Biologisch katoenschandaal in Duitsland

Duurzaam geproduceerd textiel en biologisch geteelde katoen is enorm populair. Geen wonder dus bijna alle modemerken eigen duurzame collecties op de markt brengen. De vraag is inmiddels zo groot dat die het aanbod overstijgt. Het resultaat: waar

snel geld verdiend kan worden liggen oplichters op de loer. Laatste slachtoffers, zo meldt de Financial Times Deutschland (FTD), zijn modebedrijven H&M, C&A en Tchibo. De bedrijven hebben volgens een bericht in de krant onjuist gecertificeerde biologische katoen voor hun lijnen gebruikt.

Vorig jaar blijkt op grote schaal Indiase katoen als 'biologisch' te zijn verkocht, terwijl zij sporen van genetisch gemanipuleerde grondstoffen bevatte. Naar verluidt zijn de Indiase Raj Eco Farm Fairtrade, certificeerders Ecocert in Frankrijk en Control Union uit Nederland bij het schandaal betrokken.

Het getroffen merken zijn kwaad. Hun reputatie leidt eronder, evenals hun geloofwaardigheid en mogelijk ook hun omzet. Tchibo liet weten dat het een onafhankelijk laboratorium gaat inzetten om de goederen te controleren. C&A heeft aangekondigd juridische stappen te zullen nemen. Alleen H&M bleef vrij kalm: het bedrijf meldde dat het de certificeerder erop heeft aangesproken en de toezegging heeft gekregen dat het niet weer zal gebeuren.

Het gaat om biologisch gecertificeerd katoen uit de Indiase provincies Madhya Pradesh en Maharashtra, waar naar nu blijkt genetisch gemodificeerd zaad is gebruikt. Volgens FTD heeft de Indiase landbouw autoriteit Apeda de betrokken katoentelers boetes opgelegd, maar verder niet ingegrepen.

Janet Mensink, Hoofd Fashion van Solidaridad reageert: "Het feit dat (restanten van) genetisch gemodificeerde katoen is gevonden in biokleding had niet mogen gebeuren, maar is wellicht te verklaren doordat de controle op de regels de groei niet heeft kunnen bijbenen. Solidaridad heeft samen met ICCO en Organic Exchange een onderzoek laten uitvoeren naar verbetering van het systeem, juist om dit soort zaken te voorkomen. Uitkomsten van het onderzoek worden binnenkort gepresenteerd. Belanghebbenden, inclusief brands en retailers en certificeringsorganisaties, worden uitgenodigd om aan het vervolgoverleg deel te nemen. Zo hopen we samen een oplossing te vinden. De grote meederderheid van de biologische boeren teelt katoen met goede intenties en volgt de regels. Je zal bij hen geen genetisch gemodificeerde katoen vinden. Zij verdienen onze blijvende steun."

In Duitsland verwacht men niet dat het katoenschandaal op de lange termijn grote gevolgen zal hebben en men vraagt zich af of H&M, C&A en Tchibo wel goed hebben opgelet. Hoewel al langer geruchten de ronde deden over het ondeugdelijke katoen hebben de betrokken modebedrijven hun 'biologische' collecties niet uit de schappen gehaald. Mogelijk zal wel de controle op de certificering worden aangescherpt, maar de populariteit van duurzame mode zal er waarschijnlijk niet onder lijden.

Esther Verburg, directeur Benelux Made-By: "Wij adviseren onze merken altijd om certificaten op te vragen. We vinden het belangrijk dat het debat wordt gevoerd om de betrouwbaarheid van certificering te verbeteren, juist om te voorkomen dat je bij voorbeeld genetisch gemodificeerde katoen in biokleding kan vinden. En we gaan nog een stapje verder. Integriteit begint met transparantie: via ons 'track&trace' systeem kunnen we precies laten zien bij welke boer de katoen vandaan komt. Iedereen kan dit controleren en ter plekke de zaak opnemen."

Update 2 februari 2010
In een schriftelijke reactie heeft H&M laten weten:

Er is geen reden om aan te nemen dat de biologische katoen die wordt gebruikt voor kledingstukken van H&M is geteeld met behulp van genetisch gemodificeerde zaden. Desalniettemin, was H&M ervan op de hoogte dat de Indiase autoriteit Apeda het bedrijf Control Union bekritiseerde van het onvoldoende controleren van de landbouwers aangaande zaden en zaaiing. Als gevolg van de kritiek is Control Union onaangekondigde audits gaan uitvoeren bij alle biologische katoenbedrijven die zij certificeren in India. Geen van de bedrijven bleek gebruik te maken genetisch gemodificeerde zaden, en alle bedrijven namen de nodige maatregelen om ervoor te zorgen dat genetisch gemodificeerde zaden niet werden gebruikt. Control Union heeft sindsdien de routines aangescherpt en is nog steeds geaccrediteerd door Apeda.