Giftig afval uit leerindustrie vervuilt Bengaalse rivier

De Buriganga, de grootste rivier in Bangladesh, is ernstig vervuild door giftig afval uit de leerindustrie. De rivier loopt in westelijke richting langs Hazaribagh, een gebied in hoofdstad Dhaka en de thuisbasis van een leerindustrie die huiden produceert voor ’s werelds duurste handtassen.

Het gebied is onlangs uitgeroepen tot een van de tien gevaarlijkste milieubedreigingen ter wereld door milieuorganisatie Blacksmith Institute, zo meldt WWD. Ter vergelijking: ook Tsjernobyl en Agbogbloshie in Ghana, een gevaarlijk stortplaats voor elektrisch afval uit Westerse landen, zijn in de top tien opgenomen.

Dagelijks lozen de 200 leerlooierijen die het gebied telt 22.000 kubieke liter giftig afvalwater in de Buriganga, waardoor het water inktzwart is geworden en de rivier is dichtgeslibd. Het afvalwater bevat hoge niveaus van zware metalen als chroom en cadmium, waarvan onderzoekers hebben aangetoond dat het kanker kan veroorzaken.

Naast chemicaliën loost de sector ook ongeveer 69 ton vast afval in de Buriganga, die nu ecologisch dood is verklaard. Andere resten van runderen die voor hun leer gedood worden, worden op de rand van de Hazaribagh gelegd om te drogen in de zon, zodat viskwekers ze later kunnen gebruiken als diervoer. De stank vergroot het aantal schadelijke dampen die rondhangen in het gebied.

De leerlooierijen in Hazaribagh produceren onder meer leer voor Burberry en Louis Vuitton

Leerlooierijen in Hazaribagh produceren al zo’n vijftig jaar zachte, afgewerkte leerlappen die geëxporteerd worden naar Italië, Portugal, Spanje en China en waar ze verwerkt worden in luxeproducten. Handtassen en portemonnees van merken als Michael Kors, Burberry, Louis Vuitton en Hugo Boss bestaan volgens de Bangladesh Tanners Association volledig of gedeeltelijk uit leer dat afkomstig is uit de Bengaalse regio.

De totale leerexport bedroeg in boekjaar 2012-2013 meer dan 900 miljoen dollar. Naar schatting groeit de export in het lopende boekjaar, dat in juni afloopt, naar 1,2 miljard dollar.

De groei van de sector eist nu zijn tol. Meer dan vijftig jaar zwakke regelgeving heeft geleid tot ernstige gevolgen voor het milieu en heeft de gezondheid van werknemers verslechterd, aldus de BTA en werknemers. Volgens BTA-voorzitter Mohammad Shaheen Ahmed heeft de industrie onomkeerbare schade veroorzaakt door chemische vervuiling. "De rivier is vernietigd," aldus Ahmed.

De enige manier om de milieuproblemen die de sector veroorzaakt op te lossen is volgens Ahmed door de resetknop in te drukken. Alle Hazaribagh leerlooierijen zouden verplaatst moeten worden naar Savar, een gebied 24 kilometer verderop dat door de overheid is bestempeld als het beloofde land waar de leerlooierijen zich kunnen vestigen en waar een afvalwaterzuiveringsinstallatie wordt gebouwd.

De milieuvervuiling brengt ernstige gezondheidsrisico's met zich mee

Maar het project, dat in 1991 is voortgekomen uit gesprekken tussen fabriekseigenaren en de overheid, is vertraagd. Ahmed legt de schuld bij overheidsbureaucratie. “Onze overheid wil niet impopulair zijn voor het bedrijfsleven, want als zij hun fabrieken sluiten, zou dat een effect hebben op heel de keten,” aldus Ahmed. Maar milieu-advocaat Syeda Rizwana Hasan schrijft de vertraging juist toe aan de fabrikanten, die het project alsmaar blijven vertragen. Zij vindt dat de fabriekseigenaren beboet moeten worden voor onrechtmatig afvoeren van giftig afval voor meer dan vijftig jaar.

Hazaribagh brengt niet alleen schade toe aan het milieu, maar brengen ook ernstige gezondheidsrisico's met zich mee voor de 20.000 arbeiders in de sector. Het is gebruikelijk voor werknemers om tuberculose, huidziekten, ademhalingsproblemen en eeuwigdurende maagpijn te krijgen, aldus Abdul Maleque, algemeen secretaris van de Tannery Workers Union, die sinds de eind jaren zestig in Hazaribagh's leerlooierijen heeft gewerkt.

In totaal worden er meer dan honderd soorten chemicaliën in leerlooierijen gebruikt en deze zijn zo schadelijk dat de tinnen daken van de fabrieken na een jaar al corroderen en instorten, aldus Maleque. "Zelfs kanker kan ontwikkelen in onze werknemers, maar we weten niet of het gelinkt is aan het werken met de giftige stoffen, omdat er geen duidelijk onderzoek naar de effecten van de chemicaliën is gedaan."

Er zijn volgens Maleque nauwelijks maatregelen genomen in de fabrieken. In verschillende fabrieken moeten arbeiders – waaronder kinderen van tien jaar oud – met blote handen huiden bewerken met chromium. Ook zijn er gevallen bekend van werknemers die met blote voeten in blauwe verf met zuren tot aan hun schenen moeten werken.

In december is een nieuwe deadline gesteld waarop de fabrieken verhuisd moeten zijn naar Savar, maar het is nog maar de vraag of dat doel dit keer wel gehaald zal worden.