘de levendige binnenstad’ en ‘de leefbare binnenstad’. De uitdaging waar de binnensteden voor staan behoeft een goede visie en geen haastige besluiten. “Voordat men begint moet men besluiten ‘Welk doel dient deze transformatie?’” Tijdens het proces van een transformatie kan nog wel eens van de visie afgeweken worden, waar eigenlijk elk panellid die middag voor waarschuwt. De winkelstad is een concept van het verleden, zo klinkt het ook meermaals. “Zoek een balans tussen leven en beleven,” aldus Erik Bekkering, wethouder van Bergen tijdens een van de panels. “De binnenstad heeft een koop en recreatie functie, maar wel met een commercieel doel. Recreatie zonder commercieel doel moet niet uit het oog verloren worden. Men moet kiezen voor ruimte en voorzieningen zonder stenen,” zo klinkt het even later tijdens een ander panel. Er wordt ook bijvoorbeeld opgeroepen tot een serieus staaltje ‘omdenken’ door Marcel Evers van INretail die het panel over de leefbare binnenstad leidt. “Je kunt de binnenstad ook zien als de grootste wijk van een stad. Een wijk waar bedrijven en toeristen te gast zijn.”

Het congres ‘Welkom in de nieuwe binnenstad’ zet de bezoekers duidelijk aan het denken over de binnenstad van de toekomst. Voor iedereen is er stukken informatie die het mee kan nemen naar de eigen organisatie en tijdens het evenement worden er zelfs spontaan BIZ-groepen (Bedrijven Investerings Zones). Hopelijk geeft het congres een extra zet naar een mooie toekomst voor de binnensteden.