Klimaatbestendig katoen: directrice van Aid by Trade Foundation over duurzame teeltmethoden en transparantie

Met de duurzaamheidsstandaard Cotton made in Africa (CmiA) ondersteunt de Aid by Trade Foundation (AbTF) honderdduizenden kleine boeren en hun families in tien landen in Sub-Sahara Afrika. De AbTF staat bekend om het samenbrengen van ontwikkelingssamenwerking en de private sector, en creëert zo duurzame ontwikkeling door handel. Zo is in Ivoorkust de katoenopbrengst op demonstratievelden met tot 37 procent gestegen dankzij klimaatbestendige teeltmethoden, ondanks de toename van extreme weersomstandigheden.

Precies twee jaar geleden, in november 2023, introduceerde de AbTF de Regenerative Cotton Standard (RCS). Deze standaard ondersteunt kleine boeren in hun weerbaarheid tegen de gevolgen van klimaatverandering en biedt bedrijven een oplossing voor een toekomstbestendige productie van katoen als essentiële textielgrondstof.

FashionUnited wilde meer weten over de functie van duurzame toeleveringsketens als brug tussen ontwikkelingssamenwerking en handel. AbTF-directrice Tina Stridde spreekt in een interview over de kenmerken van een duurzame toeleveringsketen, de brugfunctie tussen ontwikkelingswerk en handel, en de transformatie van katoenboeren van slachtoffers van de klimaatcrisis naar sleutelfiguren in klimaatadaptatie.

De klimaatbestendigheid van katoen staat vaak ter discussie, met thema's als waterverbruik, monocultuur, kunstmest, onkruidverdelgers, insecticiden en fungiciden. Wat is uw antwoord hierop?

Katoen is nog steeds een zeer belangrijke grondstof voor de kledingindustrie. Even belangrijk is de aanzienlijke sociale rol van katoen. Denk aan de kleine boeren in India, Afrika en vele andere landen wereldwijd die afhankelijk zijn van de katoenteelt. De inkomsten voorzien vaak het hele gezin van levensonderhoud, onderwijs, mobiliteit en onderdak.

Tegelijkertijd heeft katoen, bij de juiste teeltwijze, zeer positieve ecologische eigenschappen. Een juiste overweging en communicatie hiervan is essentieel. Ter ondersteuning hiervan zijn we vorig jaar toegetreden tot het initiatief Make the Label Count. Dit initiatief zorgt voor de juiste informatievoorziening over katoen aan onder andere consumenten. Wanneer synthetische vezels plotseling een betere ecologische beoordeling krijgen dan katoen, wordt voorbijgegaan aan de recycleerbaarheid en het natuurlijke karakter van de grondstof. Katoenproducten zijn composteerbaar en volledig afbreekbaar. Een plastic product daarentegen – zo moet je het noemen – is dat nooit; microplastics blijven permanent in het milieu. We weten inmiddels allemaal welk enorm probleem dit is.

U benadrukt de juiste teeltwijze.

Precies, het gaat om duurzame teelt, zoals bij CmiA en RCS. Wat betreft waterverbruik: in Afrika, ten zuiden van de Sahara, vindt geen irrigatie plaats. Wij ondersteunen de boeren bij het optimaal benutten van regenwater. Er zijn mogelijkheden voor waterretentie en -opvang. De velden vereisen een specifieke bewerking op het juiste moment voor optimaal watergebruik. Ook bodemgezondheid is van groot belang, vooral binnen onze regeneratieve standaard RCS. Onze partners zijn inmiddels overtuigd van de positieve impact van duurzame teeltmethoden, wat leidt tot brede steun voor onze duurzame en innovatieve ideeën.

Bovendien zijn er bij CmiA en RCS duidelijke richtlijnen over toegestane en verboden pesticiden. Er is een lijst met ingrediënten die wij niet toestaan, zonder enige grijze zone. Veel producten die schadelijk zijn voor de gezondheid en het milieu, zijn bij ons verboden. Helaas zijn deze nog steeds in omloop en worden ze op sommige plaatsen geaccepteerd. Wij houden vast aan onze waarden om toxiciteit voor mens en milieu te vermijden. Op dit gebied hebben we de afgelopen 20 jaar goede vooruitgang geboekt.

Wat is in uw jarenlange ervaring de grootste doorbraak geweest voor Cotton made in Africa?

Er is veel veranderd in de afgelopen 20 jaar. Een duidelijk doel bij de oprichting van onze stichting was het creëren van een relevante vraag vanuit textielbedrijven en modemerken. Dit om licentie-inkomsten te genereren en zo voldoende middelen voor onze activiteiten te verkrijgen. De doorbraak kwam toen we onze activiteiten voor het eerst volledig konden financieren door de activering van marktmechanismen, zonder afhankelijkheid van overheidsfinanciering of donaties. We opereren volgens het principe van een sociale onderneming. Dit betekent dat we onze inkomsten gebruiken voor de financiering van onze activiteiten in de projectregio's, zoals trainingen voor de kleine boeren, verificatiemaatregelen en gemeenschapsprojecten. Bovendien kunnen we ons initiatief zelfstandig doorontwikkelen door nieuwe partners aan te trekken en grotere projecten op te zetten. Dat is voor mij de grootste doorbraak en het bewijs dat het Aid by Trade-principe werkt.

Zo hebben we voldoende middelen bijeengebracht voor de lancering van een speciaal project dat ons na aan het hart ligt: de bevordering van biodiversiteit. Dit is een belangrijk thema, maar de implementatie ervan is voor veel katoenbedrijven in eerste instantie lastig te vatten. Met het nieuw opgerichte Biodiversity Fund, dat we aanvankelijk hebben voorzien van een budget van een half miljoen euro, kunnen we lokale actoren zoals ngo's ondersteunen die dit thema samen met ons in de projectgebieden aanpakken.

Hoe verloopt de uitbreiding naar India, met name op het gebied van regeneratieve landbouw?

Daar zijn we zeer tevreden over. Het project groeit organisch; we overhaasten niets. Er is veel interesse van zowel bedrijven als katoenbedrijven die willen deelnemen. De Regenerative Cotton Standard (RCS) concurreert enigszins met biologisch katoen. Wanneer biologisch katoen prijstechnisch aantrekkelijk is, blijft het voorlopig de eerste keus voor bedrijven. Dit komt mede doordat ‘biologisch’ een bekend concept is voor bedrijven en consumenten, terwijl RCS een volledig nieuwe standaard is.

De ongeveer 5.000 boeren die in India aan het project deelnemen, hebben al ervaring met biologisch katoen. Dit is een goede uitgangspositie, omdat ze een goed begrip hebben van alternatieve teeltmethoden. We zijn bijvoorbeeld onder de indruk van de bekendheid en ontwikkeling van pyrolyse. In veel gebieden in India is dit al een gevestigde praktijk, met professionele pyrolyse-ovens in gebruik voor de omzetting van plantenresten in biochar.

Al met al ontwikkelt RCS zich goed. We werken al aan de uitbreiding naar andere landen en de marketing in Europa en de Verenigde Staten.

Worden vrouwelijke boeren in India speciaal ondersteund, zoals bij CmiA het geval is?

Bij al onze standaarden werken we nauw samen met onze lokale partners voor de ondersteuning van boeren met trainingen en bijscholingsprogramma's. Zo versterken we expliciet de rol van vrouwen en trainen we hen gericht in duurzame teeltmethoden. Bij Cotton made in Africa realiseren we samen met onze lokale partners gemeenschapsprojecten. Deze projecten gaan verder dan alleen de katoenteelt en richten zich bijvoorbeeld op schoolinfrastructuur, gezondheidszorg of vrouwenprojecten. De ondersteuning van vrouwencoöperaties of -projecten bestaat momenteel nog niet in India, maar is voor de toekomst zeker denkbaar.

Idealiter nemen retailers en merken een deel van de projectkosten voor hun rekening. In ruil daarvoor profiteren zij van diverse mogelijkheden voor authentieke communicatie over hun betrokkenheid. Momenteel is het merkbaar dat veel bedrijven op hun budgetten moeten letten, waardoor de financiering van de gemeenschapsprojecten voornamelijk bij de Aid by Trade Foundation ligt.

Welke invloed heeft de regelgeving op bedrijven?

Eerst wordt er iets besloten of aangekondigd, en vervolgens weer ingetrokken. Deze onzekerheid helpt niet. De richtlijnen voor meer transparantie, met name de wet op toeleveringsketens, hebben de AbTF de afgelopen jaren een duw in de rug gegeven, omdat bedrijven op zoek waren naar oplossingen voor hun toeleveringsketens. Ik denk echter dat de voorschriften op sommige punten hun doel voorbijschieten. Ik begrijp dat de implementatie, vooral voor kleinere bedrijven, een uitdaging is. Er heerst grote onzekerheid, en dat is voor niemand nuttig.

We hopen op de spoedige komst van duidelijke, universele richtlijnen. Dit zou het voor ons als standaardorganisatie voor duurzame grondstoffen eenvoudiger maken om bedrijven concreet te ondersteunen bij het voldoen aan de eisen in samenwerking met ons.

Begin dit jaar introduceerde de AbTF een nieuwe transparantiestandaard...

We hebben veel in dit onderwerp geïnvesteerd en de nieuwe AbTF-transparantiestandaard geïntroduceerd. Deze standaard garandeert transparantie, zekerheid en betrouwbaarheid over het gebruik en de traceerbaarheid van duurzaam katoen volgens de Cotton made in Africa- of Regenerative Cotton Standard. Onafhankelijke auditors controleren regelmatig de naleving van de transparantie-eisen van de nieuwe standaard in de toeleveringsketen. Een essentieel onderdeel van de nieuwe standaard is de uitvoering van risicogebaseerde desktopaudits door onafhankelijke controleurs.

Zij controleren in alle productiefasen de data die in het trackingsysteem zijn ingevoerd, inclusief bijbehorende documenten zoals productierapporten en leveringsbonnen. Hiermee waarborgen ze de naleving van de standaardvereisten en creëren ze extra vertrouwen in de integriteit van het systeem en de transparantie van producten met een CmiA- of RCS-label. Met deze nieuwe AbTF-transparantiestandaard hebben we een grote stap gezet in de traceerbaarheid van de textielproductie tot aan de ontkorrelfabriek.

Wat is voor u een duurzame toeleveringsketen?

Bij de focus op systemen, databases, digitale tools, tokens en blockchain wordt soms vergeten dat een toeleveringsketen alleen duurzaam is als er een duurzame grondstof aan de basis staat.

Dit betekent dat de grondstof is geproduceerd volgens specifieke sociale en ecologische criteria, en geverifieerd door een derde partij. Bovendien moet de traceerbaarheid van het eindproduct tot aan de grondstof gegarandeerd zijn. Vanzelfsprekend mogen er in de verdere stappen van de waardeketen geen mensenrechtenschendingen plaatsvinden en moet er voldaan worden aan milieucriteria.

En wat zijn de grootste uitdagingen bij het opzetten van deze duurzame toeleveringsketens?

Uiteindelijk hangt alles af van de vraag van bedrijven. Zij bepalen het tempo en de uiteindelijke slagkracht van dergelijke thema's. Momenteel heerst er onzekerheid over welke regelgeving in de toekomst van kracht zal blijven. Ik ben er echter van overtuigd dat alle actoren in de toeleveringsketen het belang van duurzame ketens inzien en bereid zijn om aan de implementatie mee te werken.

Het is cruciaal dat er vanaf het begin goed georganiseerde processen zijn, startend bij de grondstof en naadloos doorlopend tot het eindproduct. Bij Cotton made in Africa omvat dit bijvoorbeeld expliciet de controle van de ontkorrelfabrieken, om de naleving van de arbeidswetten te garanderen.

En de lengte van de toeleveringsketens maakt het er niet eenvoudiger op?

De textiele toeleveringsketen is uiteraard enorm gefragmenteerd. Maar het kan functioneren als het voor alle actoren duidelijk is wat er van hen wordt verwacht en dit goed wordt gecommuniceerd. Het wordt pas problematisch als niemand bereid is te betalen voor transparantie en duurzaamheid. Externe controles kosten geld, en die kosten kunnen niet worden afgewenteld op de standaard-zettende organisatie of degenen die de controles moeten ondergaan. Dan wordt het eindproduct te duur en blijft duurzaamheid een niche.

Ik denk dat dat de grootste remmende factor is. Wanneer een product met hoge meerkosten op de markt komt, winnen uiteindelijk alleen degenen die kleding tegen extreem lage prijzen aanbieden. Dat is geen gelijk speelveld. Helaas is die trend momenteel zichtbaar.

Aanbieders van digitale oplossingen zoals Textile Genesis, waarmee we samenwerken voor onze Good Cashmere Standard, bieden goede en vooral schaalbare oplossingen. Ook dat is niet gratis. Maar bedrijven begrijpen de noodzaak en zijn bereid te investeren in goede oplossingen.

Hoe functioneren duurzame toeleveringsketens als brug tussen ontwikkelingssamenwerking en handel?

De Aid by Trade Foundation, met haar inmiddels vier internationaal gevestigde duurzaamheidsstandaarden, is hiervan een goed voorbeeld. De stichting werd 20 jaar geleden opgericht door een ondernemer die zich afvroeg hoe de vraag van zijn en andere bedrijven een significante bijdrage kon leveren aan de duurzame ontwikkeling van kleine Afrikaanse boeren. Wij geloven nog steeds in dit ‘Aid by Trade’-principe. De visie van onze oprichter is werkelijkheid geworden: we genereren middelen via de handel, die we investeren in duurzame ontwikkeling in de productielanden van de grondstof.

De internationale ontwikkelingssamenwerking verkeert in een crisis. Ongeveer een derde van de internationale steun is in de afgelopen drie jaar weggevallen. Tegelijkertijd is er door oorlogen, conflicten en vooral de klimaatverandering een enorme behoefte aan ondersteuning. Initiatieven zoals de onze, die marktmechanismen kunnen activeren voor de verbetering van levensomstandigheden en milieubescherming, zijn daarom des te belangrijker.

Wat is essentieel voor de brug tussen ontwikkelingssamenwerking en handel?

Voor langdurige ondersteuning is de opbouw van duurzame toeleveringsketens en de creatie van duurzame grondstoffen noodzakelijk. Iedereen moet profiteren van de samenwerking; alleen dan is deze bestendig. Het moet voor alle betrokkenen duidelijk zijn dat dit alleen kan functioneren op basis van gelijkwaardigheid. Onrealistische eisen en een gebrek aan vertrouwen zullen een duurzame samenwerking doen mislukken.

Dit artikel is in het Nederlands vertaald met behulp van een AI-tool.

FashionUnited gebruikt AI taaltools om het vertalen van (nieuws)artikelen te versnellen en de vertalingen te proeflezen om het eindresultaat te verbeteren. Dit bespaart onze menselijke journalisten tijd die ze kunnen besteden aan onderzoek en het schrijven van eigen artikelen. Artikelen die met behulp van AI zijn vertaald, worden gecontroleerd en geredigeerd door een menselijke bureauredacteur voordat ze online gaan. Als je vragen of opmerkingen hebt over dit proces, stuur dan een e-mail naar info@fashionunited.com.