Spanningen in het Midden-Oosten: Wat is de impact op de toeleveringsketen van de mode?

De wereldhandel houdt zijn adem in terwijl de militaire spanningen tussen Israël en Iran escaleren. De Straat van Hormuz, de strategische zeeroute waarlangs bijna een derde van de wereldwijde olievoorraad passeert, vormt de kern van de bezorgdheid. Een blokkade of ernstige verstoring van deze zeeroute door Iran raakt niet alleen de energiemarkten, maar ook de modesector – vaak beschouwd als ver verwijderd van deze geopolitieke overwegingen – zou de gevolgen plotseling en abrupt kunnen voelen.

Olie-afhankelijke sector

De mode-industrie wordt vaak gezien als licht, kosmopolitisch en creatief. De fundamenten zijn echter nauw verbonden met fossiele brandstoffen. Van de productie van polyester - een vezel afgeleid van aardolie - tot het zeecontainervervoer: de hele toeleveringsketen is afhankelijk van olie, zowel als grondstof als logistieke hefboom. Een blokkade van de Straat van Hormuz zou leiden tot een sterke stijging van de prijzen van ruwe olie en vloeibaar aardgas (LNG), met onmiddellijke gevolgen voor de productie-, transport- en distributiekosten. Kleding produceren zou duurder worden en de levering aan Europa en de Verenigde Staten zou vertraagd en duurder worden.

Toeleveringsketen onder druk

Sinds de Covid-19-pandemie heeft de toeleveringsketen in de mode nooit echt zijn evenwicht teruggevonden. Handelsspanningen, de oorlog in Oekraïne, de ongebreidelde inflatie in 2022 en, meer recentelijk, de verstoringen in de Rode Zee hadden de just-in-time productiestrategieën al ondermijnd. De nieuwe dreigingen die boven het Midden-Oosten hangen, voegen een extra laag van onzekerheid toe: ze zouden de levertijden kunnen verlengen, vervoerders kunnen dwingen hun routes te wijzigen en de kosten tot een kritiek niveau kunnen opdrijven.

“Elke verstoring in de Straat van Hormuz zou snelle gevolgen hebben voor de Europese productiesector, die nu al verzwakt is door de afhankelijkheid van Qatarees LNG en koolwaterstoffen in het algemeen”, waarschuwde Marco Forgione, directeur-generaal van het Chartered Institute for Exports and International Trade, geciteerd door Euronews.

Grondstoffen en logistiek onder druk

Textiel is een geglobaliseerde industrie die grotendeels afhankelijk is van import. Katoen, polyester, viscose: deze grondstoffen komen uit meerdere regio's, maar met name polyester is direct gekoppeld aan de olieprijs. Een stijging van de ruwe olieprijzen zou daarom niet alleen van invloed zijn op de kosten van synthetische vezels, maar ook op die van de chemische kleurstoffen die worden gebruikt bij het verven van stoffen.

Bovendien wordt een groot deel van de kleding en textielcomponenten geproduceerd in Azië - India, Bangladesh, Pakistan, China - en passeert via zeeroutes die nu blootgesteld zijn aan geopolitieke gevaren. In geval van verstoring in de Straat van Hormuz zouden vervoerders het gebied moeten omzeilen, wat de levertijden aanzienlijk zou verlengen en aanzienlijke extra kosten zou genereren, merkte het mediakanaal Koha op.

Midden- en kleinbedrijven kwetsbaar

De meeste grote internationale merken hebben voldoende veiligheidsvoorraden en financiële middelen om logistieke schokken, ten minste tijdelijk, op te vangen. Dit is niet het geval voor het midden- en kleinbedrijf, jonge merken of DNVB's (digital native vertical brands), die vaak zeer kwetsbaar zijn voor kostenschommelingen en de minste verstoring van internationale stromen.

“Het is zeker dat ondernemers zich in de haren krabben, vooral de leiders van micro-ondernemingen en kleine en middelgrote ondernemingen”, aldus Forgione. “Dit is wederom een periode van onzekerheid en onrust, bovenop de Amerikaanse tarief aankondigingen en de huidige onrust in de Rode Zee en het Suezkanaal.”

Voor deze spelers kan elke vertraging van containers of verhoging van vrachttarieven hun financiële evenwicht bedreigen. Sommige bedrijven waren ook begonnen een deel van hun productie te verplaatsen naar het Middellandse Zeegebied - in Tunesië, Turkije, Griekenland - in een nearshoring-aanpak. Maar deze strategie zou ook in twijfel kunnen worden getrokken als de geopolitieke instabiliteit zich zou uitbreiden naar de hele regio.

“Weet je, iedereen die betrokken is bij een toeleveringsketen staat echt op scherp en probeert enorme complexiteit te beheersen. Het is alsof je vierdimensionaal schaakt en probeert alle complexiteiten en druk waarmee je te maken krijgt te beheersen”, vervolgde Forgione.

Logistieke routes herdefiniëren?

Geconfronteerd met deze dreiging zal Europa waarschijnlijk de diversificatie van zijn aanvoerroutes moeten versnellen. Griekenland zou, mits het massaal investeert in zijn haven- en spoorweginfrastructuur, een belangrijk logistiek platform kunnen worden voor goederen uit Centraal-Azië en Turkije. Maar een dergelijke transformatie zou een grondige modernisering vereisen: digitalisering van douaneprocedures, optimalisatie van spoorwegnetwerken, verbetering van havencapaciteiten. Tegelijkertijd zouden de meest responsieve modemerken meer kunnen investeren in de automatisering van hun Europese magazijnen en regionale distributiecentra kunnen vermenigvuldigen om hun afhankelijkheid van de meest kwetsbare wereldwijde hubs te beperken.

Onzekerheid slaat toe

In dit stadium lijken drie trajecten mogelijk. Een blijvende escalatie van het Israëlisch-Iraanse conflict zou leiden tot een langdurige stijging van de energieprijzen, grote verstoring van de waardeketens en aanhoudende inflatie van de kledingprijzen. Een korte maar intense crisis zou tijdelijke logistieke effecten hebben, met spanningen op deadlines en marges, maar snelle aanpassing door het omleiden van stromen. Ten slotte zou een terugkeer naar diplomatie een grote crisis voorkomen, terwijl het bewustzijn van bedrijven over de blijvende kwetsbaarheid van hun toeleveringsketens zou worden versterkt.

Mode geconfronteerd met zijn energiedilemma

Het Israëlisch-Iraanse conflict, hoe ver het ook mag lijken van stilistische overwegingen, herinnert aan een structurele waarheid: de mode-industrie blijft sterk afhankelijk van olie. Van synthetische vezels tot zeevervoer, zwarte goud bevloeit de hele waardeketen. Deze afhankelijkheid nodigt bedrijven in de sector uit om hun toelevering fundamenteel te heroverwegen, waardoor ze dichterbij, meer gediversifieerd en minder koolstofintensief worden. Een strategisch imperatief, maar ook een economische en ecologische noodzaak.

Dit artikel is vertaald naar het Nederlands met behulp van een AI-tool.

FashionUnited gebruikt AI-taaltools om het vertalen van (nieuws)artikelen te versnellen en de vertalingen te proeflezen om het eindresultaat te verbeteren. Dit bespaart onze menselijke journalisten tijd die ze kunnen besteden aan onderzoek en het schrijven van originele artikelen. Artikelen die met behulp van AI zijn vertaald, worden gecontroleerd en bewerkt door een menselijke eindredacteur voordat ze online gaan. Als u vragen of opmerkingen heeft over dit proces, kunt u ons een e-mail sturen naar info@fashionunited.com