De ontbossingsuitdaging in de mode: COP30 dringt aan op actie in de leerketens

Klimaatconferentie COP30 vindt op dit moment plaats in Belém, Brazilië. De nabijheid van het Amazone-regenwoud benadrukt de noodzaak voor bedrijven om actie te ondernemen tegen ontbossingsrisico's. De toegenomen aandacht voor enkele van de grootste spelers in de mode, samen met de aankomende Europese regelgeving, verhoogt de druk op de sector. Ondanks de groeiende bewustwording is er nog steeds aanzienlijke actie nodig om de wereldwijde klimaatdoelstellingen te halen.

De VN-klimaatconferentie (COP30), die tot 21 november duurt, brengt wereldwijde afgevaardigden samen om oplossingen te bespreken voor de vermindering van de uitstoot van broeikasgassen en het beperken van de klimaatimpact. De Braziliaanse president Luiz Inácio Lula da Silva zette direct de toon voor het evenement. Hij benadrukte de noodzaak van concrete implementatie in plaats van vage beloften, voor een meer resultaatgerichte agenda.

Grote internationale modemerken betrokken bij milieuschade

Een belangrijke oorzaak van ontbossing in Brazilië is de veeteelt, die zowel de vlees- als de leerindustrie bevoorraadt. Hoewel sommige autoriteiten de afgelopen jaren een afname van de ontbossing melden, blijft de transparantie beperkt. Van het bos afhankelijke gemeenschappen en duurzame oplossingen voor landgebruik hebben meer ondersteuning nodig. Deze context vestigt de aandacht op sectoren zoals de mode. Er is een toenemende druk om de traceerbaarheid, transparantie en het risicobeheer in hun toeleveringsketens te verbeteren.

Een rapport van Climate Rights International (CRI) stelt dat “grote internationale mode- en schoenenmerken via hun leerketens verbonden zijn met Braziliaanse producenten die betrokken zijn bij ernstige milieu- en mensenrechtenschendingen”. Het rapport concludeert dan ook dat, door het gebrek aan traceerbaarheidsoplossingen, de Braziliaanse leer- en rundvleesindustrie niet betrouwbaar kan worden beschouwd als vrij van illegale ontbossing of mensenrechtenschendingen.

Aankomende regelgeving verhoogt de druk nu niet-naleving reputatieschade riskeert

Dit probleem wordt versterkt door de nieuwe verordening van de Europese Unie inzake ontbossingsvrije producten (EUDR). De gefaseerde invoering start op 30 december 2025, waarna grote bedrijven aan de regels moeten voldoen. Volgens de EUDR moeten bedrijven bewijzen dat geïmporteerde goederen, waaronder leer, na december 2020 niet zijn geproduceerd op ontbost land. Bedrijven die in de regio verkopen, moeten geografische coördinaten kunnen verstrekken van de locaties waar de dieren in hun toeleveringsketens zijn grootgebracht. Niet-naleving kan daarom de markttoegang in de EU beperken. Voor kleinere bedrijven geldt een nalevingsdeadline van 30 juni 2026.

Ondanks een eerdere toezegging van wereldleiders op COP26 om bosverlies tegen 2030 te stoppen en om te keren, lopen marktleiders achter op het gebied van transparantie. Global Canopy meldt dat slechts 22 procent van de grote vee- en leerbedrijven in 2025 toezeggingen publiceerde om ontbossing tegen te gaan. Slechts 5 procent rapporteerde volumes als ‘ontbossings- en/of conversievrij’.

Een onderzoek van Repórter Brasil onthulde tien recente gevallen. Veehouderijen die betrokken zijn bij ontbossing, arbeidsmisbruik en/of invasies van inheemse gebieden, kwamen in de toeleveringsketens van Braziliaanse vleesverwerkers terecht. Deze vleesverwerkers verkochten vervolgens vee aan slachthuizen die verbonden zijn met leerlooierijen van zes verschillende bedrijven. Een ander rapport van Stand.earth Research Group, in opdracht van CRI, ontdekte dat 24 internationale merken via hun toeleveringsketens van 2023/2024 verbonden waren met leerlooierijen van een of meer van deze bedrijven. Hieronder vielen sportgiganten als Adidas, Nike en Asics, maar ook premium merken zoals Hugo Boss, Calvin Klein, Kate Spade en Lacoste.

Oplossingen evolueren in de vorm van veetracering en alternatieve materialen

Aanvullende gegevens uit de Floresta 2025-index van Global Canopy tonen aan dat de intensiteit van ontbossing in de Braziliaanse veesector tussen 2020 en 2023 is toegenomen. Ongeveer 62 procent van het veegerelateerde ontbossing vindt plaats in de Amazone. Als reactie hierop introduceert Brazilië een nationaal traceersysteem voor vee, met name in Pará. Hier moeten alle 24 miljoen runderen in 2026 gegeolokaliseerd zijn. Het verifiëren van de volledige toeleveringsketen van huiden voor de wereldwijde export blijft echter een uitdaging.

Het is dus duidelijk dat de reactie van de mode-industrie traag blijft. Hoewel veel merken duurzame leerinitiatieven hebben aangekondigd, kunnen weinigen volledige traceerbaarheid van grondstof tot eindproduct aantonen. Nu er ook regelgeving op komst is, lopen bedrijven zonder verifieerbare gegevens het risico op wettelijke boetes en beperkingen in bepaalde markten. Het World Resources Institute schat dat bedrijven die sterk afhankelijk zijn van leer, tegen 2027 te maken kunnen krijgen met een kostenstijging per eenheid van maximaal twintig procent. Dit komt door de bijbehorende certificering en herstructurering van de toeleveringsketen.

COP30 heeft echter ook nieuwe kansen aan het licht gebracht. Braziliaanse innovators presenteren bos-positieve materialen op platforms zoals het Amazon Bioeconomy and Innovation Park. Dit park opende voorafgaand aan de conferentie en dient gedurende het evenement als innovatiehub. Ook het evenement ‘Festival of Impact Investment and Sustainable Amazon Businesses’ benadrukt bedrijfsinnovatie, materialen uit de Amazone en duurzame, op bos gebaseerde toeleveringsketens. Het spoort gerelateerde sectoren aan om zich los te maken van de ontbossingsproblematiek.

Deze COP kan daarom een keerpunt zijn. De mode-industrie, die nauw verbonden is met agrarische toeleveringsketens, heeft een sterke prikkel om te handelen. Ontbossing zal namelijk op grotere schaal een directe impact hebben op naleving en reputatie. Merken die duidelijke actie ondernemen op het gebied van transparantie in de toeleveringsketen en het beheer van bosrisico's, zullen daardoor beter voorbereid zijn op externe marktdruk.

Dit artikel is in het Nederlands vertaald met behulp van een AI-tool.

FashionUnited gebruikt AI taaltools om het vertalen van (nieuws)artikelen te versnellen en de vertalingen te proeflezen om het eindresultaat te verbeteren. Dit bespaart onze menselijke journalisten tijd die ze kunnen besteden aan onderzoek en het schrijven van eigen artikelen. Artikelen die met behulp van AI zijn vertaald, worden gecontroleerd en geredigeerd door een menselijke bureauredacteur voordat ze online gaan. Als je vragen of opmerkingen hebt over dit proces, stuur dan een e-mail naar info@fashionunited.com.