Omnibusrichtlijn: Wat verandert er, wie is er tegen en wat zijn de gevolgen voor de mode-industrie?

De Europese Commissie gaat verder met wijzigingen in de Corporate Sustainability Reporting Directive (CSRD) en de Corporate Sustainability Due Diligence Directive (CSDDD) als onderdeel van haar 'omnibus vereenvoudiging pakket'. Een gelekt ontwerp van de tekst heeft tot hevige discussie geleid, aangezien er grote veranderingen in de rapportagedrempels, de nalevingsschema's en de due diligence-verplichtingen worden onthuld. Sommigen zien deze veranderingen als noodzakelijke vereenvoudigingen, terwijl anderen vinden dat ze de verantwoordelijkheid van bedrijven verzwakken.

Dus, wat zou er (kunnen) veranderen? Wie is ertegen en waarom? En wat zijn de mogelijke gevolgen voor de mode-industrie?

De belangrijkste (potentiële) veranderingen

1. Verhoging van de rapportagedrempels

Een van de meest kritische aanpassingen betreft de verhoging van de nalevingsdrempels. Volgens het gelekte ontwerp zou de vereiste netto-omzet voor bedrijven die onder de rapportageverplichting vallen, stijgen van 150 miljoen euro naar 450 miljoen euro en 1.000 werknemers, waardoor een groot aantal Amerikaanse en niet-Europese bedrijven buiten het toepassingsgebied van de CSRD zouden vallen. Voor 's werelds grootste modebedrijven, die deze drempels ver overschrijden, blijft de richtlijn echter zeer relevant.

2. Aanpassingen in de rapportage over de waardeketen

Een andere belangrijke wijziging betreft de rapportage over de waardeketen, een controversieel onderwerp voor modemerken vanwege de complexiteit van hun wereldwijde toeleveringsketens. In de ontwerptekst wordt voorgesteld om de nalevingslast te verminderen door de verplichting om gegevens te verkrijgen van bedrijven die niet rechtstreeks onder de richtlijn vallen, te beperken. Dit zou de naleving gemakkelijker kunnen maken voor merken die met kleine leveranciers werken.

Duurzaamheidsstrategie-expert Peter Suasso de Lima de Prado bekritiseert echter bepaalde beperkingen van de wijzigingen. Hij denkt dat het contraproductief kan werken om bedrijven met minder dan 500 werknemers vrij te stellen van het in kaart brengen van risico's. “Omvang is niet bepalend voor risico's - je moet beslissen waar je je inspanningen op richt”, benadrukt hij en pleit voor meer discretie voor bedrijven bij het monitoren van hun toeleveringsketens.

3. Verandering in de due diligence-vereisten

De wijzigingen in de CSDDD zijn bedoeld om de due diligence-verplichtingen te verfijnen, met name met betrekking tot risicobeoordeling. De voorgestelde veranderingen beperken de verplichting van bedrijven om alleen de bewezen of potentiële negatieve impact van hun directe handelspartners (tier 1-leveranciers) te beoordelen. Een meer diepgaande beoordeling van indirecte partners zou alleen vereist zijn als er plausibele risico's worden vastgesteld.

4. Uitstel van sectorspecifieke normen

Een andere belangrijke verandering is de verlenging van de controleperiode van een jaarlijkse naar een vijfjaarlijkse beoordeling. Hoewel dit een verlichting lijkt te zijn voor bedrijven, waarschuwt Suasso de Lima de Prado dat dit mogelijk niet goed aansluit bij de dynamiek van toeleveringsketens.

Het ontwerp stelt ook voor om de rapportagenormen voor specifieke sectoren, waaronder de mode-industrie – een van de meest vervuilende sectoren, voor onbepaalde tijd uit te stellen. Deze vertraging zou de inspanningen om duidelijke richtlijnen vast te stellen voor kwesties zoals textielafval en koolstofemissies kunnen belemmeren.

5. Geen grote herziening van materialiteit en assurance

Ondanks geruchten dat de Europese Commissie de 'dubbele materialiteit', die bedrijven verplicht om te rapporteren over hun financiële impact evenals hun milieu- en sociale impact, zou kunnen laten vallen, verwijdert het ontwerp deze niet. Wat betreft assurance, handhaaft het ontwerp de eis van beperkte assurance van duurzaamheidsrapportages, maar verwijdert het de verplichting van een redelijke mate van assurance tegen 2028.

6. Discussie over wettelijke aansprakelijkheid en nalevingskosten

Het ontwerp van de wijzigingen stelt voor om de verplichting van sancties gerelateerd aan 5 procent van de wereldwijde omzet te schrappen en het privaatrecht te elimineren dat derden in staat stelt bedrijven te vervolgen voor niet-naleving.

Wie is ertegen en waarom?

Milieu- en mensenrechtenverdedigers

Veel duurzaamheidsexperts en NGO's stellen dat deze wijzigingen de verantwoordelijkheid van bedrijven verzwakken, met name door het aantal bedrijven dat onder de rapportage valt te verminderen.

EU-lidstaten met sterk duurzaamheidsbeleid

Landen als Frankrijk, Duitsland en Denemarken pleiten voor hoge normen. Zij vrezen dat het verminderen van de rapportageverplichtingen de klimaat- en sociale doelstellingen van de EU zal belemmeren.

Modebedrijven en stakeholders in de sector

De reacties zijn gemengd. Grote merken vrezen dat deze veranderingen greenwashing vergemakkelijken, terwijl middelgrote bedrijven de verlaging van de nalevingskosten verwelkomen.

Impact op duurzaamheidsinspanningen in de mode

De mode-industrie is een van de meest impactvolle sectoren op het milieu, verantwoordelijk voor aanzienlijke koolstofemissies, overmatig waterverbruik en zorgen over arbeidsrechten. De CSRD en CSDDD zijn ontworpen om de transparantie en verantwoordelijkheid van bedrijven met betrekking tot deze kwesties te verbeteren. De voorgestelde wijzigingen zouden de koers van duurzaamheidsinspanningen echter op verschillende manieren kunnen veranderen:

Minder transparantie in toeleveringsketens

Met de verminderde rapportageverplichtingen voor partners in de waardeketen zouden bedrijven mogelijk minder streng worden gecontroleerd op de milieu- en sociale praktijken van hun leveranciers. Dit zou de inspanningen om de omstandigheden van textielproductie in landen als Bangladesh, Vietnam en India te verbeteren, kunnen vertragen.

Verschuiving van regelgeving naar vrijwillige toezeggingen

Als sectorspecifieke normen worden geschrapt, zouden modemerken meer kunnen vertrouwen op vrijwillige duurzaamheidsinitiatieven, zoals het Science Based Targets initiative (SBTi) of de Higg Index van de Sustainable Apparel Coalition. Hoewel sommige bedrijven robuuste vrijwillige kaders hebben, zouden anderen hun investeringen in duurzaamheid kunnen verminderen bij gebrek aan regelgevende druk.

Verlenging van de implementatietijdlijnen

De vertraging bij de implementatie van de CSDDD geeft merken meer tijd om hun inkoop- en due diligence-processen aan te passen. Hoewel dit de nalevingskosten op korte termijn kan verlagen, betekent het ook een tragere vooruitgang bij het aanpakken van kritieke mensenrechten- en milieukwesties.

Risico's van nadelige concurrentie

Bedrijven die al zwaar hebben geïnvesteerd in duurzaamheidsrapportage, zouden in het nadeel kunnen zijn ten opzichte van concurrenten die profiteren van de verminderde nalevingsverplichtingen. Dit zou ongelijkheid binnen de industrie kunnen creëren.

Toekomstperspectieven

Hoewel de definitieve vorm van deze wijzigingen nog onzeker is, is één ding duidelijk: de mode-industrie moet waakzaam blijven. De wijziging van de rapportagedrempels zou de regelgevingslast voor kleinere spelers kunnen verlichten, maar voor grote merken blijft naleving een complexe uitdaging. Duurzaamheidsexperts, zoals Suasso de Lima de Prado, benadrukken dat ondanks deze veranderingen de beste aanpak nog steeds is om due diligence-praktijken af te stemmen op gevestigde kaders zoals de VN-richtsnoeren en de OESO-richtlijnen.

Uiteindelijk evolueren de EU-richtlijnen voor duurzaamheid, maar hun fundamentele doelstellingen – het versterken van de verantwoordelijkheid van bedrijven en het bevorderen van verantwoord ondernemen – blijven ongewijzigd. Of deze aanpassingen erin zullen slagen een evenwicht te vinden tussen vereenvoudiging en het handhaven van hoge duurzaamheidsnormen, blijft een discussie die de komende weken zal voortduren.

Dit artikel verscheen eerder op FashionUnited.FR en is vertaald met behulp van een AI-tool.

FashionUnited gebruikt AI taaltools om het vertalen van (nieuws)artikelen te versnellen en de vertalingen te proeflezen om het eindresultaat te verbeteren. Dit bespaart onze menselijke journalisten tijd die ze kunnen besteden aan onderzoek en het schrijven van eigen artikelen. Artikelen die met behulp van AI zijn vertaald, worden gecontroleerd en geredigeerd door een menselijke bureauredacteur voordat ze online gaan. Als je vragen of opmerkingen hebt over dit proces, stuur dan een e-mail naar info@fashionunited.com.