Tricot is in de mode

Het is een wonder dat er nog relatief veel bekend is over de geschiedenis van het fijne breisel tricot.

Het woord ‘tricot’ zelf komt van het Franse woord voor breien ‘tricoter’, dat stamt uit ongeveer 1870 –daar had het bij kunnen blijven. De grondstoffen waarmee vroeger werd gebreid -wol, katoen en zijde- waren namelijk natuurlijke materialen. Ze werden gebruikt voor kledingstukken en hergebruikt voor nieuwe kledingstukken, net zo lang totdat het materiaal letterlijk tot op de draad versleten was: het verging eenvoudigweg.

Het is dan ook erg bijzonder dat het Modemuseum in Antwerpen een machinaal gebreid mannengilet uit de 17e eeuw kan laten zien. “Vroeger was het zo dat machinaal gebreide stukken duurder waren dan die met de hand gebreid zijn. Nu is dat andersom omdat het met de hand breien heel veel tijd kost,” vertelt Karen Van Godtsenhoven, conservator van de tentoonstelling ‘Ontrafel: Tricot in de Mode’ die tot 14 augustus te zien is in het Antwerpse modemuseum.

De klemtoon van de tentoonstelling ligt op hedendaagse topstukken. Er zijn stukken te zien van Patou en Chanel, Vivienne Westwood en Missoni, maar ook avant-garde silhouetten van Sandra Backlund, Maison Martin Margiela en Mark Fast. “De breitechnieken die sommigen gebruikt hebben, zijn sensationeel,” vertelt Van Godtsenhoven. Ze refereert bijvoorbeeld aan het stuk van Schiaparelli dat een ingebreide strik bevat.

Op een tentoonstelling over tricot mag het werk van ‘Reine du Tricot’ Sonia Rykiel natuurlijk niet ontbreken en zij komt in Antwerpen dan ook uitgebreid aan bod. Verder krijgt Ann Salens, een Belgische ontwerpster uit de jaren 70, tijdens de tentoonstelling een eerbetoon in de vorm van installaties door hedendaagse Antwerpse breigoedontwerpers.

Volgens de organisatoren brengt de tentoonstelling de belangrijkste decennia voor tricot in de mode onder de aandacht. “De vergelijking van nieuwe installaties met historische stukken brengt de verschillende technische en conceptuele benaderingen tot de kunst en het ambacht van het breien aan het licht.

Tricot onderscheidt zich van het doorsnee breiwerk doordat het erg fijn is. Meestal wordt het gebreid met de machine, maar met de hand is ook mogelijk door te breien met de tricotsteek: op de ene naald alle steken recht; op de andere alle steken averecht. Aanvankelijk werd tricot vooral gebruikt als materiaal voor ondergoed, maar daar blijft het al lang niet meer bij. Het fijne breiwerk –tegenwoordig niet meer alleen gemaakt van wol, katoen, zijde, maar net zo vaak van nylon of rayon, of een mix- is voor van alles inzetbaar, mede doordat het redelijk gemakkelijk is om ermee te werken. “Het is een interessant onderwerp dat al een tijdje bij ons op de plank lag,” vertelt Van Godtsenhoven. “Daar bleef het liggen omdat we bang waren dat het een oubollig imago zou hebben. Maar sinds drie jaar is er een heropleving van publieke interesse voor ambacht en doe-het-zelven; daarom denken we dat het publiek er nu klaar voor is.”

Dit artikel is gepubliceerd in FashionUnited vakblad nummer 3 van 2011.