Rapport Changing Markets Foundation: ‘Duurzaamheidscertificaten faciliteren greenwashing’
bezig met laden...
De afgelopen decennia zijn verschillende certificeringslabels en -initiatieven ontwikkeld om ervoor te zorgen dat modemerken zich beteren op het vlak van duurzaamheid en eerlijke productie. OEKO-TEX, de Ellen MacArthur Foundation, Cradle to Cradle (C2C), de Sustainable Apparel Coalition (SAC): het is een kleine greep uit de vele organisaties die paal en perk lijken te stellen aan modebedrijven in een industrie die door overheden beperkt wordt gereguleerd.
Modemerken die bij dit soort organisaties zijn aangesloten vermelden de bijbehorende labels en logo’s trots om te laten zien dat ze op een groenere weg zijn. Maar in een recent rapport stellen onderzoekers van de Changing Markets Foundation dat diezelfde labels juist ook greenwashing faciliteren: ze laten toe dat bedrijven zich groener voordoen dan ze werkelijk zijn. Hoe werkt dat?
De lat hoger leggen
License to Greenwash, een subdivisie van de Britse stichting, onderzocht tien certificeringslabels en -initiatieven op de impact die ze maken in de industrie. Naast de vier bovengenoemde organisaties werden ook Higg Index, ZDHC, TMC, EU Ecolabel, Textile Exchange, Wrap en Bluesign onder de loep genomen.
Uit de analyse bleek dat de ambities van de meeste organisaties hoger ogen dan ze zijn, en dat er bovendien onvoldoende wordt gereguleerd. ‘De meerderheid stelt geen strikte regels en tijdlijnen op voor hun leden om ervoor te zorgen dat de lat hoog blijft liggen’, zo is in het rapport te lezen. Integendeel, zo observeerden de onderzoekers. Organisaties verplichten leden niet om hun vooruitgang te rapporteren of laten hen zelf kiezen met welke duurzaamheidsaspecten ze wel of niet aan de slag willen gaan.
De meeste initiatieven besteden volgens License to Greenwash nauwelijks aandacht aan problemen als afhankelijkheid van fossiele grondstoffen, overproductie, of de lage kwaliteit van het eindproduct. Daarnaast wordt er te weinig gedaan aan het tekort aan transparantie in de toeleveringsketens van modebedrijven, zo schrijven ze. Tegelijkertijd zijn de organisaties zelf in veel gevallen ook niet transparant: informatie wordt niet publiek gedeeld, of alleen met betalende leden, informatie is vaag of rapporten worden uitgesteld. Dat maakt het moeilijk om te zien welke modebedrijven onderpresteren. Tegelijkertijd kunnen die bedrijven wel profiteren van het positieve imago dat het label heeft.
Een rookgordijn
De labels en logo’s van duurzaamheidsinitiatieven worden veelal geplaatst op websites van bedrijven, in persberichten of in duurzaamheidsrapporten. Sommige bedrijven zijn bij meerdere initiatieven aangesloten, wat leidt tot wat License to Greenwash ‘certificatie-logomanie’ noemt: hoe meer logo’s, hoe beter. Maar dat leidt af van waar het werkelijk om gaat, menen de onderzoekers. Namelijk wat het precies is dat consumenten kopen.
Intussen gaat de mode-industrie er niet op vooruit, maar achteruit, rapporteerde License to Greenwash. Het gebruik van polyester en overproductie, bijvoorbeeld, nemen nog steeds toe. De onderzoekers beschrijven de duurzaamheidscertificaten dan ook als een rookgordijn dat niet alleen de problemen van de mode-industrie verhult, maar ook onterecht de indruk van vooruitgang wekt. Dat laatste vermindert de urgentie voor overheden om met onafhankelijke en wettelijke regulering te komen, terwijl dat misschien wel de enige echt duurzame oplossing is.
In de conclusie van het rapport wordt expliciet opgeroepen tot strenge wetgeving om bedrijven ter verantwoording te roepen en greenwashing tegen te gaan. Bedrijven, op hun beurt, moeten duidelijk en volledig communiceren over hun doelstellingen en hoe ver ze daarin zijn. Dit alles om te voorkomen dat consumenten een ‘vals gevoel van veiligheid’ krijgen waardoor nodige hervormingen worden uitgesteld.
De Changing Markets Foundation zette zelf al een eerste stap door tijdens London Fashion Week een greenwashing-website te lanceren. Deze heeft tot doel het publiek te helpen bij het herkennen van greenwashing-tactieken en de problemen die deze tot gevolg kunnen hebben.