Transitie naar nieuwe economie stagneert: ‘Een derde van ondernemingen voelt zich niet verantwoordelijk voor klimaat- en milieuschade’

Nederlandse bedrijven blijven achter in de overgang naar een nieuwe economie, volgens een recente studie over duurzaamheid en inclusiviteit. De jaarlijkse enquête, ingevuld door representatieve bedrijven, wijst op een opvallende kloof tussen grote ondernemingen (met meer dan 50 werknemers) en kleine bedrijven. Grote bedrijven lijken de transitie goed te doorlopen, terwijl kleine bedrijven juist stagneren. Aangezien ongeveer 99 procent van de Nederlandse bedrijven minder dan vijftig werknemers heeft (CBS, 2023), is dit een zorgwekkende bevinding.

RaboSearch heeft de Nieuwe Economie index voor de Transitie van het bedrijfsleven (NEx-T) ontwikkeld om zeven dimensies van de economische overgang te meten. Deze dimensies omvatten: inclusief ondernemen, transparante ketens, echte prijzen, nieuwe rijkdom, groene energie, biodiversiteit en circulaire economie. Jaarlijks nemen ongeveer 1500 bedrijven deel aan de enquête, waarin ze vragen over deze zeven dimensies beantwoorden.

Kleine bedrijven lopen tegen obstakels aan, zoals een gebrek aan tijd en middelen, of simpelweg onwetendheid over waar te beginnen. RaboSearch stelt zelf een oplossing voor de stagnatie voor: “Om de transitie naar een nieuwe economie te bespoedigen, moet een extra krachtsinspanning worden gedaan. Door bedrijven zelf, de keten waarin ze opereren en óók door de overheid, met koersvast en betrouwbaar beleid. Vooral om midden-en kleinbedrijven te helpen in deze transitie."

Op alle dimensies van de NEx-T variëren de scores aanzienlijk. RaboSearch constateert dat kleinere bedrijven moeite hebben om de transitie bij te benen, terwijl grotere bedrijven juist excelleren. Als deze kleine bedrijven niet actiever deelnemen aan de transitie, zal het behalen van klimaat-, sociale en milieudoelen bemoeilijkt worden.

Het rapport onthult ook dat bijna een derde van alle Nederlandse ondernemingen aangeeft zich niet verantwoordelijk te voelen voor het beperken van klimaat- en milieuschade. Dit roept vragen op over de motivatie achter duurzaamheidsinspanningen van bedrijven. Ongeveer 29 procent van de Nederlandse ondernemingen is het eens met de stelling 'Het is niet de taak van ondernemingen om klimaat- en milieuschade te beperken'. Deze bevinding is verontrustend, vooral omdat grote bedrijven beter scoren op duurzaamheid, maar vaker van mening zijn dat ze niet verantwoordelijk zijn voor het beperken van milieu- en klimaatschade. Het rapport noemt dit een zorgwekkende houding als grote bedrijven duurzaamheid alleen als filantropie en marketinginstrument beschouwen.