Tijdlijn: De geschiedenis en ontwikkeling van oer hollands merk Hema

Hema, synoniem met rookworst en tompouce, komt terug in Nederlandse handen. Na elf jaar onder het Britse Lion Capital te hebben geopereerd, die al acht jaar een koper zoekt voor de keten, heeft Ramphastos Investments van Nederlandse miljardair Marcel Boekhoorn de intentie om het bedrijf over te nemen. De Hollandsche Eenheidsprijzen Maatschappij Amsterdam ( H.E.M.A.) opende op 4 november 1926 voor het eerst haar deuren in de Kalverstraat in Amsterdam. Lees hieronder onze tijdlijn met 92 jaar Hema-geschiedenis in vogelvlucht.

4 November 1926 - Hollandsche Eenheidsprijzen Maatschappij Amsterdam

HEMA, destijds nog bekend als Hollandsche Eenheidsprijzen Maatschappij Amsterdam (H.E.M.A), opent op 4 november 1926 voor het eerst haar deuren. De eerste vestiging van het warenhuis bevindt zich in de Kalverstraat in Amsterdam. Aan het hoofd van het bedrijf staan oprichters Arthur Isaac en Leo Meyer, beide voorheen werkzaam als directeur-generaal bij warenhuis Bijenkorf. Isaac en Meyer introduceren een Amerikaans model op de Nederlandse winkelmarkt door duizenden artikelen voor dagelijks gebruik "uitsluitend tegen eenheidsprijzen" te verkopen. Alle producten kosten 10, 25 of 50 cent. De eerste klant van de oerhollandse keten is mevrouw Moerkerk-van der Pol.

1927 - Een jaar later: Teller H.E.M.A-winkels staat op tien

Een jaar na de oprichting wordt de eerste locatie buiten de hoofdstad geopend en anno 1928 zijn er al tien H.E.M.A-vestigingen. Het bedrijf weet zich te onderscheiden van andere warenhuizen en retailers door van elk product in het assortiment slechts één variant aan te bieden.

Het bedrijf kampt echter in het begin wel met een imago-probleem. De burgers uit de hogere klassen willen niet gezien worden in dit warenhuis en degenereren de afkorting H.E.M.A. tot ‘Hier Eet Men Afval’. Toch komt het veel voor dat de rijke burgers stiekem hun bedienden naar de winkel sturen om toch inkopen te kunnen doen bij de goedkope winkel.

1940-1945 Tweede Wereldoorlog

Aan het begin van de tweede wereldoorlog telde HEMA bijna 300 Joodse medewerkers. Al snel wordt het bedrijf 'Jodenvrij' gemaakt, maar het warenhuis probeert de ontslagen werknemers waar mogelijk te helpen. Dit wordt niet makkelijk gemaakt door het Duitse regime, maar toch krijgt HEMA de bijnaam 'Help Elkaar Met Alles'. Uiteindelijk overleven van de 300 oud-medewerkers 201 de oorlog niet. Tot de dag van vandaag legt HEMA nog elk jaar tijdens de Dodenherdenking een krans voor de slachtoffers.

1945 - 1952 H.E.M.A. wordt HEMA en gaat over op volledige zelfbediening

De bedrijfsnaam wordt veranderd in HEMA.

Nu de welvaart stijgt, na de oorlog, en mensen meer geld te besteden hebben, besluit HEMA het businessmodel te veranderen. Het gaat nu niet langer meer om stuntprijzen, maar kwaliteit en bereikbaarheid worden het belangrijkst: HEMA moet in zoveel mogelijk steden te verkrijgen zijn.

Na 1952 worden de toonbanken van de HEMA vervangen voor nieuw winkelmeubilair en gaat de keten over op volledige zelfbediening.

1958 - 1985 Hema wordt eerste franchiseorganisatie van Nederland

HEMA is in Nederland de allereerste onderneming die het franchisemodel aanneemt. Omdat het bedrijf veel nieuwe filialen wilt openen, vraagt het zelfstandige ondernemers om onder dezelfde naam en uitstraling te gaan verkopen. Door dit franchisemodel groeit HEMA tussen 1960 - 1985 van 43 naar 192 filialen. Het bedrijf is vandaag de dag nog de grootste Nederlandse franchise-organisatie.

Met het oog op een toekomst in het buitenland bouwt het bedrijf in de jaren zestig ook een eigen distributiecentrum in Utrecht.

1984 - jaren ‘00 Internationale expansie

De eerste buitenlandse stap voor de Oerhollandse keten is België. In 1984 opent HEMA de eerste winkel in het buurland, dat groeit met een twintigtal winkels rond 1997.

In 2002 gaat Hema naar Duitsland. In 2006 opent het bedrijf een winkel in Frankrijk en in Luxemburg en een handelskantoor in Zuid-Oost Azië.

2007 - Lion Capital koopt Hema

De Britse investeringsmaatschappij Lion Capital koopt Hema over van Maxeda. Het overnamebedrag wordt niet bekendgemaakt, maar het Financieele Dagblad meldt destijds dat het gaat om 1,1 miljard euro. Ten tijde van de overname heeft Hema meer dan 55 vestigingen in België en 5 in Duitsland en meent de keten dat de nieuwe eigenaar het bedrijf alle ruimte geeft om nog verder door te groeien.

Ronald van Zetten is sinds 2003 topman van Hema. Volgend De Tijd start hij voortvarend. In Nederland groeit het aantal kleine filialen stevig, vooral op stations en in dorpen. Deze zogeheten AA-winkels worden grotendeels gerund door franchisenemers. In het buitenland expandeert de Hema vooral in België, Duitsland en – in mindere mate – Frankrijk en Luxemburg. De buitenlandse vestigingen doen het prima. Maar in Nederland, nog steeds goed voor ruim tachtig procent van de omzet, marcheert het minder. Er komen steeds meer concurrenten en in 2008 treedt de crisis aan, aldus De Tijd.

2008 - Hema introduceert nieuw winkelconcept & belandt in rode cijfers

Hema opent de eerste winkel volgens nieuw concept in de Groningse Herestraat. De producten worden niet alleen in schappen gepresenteerd, maar er zijn ook zogeheten inspiratie tafels die werken met themapresentaties en woonkamer presentaties.

In augustus 2008, blijkt uit het eerste jaarverslag dat Hema verlies lijdt door financiering (hoge rentekosten) van de overname door Lion Capital.

2008 - 2009 Hema verovert buitenland; maar blijft ondanks omzetplussen verlies lijden

In maart 2009 meldt Hema winstgroei, als de schuldenlast niet meegerekend wordt. Hema opent dat jaar 53 nieuwe winkels. In 2009 worden opnieuw 50 filialen geopend. Hema breidt uit in Frankrijk met winkels in Lille en regio Parijs.

De Nederlandse warenhuisketen laat in november 2009 weten dat het zijn winkels goedkoper en efficiënter inrichten. Hema zegt dat er geen gedwongen ontslagen zullen vallen, maar op korte termijn zal de reorganisatie gevolgen hebben voor honderden medewerkers.

Ook in 2009 lijdt Hema verlies ondanks een omzetplus. Lichtpuntje is dat de eigenaar van retailconcern Hema, Lion Capital, een deel van de aandeelhouderslening van Hema heeft omgezet in eigen vermogen.

September 2010 - Hema opnieuw te koop

Lion Capital gaat in 2010 op zoek naar een koper .

Sinds die overname groeide de omzet die Hema maakte; enerzijds door de sterke resultaten van de reeds bestaande winkels, en anderzijds door de uitbreiding van het aantal winkels van 355 in 2007 tot het huidige aantal van 530 winkels. Ook de verkoop online groeide flink.

Wat ook toenam is de kritiek op het ooit oer-Hollandse bedrijf. Zo werd de onderneming belast met een hoge schuld door de constructie die Lion Capital bedacht voor de aankoop van Hema. Doordat de financieringskosten voor de overname op rekening kwam van Hema zelf, had het bedrijf in juli 2007 een schuld van ruim een miljard euro aan Lion Capital, waarover het bedrijf ook rente moest betalen. Begin dit jaar zette de eigenaar van het retailconcern een deel van de aandeelhouderslening om in eigen vermogen. Voorts meldde vakbond FNV een toename van klachten over de werkdruk bij het bedrijf.

Juni 2011 - Hema uit verkoop

Lion Capital haalt in juni 2011 warenhuisketen Hema uit de verkoop. Ahold, eigenaar van Albert Heijn, en Lion Capital konden het niet eens worden over de prijs.

Onlangs werd ook bekend dat het personeel van Hema een loonsverhoging kan verwachten. FNV en vakbond CNV stemden in met het eindbod dat Hema had gedaan bij de cao-onderhandelingen. Medewerkers van de winkelketen krijgen er dit jaar 1,9 procent loon bij.

2012-2013 Hema zet in op mode en beauty, maar heeft te kampen met economische omstandigheden

In boekjaar 2012 boekt Hema een lichte omzetstijging, zo maakt het detailhandelsconcern in april 2013 bekend. De nettowinst is bijna gehalveerd naar 6,4 miljoen tegen 11,4 miljoen in 2011.

Hema is zich het afgelopen jaar meer gaan profileren op het gebied van beauty en fashion, omdat het bedrijf daar nog groeimogelijkheden ziet. De afdeling cosmetica is vernieuwd en er zijn twee zelfstandige beautyshops geopend in Amsterdam en in Haarlem. Sinds maart 2013 hangt de vernieuwde fast fashion collectie van Hema in de schappen. "Onze klanten kunnen nu voor een complete outfit bij Hema terecht en niet alleen voor basics,” vertelde Bastiaen Vries die in juli 2012 is aangetrokken als hoofd design en conceptontwikkeling om het mode-masterplan in goede banen te leiden.

In december 2013 wordt de Moam samenwerking met Hema aangekondigd.

Juni 2014 - Schulden herfinancieren

Hema gaat voor 715 miljoen schulden herfinancieren . CEO Ronald van Zetten is deze week begonnen met een reis langs beleggers om geld op te halen.

Uit het jaarverslag van 2013 blijkt dat de warenhuisketen in totaal een schuld van bijna 800 miljoen euro heeft, waarvan 193 miljoen euro aan moederbedrijf Lion Capital. Over dat deel van de schuld betaalt het bedrijf 10 procent rente, die weer wordt opgeteld bij de bestaande schuld.

Het van oorsprong Nederlandse bedrijf is mogelijk in de rode cijfers terecht gekomen als gevolg van de recessie en investeringen in nieuwe winkels in het buitenland. Sinds Hema in 2007 werd overgenomen door Lion Capital, heeft het bedrijf op 2011 en 2012 na steeds verliezen geboekt. In 2013 leed het bedrijf een verlies van 16,4 miljoen euro. De verkoop in Nederland blijft met name achter door het afnemend aantal winkelbezoekers in binnensteden, laag consumentenvertrouwen en nog geen structureel herstel op de woningmarkt, liet Van Zetten eerder weten.

Tegelijkertijd heeft Hema een flink aantal nieuwe winkels geopend in Frankrijk en in nieuwe markt Spanje en liggen er plannen klaar voor uitbreiding in Groot-Brittannië. Hema denkt door buitenlandse uitbreiding weer winst te kunnen maken. In totaal is het aantal winkels toegenomen met 64 procent. Eind vorig jaar had Hema in totaal 666 winkels, waarvan 138 in het buitenland. In Nederland kondigde Hema in april een reorganisatie aan, waardoor 65 fulltime banen kwamen te vervallen. Hema schrapte banen in bakkerijen, op het hoofdkantoor en in het distributiecentrum.

September 2014 - Nieuwe koers: winkelconcept en assortiment worden vernieuwd

Hema verandert de winkelinrichting. Door lage tafels moeten nieuwe producten volgens CEO Ronald van Zetten beter opvallen. Deze maand moet de transformatie van vijfhonderd Nederlandse winkels worden afgerond. In totaal is 330.000 vierkante meter winkeloppervlakte opnieuw ingericht.

Ook het assortiment wordt vernieuwd. Hema introduceert zeshonderd nieuwe artikelen. Voornamelijk cadeauartikelen, of zoals Van Zetten de producten noemt: blijmakers. Voor de damesmode focust Hema weer meer op een uitgebreide basicslijn.

April 2015 - CEO Ronald van Zetten vertrekt na twaalf jaar bij Hema

Ronald van Zetten legt zijn taken als CEO neer. Hij stapt niet op, omdat het hem niet gelukt is het tij te keren voor Hema. Topman Van Zetten vertrekt, omdat hij Hema succesvol getransformeerd heeft voor toekomstige groei.

Hoewel Hema onder Van Zetten uitgroeide tot een internationale retailketen met bijna zevenhonderd winkels, waren het moeilijke jaren. Ieder kwartaal leek het bedrijf verder weg te zakken in rode cijfers.

In 2014 was er al kritiek op Hema's CEO. Betrokkenen wezen vooral naar de manier waarop hij het bedrijf leidde. Hij zou 'nationaal erfgoed verkwanselen', geen retailkennis hebben en niet open staan voor opmerkingen.

Tjeerd Jegen neemt stokje over van Ronald van Zetten als CEO bij Hema.

Mei 2015 - Teleurstellende resultaten in 2014 en CFO Ad Walter vertrekt; Hema kondigt transitie aan

2014 is geen goed jaar voor Hema. De omzet kwam uit op 1,1 miljard euro, het nettoverlies van Hema kwam uit op 189,2 miljoen euro.

Volgens het warenhuis waren er twee belangrijke redenen voor de toename van het nettoverlies. Ten eerste is de verwachte omzet sterk gedaald. Toen Hema werd overgenomen door de huidige eigenaar Lion Capital, lag het omzetniveau ruim 23 miljoen euro hoger, en dat niveau verwacht het warenhuis pas in 2017 weer te bereiken. Als tweede reden worden de toegenomen verkoop- en administratiekosten aangewezen; daar werd 26,1 miljoen euro meer aan uitgegeven dan in 2007. Ook andere kostenposten speelden een grote rol bij de slechte resultaten, zoals reorganisatiekosten; extra loonkosten in verband met de ombouw van de Nederlandse winkels en afschrijvingen op financieringskosten.

Hema laat weten ‘een transitie te zijn gestart’ om de teleurstellende resultaten te doen keren en om het warenhuis weerbaarder te maken tegen uitdagende marktomstandigheden.

De jaarcijfers vallen eveneens samen met het nieuws dat CFO Ad Walter na zes jaar vertrekt bij het warenhuis.

Tweede helft 2015 - Frisse wind CEO Tjeerd Jegen

Jegen kreeg bij zijn aanstelling in april van dit jaar één opdracht, en dat was om Hema weer gezond te maken en te zorgen voor ruimte voor groei. Voor nieuwe winkels is in Nederland echter nauwelijks ruimte en daarom ziet Jegen veel mogelijkheden om te groeien met bestaande winkels.

De topman kondigt een metamorfose aan van de Nederlandse Hema-filialen, om deze overzichtelijker te maken. Ook de samenstelling van sommige productgroepen gaat veranderen. Zo heeft Jegen verklaard bij mode af te stappen van concurrentie met grote modeketens als H&M en Zara en zich meer te gaan concentreren op goede basisproducten. In de categorie van voedingsmiddelen wil Hema bovendien geen mini-supermarkt meer zijn, maar de focus leggen op gebruiks- en gemaksmomenten, zoals verjaardagen of feesten.

Ook in het assortiment wil Jegen snijden. “We hebben nu 25.000 artikelen in het assortiment. Dat is zo gegroeid, maar het is te veel,” stelt hij.

De CEO wil daarnaast onlin bestellingen in de winkels gaan afhandelen om de internetverkoop te verhogen.

Verder in de tweede helft van 2015: Hema introduceert discounthoek Hemarkt, lanceert een gelimiteerde Fab. collectie, die binnen een dag uitverkoopt en geeft een vervolg aan de Moam voor Hema samenwerking.

April 2016 - Positieve omzetontwikkeling: minder verlies voor Hema in 2015

CEO van Hema Tjeerd Jegen: “2015 was voor Hema een belangrijk jaar. We zijn verheugd met de positieve omzetontwikkeling. Onze klanten hebben meer dan ooit onze winkels bezocht. Voor het eerst sinds 2008 is de like-for-like-omzet vier kwartalen op rij gestegen. Ook internationaal hebben we meer winkels geopend en is onze like-for-like omzet daar sterk gestegen. We liggen op koers met onze korte termijnprioriteiten en we hebben onze strategie aangescherpt.”

Hema heeft het verlies in 2015 weten te halveren. Het nettoverlies voor boekjaar 2015 kwam uit op 72,5 miljoen euro, maar in 2014 was dat nog 189,2 miljoen euro. Daarnaast steeg de omzet met 5,8 procent.

De internationale uitbreiding (7 nieuwe winkels in Franrkijk, 2 in Spanje, 2 in de UK) wordt succesvol genoemd. In de komende jaren staat groei bij Hema centraal, met als belangrijkste aandachtspunten de uitbreiding van Hema in de Benelux, een versnelde internationale expansie en meer verkoop via e-commerce.

Onder leiding van Jegen werd ook een groot deel van het management vervangen.

Oktober 2016 - Negentig jaar HEMA

Hema viert zijn negentigste verjaardag. Er worden speciale verjaardagsproducten gelanceerd. Ook verschijnt een Hema-editie van het Nederlandse tijdschrift Linda., getiteld 'taart'.

April 2017 - Stijgende lijn: 2016 omzetrecord

Hema behaalt in 2016 een recordomzet van 1,2 miljard euro aan netto verkoop. Deze groei wordt voornamelijk gestuwd door de omzettoename van 3.7 procent in Nederland, meldt het bedrijf. Ook het verlies is fors teruggebracht van 72,5 miljoen euro in 2017 naar 26,2 miljoen in 2016.

Hema heeft drie belangrijkste pijlers. Een: de keten wil haar aanwezigheid in de Benelux revitaliseren door middel van aanbod van nieuwe lijnen en de winkels beter aanpassen op de wensen van klanten. Twee: verdere internationale expansie. Het bedrijf meldt positieve resultaten in Frankrijk en de eerste resultaten uit Duitsland zijn veelbelovend, aldus het merk. Drie: het groeien van e-commerce.

Augustus 2017 - Verkoopproces van start?

Lion Capital wil opnieuw proberen de Nederlandse winkelketen Hema te verkopen. De investeringsmaatschappij heeft daartoe Credit Suisse in de arm genomen. Dat meldt persbureau Reuters op basis van anonieme bronnen. Lion Capital is sinds 2007 eigenaar van Hema en probeerde het bedrijf al eerder te verkopen, in 2010 en 2014, maar dat is niet gelukt.

Geruchten over een op handen zijnde verkoop van Hema doen al sinds juni de ronde.Ook de mogelijkheid van een beursgang is de revu gepasseerd.

September 2017 - Debuut internationaal winkelconcept in Tilburg & bevestiging Hema in de etalage

In de Benelux is de uitrol van de internationale winkelfomule in kleine winkels in volle gang. Voor de grotere is de Hema aan de Heuvelstraat in Tilburg een van de pilots. Hier wordt gekeken of de meer overzichtelijke en ‘inspirerende’ inrichting en het nieuwe food concept in de smaak valt bij de Nederlandse consument.“Het is de mooiste Hema-winkel in Europa,” begint CEO Tjeerd Jegen zijn openingswoord.

Kort daarna meldt Hema, in een rapport van de resultaten van het eerste halfjaar van 2017, dat het bedrijf samen met eigenaar Lion Capital ‘strategische opties voor de toekomst van het bedrijf’ onderzoeken. Onder deze opties valt ook ‘een mogelijke verkoop van de onderneming’.

In september haalt Hema ook de krantenkoppen door aan te kondigen de kinderkleding genderneutraal te maken.

December 2017 - Hema maakt weer winst

In het derde kwartaal van 2017 heeft Hema, voor het eerst in vijf jaar, weer eens nettowinst geboekt. De nettowinst kwam in de periode neer op 4,6 miljoen euro, tegenover een verlies van 1,6 miljoen in dezelfde periode een jaar geleden. "We zijn tevreden over onze resultaten in het derde kwartaal. We hebben wederom goede voortgang geboekt met onze groeistrategie waardoor we voor het eerst sinds 2012 in het derde kwartaal een nettowinst hebben gerapporteerd,” aldus Jegen. “Verder hebben we online en internationaal meer verkocht."

Hema maakte deze maand ook bekend in Oostenrijk te beginnen. Begin volgend jaar opent de keten twee filialen in Wenen. Hema heeft op dit moment meer dan 700 winkels in 7 landen.

De Tijd brengt in december naar buiten dat er tussen Hema en franchisenemers twee rechtszaken lopen Het Financieele Dagblad meldt dat er biedingen zijn uitgebracht op Hema.

Mei 2018 - ‘Belgische koper voor Hema'

Bronnen uit de financiële sector en de retailbranche melden dat een verkoop van Hema door Lion Capital op handen is. Het Nederlandse bedrijf zou in handen komen van Brusselse investeerder Core Equity Holding. In juni melden bronnen tegen de Financiële Telegraaf dat de onderhandelingen zijn stukgelopen op de contracten die de keten heeft met franchisenemers over de online verkopen.

18 Oktober 2018 - Hema overgenomen door Marcel Boekhoorn

Hema heeft een koper gevonden. Nederlandse ondernemer Marcel Boekhoorn wil Hema overnemen met zijn investeringsmaatschappij Ramphastos, zo meldt Hema in een persbericht. Ramphastos heeft de intentie Hema over te nemen inclusief de schulden.