Naakte demonstraties en geplukte geiten: Een overzicht van een modemaand vol protesten

Mode en kleding zijn altijd een onderwerp van protest geweest. Decennialang hebben zowel ontwerpers als consumenten hun kleding gebruikt om te bepalen welke boodschap ze aan de buitenwereld willen overbrengen. Dit geldt ook voor de catwalk, waar merken het wereldwijde platform hebben gebruikt om politieke of maatschappelijke statements te maken over een actueel onderwerp in de hoop zowel hun boodschap te verspreiden als consumenten aan te spreken die deze waarde delen.

Nu lijkt het er echter op dat de kritiek naar binnen begint te vallen, nu de modemaand steeds meer een podium wordt voor organisaties die de huidige activiteiten van de industrie actief afkeuren. Van New York tot Parijs waren enkele van de meest geprezen catwalks van het SS24-seizoen de nietsvermoedende gastheren van demonstranten die hun eigen campagnes in de schijnwerpers wilden zetten.

Indringers en ongeplande demonstraties zijn niets nieuws. Voor SS20 was Gucci het onderwerp van een subtiel protest van model Ayesha Tan Jones, die haar handpalmen omhoog hield waarop de woorden "geestelijke gezondheid is geen mode" waren gekrabbeld - kritiek op de outfit die ze droeg en die leek op een dwangbuis. Eerder, tijdens het seizoen SS14, bestormden twee topless vrouwen van de Oekraïense feministische groep 'Femen' het podium van Nina Ricci met "modellen gaan niet naar bordelen" over hun lichaam geschilderd.

Terwijl veel van deze eerdere protesten draaiden om maatschappelijke kwesties, is er dit seizoen, en een aantal seizoenen daarvoor, meer aandacht besteed aan de klimaatcrisis, die een aandachtspunt is geworden voor modecritici nu de turbulente relatie van de industrie met het milieu steeds meer in de schijnwerpers komt te staan. De modecritici die zich richtten op de maatschappij - zoals Tommy Cash tijdens de Diesel SS24-show op Milan Fashion Week als "dakloze" werd neergezet, waarvan hij beweerde dat het kritiek was op het "wijdverspreide cynisme rond trends als poverty chic" - vielen vaak uit de toon of werden zelf het middelpunt van hun oordeel door hun soms toondove aanpak. In plaats daarvan grepen de milieuactivisten terug op de shockfactor om hun punt over te brengen, waardoor ze de aandacht kregen die ze zo hard nodig hadden.

Een kans voor modeweken om zich te onderscheiden

Het Britse advertentiebureau Gumtree organiseerde bijvoorbeeld een naaktprotest voorafgaand aan de London Fashion Week SS24, waarbij demonstranten borden droegen die de overconsumptie van kleding aan de kaak stelden: "Ik ben liever naakt dan dat ik nieuwe koop". In een persbericht zei Hugh Hurley, CEO van het bedrijf: "We roepen de grootste modehuizen van Groot-Brittannië op om hun invloed op onze consumptiegewoonten te erkennen. De Britse mode-industrie heeft de macht om onze giftige relatie met textielafval te veranderen - en het is nu tijd voor actie."

Naaktheid leek ook een terugkerend thema te zijn. Ongeklede individuen zorgden ook voor opschudding tijdens de New York Fashion Week show van The Blonds, die bij deze gelegenheid de beruchte milieugroep Extinction Rebellion vertegenwoordigden, die in het verleden al bekend stond om het maken van rauwe fashion week statements. Terwijl hun vorige protest tijdens de London Fashion Week bestond uit het gieten van nepolie op de straten buiten The Strand in een oproep aan het evenement om de banden met "de grootste plasticvervuiler" Coca Cola te verbreken, was het laatste theater gericht op de mode als geheel, in lijn met een van de motto's van de groep 'No Fashion on a Dead Planet'.

Demonstranten waren gehuld in spandoeken met de tekst "vertel de naakte waarheid over de klimaatcrisis", in een poging om "de kwetsbaarheid van de mens te benadrukken in het licht van de ineenstorting van het klimaat". In de ogen van degenen die met de beweging verbonden zijn, bieden dergelijke protesten juist een potentiële kans voor de modeweek. In een verklaring zei activiste Laura Cole: "NYFW heeft lang geworsteld met het evenaren van de bekendheid van haar Europese tegenhangers en kwam elk jaar tekort. Waarom niet de nadruk leggen op het snijvlak van klimaat en mode? Op die manier kan het uitgroeien tot het meest vooruitstrevende evenement ter wereld. Het is hoog tijd dat ontwerpers en leidinggevenden diep nadenken over hun rol binnen de milieu- en menselijke toeleveringsketen en ernaar streven om de schade te minimaliseren."

Het gevoel van burgerlijke ongehoorzaamheid hield hier echter niet op. Zoals altijd liet PETA - oftewel de People for the Ethical Treatment of Animals - van zich horen, volhardend in haar kenmerkende ontwrichtende status in elke grote modestad dit seizoen, en herhaalde haar missie om ontwerpers ervan te overtuigen dierlijke producten uit hun toeleveringsketens te halen. Demonstranten daalden neer op de catwalks van onder andere Michael Kors, Coach, Burberry, Hermès en zelfs Sabato De Sarno's Gucci-debuut, wat bewijst dat zelfs de meest prestigieuze merken niet om een dergelijke publieke vernedering heen kunnen. De typische schokkende, maar onderscheidende aanpak van de dierenrechtenorganisatie was ook te zien buiten de NewGen Show Space van de British Fashion Council, waar supporters de vermeende marteling van geiten voor de kasjmierproductie naspeelden.

Arbeid en dierenrechten zijn populaire onderwerpen

Op de vraag van FashionUnited waarom modeweken steeds meer een platform worden voor dergelijke verontwaardiging, zei Yvonne Taylor, vicepresident van bedrijfsprojecten: "PETA's campagnes dagen mensen uit om vraagtekens te zetten bij de aanvaardbaarheid van het gebruik van huid of haar van een levend, voelend wezen voor mode. Modeshows zijn de plek waar ontwerpers en andere invloedrijke mensen uit de industrie samenkomen, dus ze zijn de perfecte plek om in het oog springende acties te organiseren die mensen informeren over de wreedheid die inherent is aan de productie van stoffen die van dieren zijn afgeleid. We organiseren onze acties met het doel om ontwerpers en consumenten op te voeden en hen in staat te stellen om vriendelijkere, beter geïnformeerde beslissingen te nemen."

Hoewel PETA's eerdere verklaringen vaak succesvol waren en een groot aantal bekende merken en modehuizen zich hebben afgewend van dierlijke materialen en alternatieven zijn gaan zoeken, valt nog te bezien of hun meest recente acties de doelgroepen zullen overtuigen hetzelfde te doen. Taylor, die opmerkte dat evenementen werden geselecteerd op basis van de hoeveelheid ogen die de actie mogelijk zouden kunnen zien, was optimistisch over de inspanningen van dit seizoen en voegde eraan toe: "Bewustwording zet aan tot dialoog, wat op zijn beurt weer de katalysator is voor verandering. Ontwerpers trekken de aandacht, want veel meer ontwerpers werken met veganistische materialen dan ooit tevoren en we voorspellen dat er de komende seizoenen nog meer vooruitgang wordt geboekt."

Ondanks dat het minder gebruikelijk was voor SS24, kreeg de industrie ook te maken met kritiek van haar eigen soort, in lijn met de voortdurende wereldwijde gesprekken over de rechten van werknemers. In New York gebruikte de Model Alliance de modeweek als een gelegenheid om te spreken over het gebrek aan arbeidsbescherming binnen de modellenindustrie, in verband met de onlangs beëindigde SAG-AFTRA staking. De organisatie merkte op dat modellen, net als acteurs en Hollywood-schrijvers, worstelen met de bescherming van hun werkplek. Deelnemers aan een persconferentie riepen de wetgevers van de staat op om de Fashion Workers Act in te voeren om "roofzuchtige managementbedrijven" op dit gebied te reguleren.

Senator Brad Hoylman-Sigal van New York benadrukte in een verklaring over de eisen dat het wetsvoorstel er moet komen: "Deze modeweek zijn arbeidsrechten trending. Acteurs en modellen delen de ongelukkige ervaring van uitbuiting door grote productiestudio's en managementbedrijven voor modellen. Gaten in onze staatswet maken modellen kwetsbaar voor uitbuiting en misbruik terwijl bureaus profiteren van hun imago. Medewerkers binnen de modebranche verdienen dezelfde bescherming als ieder ander, vooral in een industrie die wereldwijd 2,5 biljoen dollar waard is."

De impact van dergelijke bewegingen tijdens de zeer openbare modeweken is meestal nooit direct bekend, net als de reacties van ontwerpers of aanverwante organisaties. Voor elk van degenen die de verklaringen afleggen, gaat het werk door totdat aan de eisen wordt voldaan. PETA neemt bijvoorbeeld vaak zaken in de directiekamers van de beoogde merken, terwijl de reputatie van Extinction Rebellion voor over-the-top demonstraties ervoor zorgt dat haar beleid in het oog blijft van degenen met wie ze in contact komen. Hoe dan ook, het is duidelijk dat klimaatgerichte organisaties niet van plan zijn om van hun missie af te zien, zeker niet als de modewereld om een dergelijk oordeel vraagt.

Dit artikel verscheen eerder op FashionUnited.UK. Vertaling en bewerking door Sylvana Lijbaart.