Start-up Quifactum: QR-code als antwoord op #whomademyclothes

Antwerpen - In september 2020 werd de Belgische start-up Quifactum gelanceerd. Via hun QR-codes kan de klant van elk stuk de ontstaansgeschiedenis tracken. FashionUnited vroeg CEO Mathias Slabbinck om meer uitleg en polste bij dameslabel Wright. naar hun ervaringen.

Je vindt de QR-codes van Quifactum intussen al op producten van binnen- en buitenlandse merken: van de sportswear van RectoVerso, handtassen van Lies Mertens tot de kleding van Wright. en lederwaren van Ettinger.

Mathias Slabbinck, CEO Quifactum: “Onze doelstelling is dat niemand nog iets wil kopen zonder te weten hoe, waar en door wie het gemaakt is, het moet even evident worden als de prijs”

Waarom zijn jullie ermee gestart?

“Ikzelf kom uit een Brugs familiebedrijf voor confectie (textielbedrijf Slabbinck, nvdr.), waar een hoge productiekost verantwoord wordt door hoge kwaliteit en goed design. Bedrijven die hier produceren, moeten hun hogere prijzen vaak verdedigen. Maar als ze het verhaal van hun product en van wie het gemaakt heeft delen, begrijpen consumenten de waarde van het product veel beter. Op 24 april 2013 voltrok de Rana Plaza-ramp in Bangladesh. Naar aanleiding van dat drama ontstond Fashion Revolution en de jaarlijkse campagne die consumenten de vraag #whomademyclothes laat stellen op sociale media. Een vraag waar internationale merken vaak geen antwoord op kunnen geven. Door hun ingewikkelde supply chain zijn ze zelf de weg kwijt. Wat er gebeurde bij Rana Plaza, kwam voor mij niet onverwacht. De vraag die Fashion Revolution vanaf toen begon te stellen, bleek een vraag die we bij Slabbinck wel konden beantwoorden. Voor de controle van de productiekosten staat namelijk alles geregistreerd: van al het huislinnen dat we geproduceerd hebben sinds 2002 kunnen we precies zeggen wie welke handeling heeft uitgevoerd. In 2018 verliet ik het bedrijf om opnieuw te gaan studeren. Intussen bleef het idee te rijpen en ik zag dat het echt relevant was. Mode is vervuilend voor het milieu, drijft de CO2-uitstoot enorm op en mensen kopen er alsmaar meer van. En er is de ethische kant: je wil toch weten wie iets gemaakt heeft voor je er je geld aan uitgeeft? Onze doelstelling is dat niemand nog iets wil kopen zonder te weten hoe, waar en door wie het gemaakt is”

Mathias Slabbinck: “Het is noodzakelijk dat traceerbaarheid en zorgplicht wordt vastgelegd in Europese wetgeving. Tegen de tijd dat die erdoor komt, moeten wij onze tools klaar hebben”

Fast fashion verkoopt nog vlotjes. Zou de overheid niet beter regels opleggen?

“Quifactum komt van ‘quis factum’ – wie gemaakt – en er zit het woord ‘factum’ in, feit. Ons systeem velt geen oordeel: je informeert de klanten en daarna beslissen ze zelf. Persoonlijk ben ik niet gewonnen voor certificaten, het houdt een beoordeling in en bezorgt mensen een slecht geweten. Consumenten kunnen soms niet anders dan bepaalde keuzes maken, of ze zijn gewoon niet op de hoogte. De verantwoordelijkheid ligt vooral bij de merken zelf. Door voortdurend nieuwe collecties aan te bieden, werken ze dopaminegestuurd shoppen in de hand. Het is dus noodzakelijk om traceerbaarheid en zorgplicht vast te leggen in Europese wetgeving. Tegen de tijd dat die erdoor komt, moeten wij onze tools klaar hebben.”

Zijn consumenten ook echt geïnteresseerd in wie hun kleding maakt?

“Uit onderzoek (‘Attitudes of Europeans towards the Environment’ door Eurobarometer, nvdr.) blijkt dat consumenten bereid zijn twintig procent meer te betalen voor duurzamere spullen. Of ze zouden hun koopgedrag veranderen, mochten ze een groter budget hebben. Die mentaliteit legt de weg open naar nieuwe manieren van marketing. Transparantie doet de gepercipieerde waarde van de producten stijgen. Via onze QR-code worden consumenten emotioneel verbonden met de ambachtslieden die hun producten hebben gemaakt. Het vermindert het risico dat ze onethische, niet-duurzaam gemaakte producten kopen. Het verhoogt niet alleen de verkoop van duurzame producten maar ook het vertrouwen en tevredenheid van klanten.”

Mathias Slabbinck: “Transparantie doet de gepercipieerde waarde van producten stijgen. Via de QR-code worden consumenten emotioneel verbonden met wie het product heeft gemaakt”

Hoe gaat het juist in z’n werk?

“Op onze website kunnen potentiële klanten al eens testen hoe het systeem er bij hun producten zou uitzien. Merken die er hun gegevens achterlaten, contacteren we om te polsen naar het niveau van transparantie dat ze willen geven. Vaak willen ze bijvoorbeeld hun ateliers niet vrijgeven omdat ze bang zijn dat hun concurrenten ermee gaan lopen. Die specifieke leverancier is trouwens niet interessant voor de consument, we geven enkel de namen van de vaklui mee. Merken kunnen gratis starten met drie QR-codes en tot 50 scans. Klanten kunnen die QR-code op het label scannen met hun smartphone. Daarna zien ze hoe en door wie precies het product is gemaakt. In tegenstelling tot andere initiatieven die vooral de duurzaamheid en de oorsprong van de materialen in kaart brengen, richt Quifactum zich ook op wie de producten gemaakt heeft, en op welke manier.”

Controleren jullie de informatie die merken vrijgeven?

“Onze klanten zitten nu nog voornamelijk in Europa, we kunnen ze gaan bezoeken, en dat doen we ook. In België of Europa wordt sowieso legaal gewerkt en krijgt het personeel een fatsoenlijke vergoeding, tenzij het natuurlijk om zwartwerk in achterkamertjes gaat. Bovenop het fysiek controleren, werken we aan algoritmes om het waarheidsgehalte te checken. We willen later ook labels invoeren, van ‘self declared’ tot ‘verified’. Van Hadithi, dat sisal manden maakt in Kenya, weet ik zeker dat die 1700 vrouwen er effectief werken. De grote droom is via de QR-code rechtstreeks de maker van je mand een euro extra te kunnen schenken. Voor hen is dat veel geld. Maar het heeft ook een pervers effect, werkgevers zouden zo’n systeem een reden kunnen vinden om hen zelf minder uit te betalen. We zitten nog met die valkuil en een aantal technische aspecten voor we dat kunnen doorvoeren.”

Is er veel interesse? Hoe is het als start-up in een sector die de klappen van de pandemie sterk voelt?

“Belgen zijn vrij conservatief en defensief. We hebben meer aanvragen uit het buitenland. Daar weten ze: de wetgeving komt eraan, we kunnen er evengoed nu al mee beginnen. De meeste reacties zijn positief. Merken weten dat ze dit kunnen gebruiken in hun marketing. De interesse voor de problematiek is er, er moet iets gebeuren, de campagne #whomademyclothes heeft mensen wakker geschud. Door de pandemie hebben grote Belgische merken het project echter on hold gezet, ze hadden grotere problemen om hun hoofd over te breken. Dat heeft Quifactum als start-up tot nu toe erg afgeremd, en wanneer er minder klanten zijn, houdt ook de investeerders tegen. Mode en retail heeft het de voorbije seizoenen erg lastig gehad, laten we ervan uitgaan dat dit tijdelijk was.”

Mathias Slabbinck: “Luxemerken hebben het minst te verbergen en kunnen het delen van informatie net ombuigen in hun voordeel. Grote merken zijn er, met hun ingewikkelde supply chain, nog niet klaar voor”

Richten jullie je enkel op kwaliteitslabels?

“Op korte termijn zijn luxemerken de meest voor de hand liggende klant. Zij hebben het minst te verbergen en kunnen het delen van die informatie net ombuigen in hun voordeel. Grote ketens hebben daarentegen het meest te verbergen. H&M doet een verdienstelijke poging tot openheid met het in kaart brengen van de toeleveringsketen. Maar om er heel gedetailleerd in te zijn, daar zijn ze nog niet klaar voor. Ons systeem werkt niet alleen voor modemerken maar alles wat artisanaal gemaakt wordt. Ettinger maakt bijvoorbeeld luxe lederwaren in Walsall, net buiten Birmingham. Elk item is handgemaakt van het fijnste leer, door bekwame vakmensen en ondergaat een strenge kwaliteitscontrole. Dat is een verhaal dat ze naar buiten willen brengen. Ze willen het delen met de klant en de klant is daar ook geïnteresseerd in. Hun codes worden enorm veel gescand, en voor ons is het een goede manier om onze software te testen. Maar onze echte doorbraak verwachten we samen met de Europese regelgeving op traceerbaarheid van producten. Dan zal het kennen van de afkomst van een product even evident worden als de prijs.”

Nathalie De Nil, CEO Wright.: “Het is een vorm van transparantie, maar zeker ook van bewustwording. Zodra je weet met hoeveel zorg een kledingstuk in elkaar gezet werd, kan je er alleen maar eerbied voor hebben”

Het Belgische Wright. maakt luxueuze maar toegankelijke vrouwenmode in het eigen Europese atelier. Ze gebruiken ambachtelijke vaardigheden voor eigentijds design. Om dat ambacht opnieuw voorop te plaatsen willen ze transparant zijn in het maakproces. Daarvoor gebruikt het merk de codes van Quifactum. Nathalie De Nil, CEO Wright.: “Voor de zomercollectie van 2021 werkten we met een algemene QR-code die geafficheerd werd in de winkels - onze testfase met Quifactum. Sinds de wintercollectie van 2021 heeft elk kledinglabel een unieke code die bij het scannen alle stappen doorloopt van het maakproces. De klant kan zien door wiens handen het kledingstuk ging – inclusief datum en tijd - voor het in de winkel kwam: van ontwerp, patroon, prototype, snijden, naaien, kwaliteitscontrole, strijken en verpakken tot de levering. We willen op die manier de buitenwereld laten zien wie er eigenlijk allemaal betrokken is bij het maken van een kledingstuk en wat er allemaal bij komt kijken. Het is een vorm van transparantie, maar zeker ook van bewustwording. We hopen zo de waarde van het ambacht en het maakproces te bekrachtigen en valoriseren. Zodra je weet met hoeveel zorg een kledingstuk in elkaar gezet werd, kan je er alleen maar eerbied voor hebben en wil je vanzelf de levensduur ervan verlengen. Dat brengt ons een stap dichter bij duurzame mode. Ik wil graag benadrukken dat we de verantwoordelijkheid in geen geval alleen bij de consument willen leggen. Het begint bij wie kledij produceert en in de winkels legt. Wij merkten echter dat als we buitenstaanders over ons atelier vertelden, ze steeds verrast en geïnteresseerd reageerden. Daar wilden wij echt iets mee doen. Omdat wij de productie zelf in handen hebben, was die informatie voorhanden”.

Arbeidsintensief

Hoe tevreden is Wright. over het product of Quifactum? De Nil: “De QR-code biedt een goede introductie voor ons merk en waar we voor staan. Klanten zijn ook geïnteresseerd in het verhaal. Het ingeven van alle data is wel arbeidsintensief en vraagt veel opvolging. Iedereen die aan het kledingstuk werkt, moet bereid zijn om de data te delen en dat ook effectief te doen. Omdat wij de productie zelf in handen hebben, kan het, maar het vraagt een extra inspanning. De eindconsument is enthousiast, al worden er nog niet overdreven veel QR-codes gescand. We voelen wel een groeiende interesse. Wij evalueren elk seizoen naar welke informatie de klant op zoek is: wil deze nog meer uitleg of juist de gezichten zien van de vaklui? Moeten we misschien ook info over de stoffen of de knopen delen, of net niet? We blijven op zoek naar het juiste evenwicht. De vraag is ook of de klant effectief de tijd heeft om al die informatie door te nemen. Op dit moment is het een interessant leerproces voor ons, met nog heel wat groeimogelijkheden”.