Jean Paul Gaultier over zijn pensioen, vrijheid en kunstmatige intelligentie

Terwijl de Spaanse Puig-groep, eigenaar van het merk Jean Paul Gaultier, naar de beurs gaat, blijft de nu gepensioneerde ontwerper naam maken. Uitgenodigd om zijn werk te laten zien op de "Cinémode" tentoonstelling op de Scad Lacoste campus in de Verenigde Staten, gaf hij FashionUnited en de studenten een les in vrijheid.

Je noemde vrijheid als je eerste les in mode. Hoe is het vandaag de dag voor je?

Ik heb mijn bedrijf verkocht aan de Puig Group. Nu ben ik met pensioen, onafhankelijk en ontwikkel ik andere projecten. Dit is het geval voor de wereldtournee van mijn "Fashion Freak Show", een show die oorspronkelijk in de Folies Bergères werd opgevoerd, en voor de tentoonstelling "Cinémode", in samenwerking met La Cinémathèque française, die tot 30 september 2024 in Scad Lacoste wordt gepresenteerd. Momenteel werk ik voor een Belgisch bedrijf. Ik produceer de art direction voor een animatiefilm. Ik doe mee aan projecten die me amuseren, want dat heb ik altijd leuk gevonden. Ook al is het echt werk, het was mijn kinderdroom, dus ik ga creatief verder.

Wie liet je voor het eerst proeven van vrijheid in de mode?

Pierre Cardin, toen ik mijn eerste professionele ervaring opdeed. Hij had een flair voor theatrale shows, ook al moest hij realistisch blijven.

Wat was je eerste kennismaking met mode voordat je Pierre Cardin ontmoette?

Toen ik dertien was, keek ik naar de film Falbalas, het verhaal van een couturier en de voorbereiding van een modeshow. Ik ging niet naar school, maar die film was mijn leerschool. Als er aan het einde geen modeshow was geweest, was ik misschien dit beroep niet ingegaan. Mijn eerste model was mijn teddybeer, waar ik een kegelbh omheen deed, dezelfde als die ik later voor Madonna ontwierp. En net als degene die ik maakte voor haar gratis mega-concert op het strand van Copacabana (Rio de Janeiro), ter afsluiting van haar wereldtournee (zaterdag 4 mei 2024).

Denk je dat jonge ontwerpers dezelfde ondernemersvrijheid hebben als in jouw tijd, toen mode nog niet afhankelijk was van conglomeraten?

Je hebt vrijheid nodig. Toen ik begon waren er geen groepen, maar je moest wel geld hebben. Ik deed het zonder geld. Toen ik jong was, wilde ik de regels breken. Voor mij was het normaal om de codes te willen veranderen. Mode draait om verandering: een nieuwe manier van lopen, poseren, presenteren enzovoort. Iemand die vastberaden is en talent heeft, zal de middelen vinden om te bestaan. Misschien op sociale netwerken, zelfs als er veel concurrentie is.

Als je geen geld hebt en niet bij een groep hoort, moet je met niets uitvinden. Dat is uitstekend voor de creativiteit. En dan volgt het geld misschien vanzelf. Het beste advies dat ik jonge mensen kan geven is om op zichzelf te vertrouwen en te doen wat ze willen doen. Het enige belangrijke is om gepassioneerd en vastberaden te zijn. Als je niet in jezelf gelooft, kan niemand het voor je doen.

Toen ik provocerende outfits maakte, deed ik dat niet om te shockeren. Het was gewoon een persoonlijke visie die bijvoorbeeld overeenkwam met een avant-gardistische sociaal-culturele groep die zich in een andere richting bewoog dan de norm. Provocatie moet overeenkomen met een denkbeweging.

Hoe zit het met jouw relatie met vrouwelijkheid in het MeToo-tijdperk?

Ik ben altijd geschokt geweest door het concept van de "vrouw als object". Daarom heb ik mezelf omringd met sterke vrouwen. Zelfs als ze het niet openlijk lieten zien, waren ze vrij. Toen ik mannencollecties maakte, wilde ik "mannelijke objecten" laten zien om eerlijk te compenseren. Ik koos ook androgyne mensen om alle vormen van schoonheid te laten zien.

Hoe zullen nieuwe technologieën, en in het bijzonder kunstmatige intelligentie, de mode opschudden en misschien de menselijke intelligentie beperken?

Wat kan ik zeggen? Ik hoor niet meer bij deze wereld sinds ik de mode heb opgegeven. Voor mij was intelligentie vooral mijn eigen intelligentie, die niet kunstmatig is (lacht). Nieuwe technologieën gaan hand in hand met de evolutie van de wereld. Als ik vijftien jaar jonger was, zou ik de dingen anders aanpakken. Maar ik ben benieuwd hoe jonge ontwerpers zich deze technologieën eigen zullen maken.

Hoe blijf je op de hoogte van alles wat nieuw is? Gebruik je social media?

Helemaal niet, ik weet niet eens hoe ik ze moet gebruiken. Ik ga niet op YouTube. Ik ben een kind van de tv-generatie. Ik ben gewoon goed omringd en ik laat me informeren als ik een onderwerp belangrijk vind. Wat mij betreft wil ik niet verstrikt raken in de duizeling die je krijgt als je zoveel kunt zien, want je kunt erdoor verstrikt raken. Ik houd liever afstand.

Wat vind je van de dictaten van modetrends?

Ik heb nooit van trends gehouden. In plaats van ze te volgen, is het beter om eerlijk tegen jezelf te zijn. Als je trends volgt, druk je jezelf niet uit en ben je niet vrij.

Mag je voortaan zelf de mensen kiezen die de Jean Paul Gaultier Haute Couture collecties ontwerpen?

Ik kies de ontwerpers die de Jean Paul Gaultier Haute Couture collecties ontwerpen. Toen ik besloot te stoppen met mode, vroeg ik me af wat er daarna zou kunnen komen. Het leek me interessant om te zien hoe de jongere generatie mijn nalatenschap zou oppakken. Ik respecteer hun werk en bemoei me er niet mee. Haider Ackermann (Haute Couture lente-zomer 2023) deed Gaultier bijvoorbeeld niet na, maar zijn interpretatie was prachtig. Ook Simone Rocha's Haute Couture lente/zomer 2025 collectie bracht een romantiek die niet echt aanwezig was in mijn benadering van mode. Ik vond het geweldig.

Dit artikel verscheen eerder op FashionUnited FR. Vertaling en bewerking naar het Nederlands door Caitlyn Terra.