Wat u moet weten over het komende digitale productpaspoort van de EU

Voor veel regio's is het nu een race tegen de klok in een poging om milieuschade veroorzaakt door verschillende industrieën ongedaan te maken. Dergelijke inspanningen worden steeds duidelijker binnen de Europese Unie (EU), die het afgelopen jaar drastisch een reeks wetten bij elkaar heeft ontworpen om milieukwesties aan te pakken in een poging om de misstanden uit het verleden recht te zetten.

Een industrie die centraal staat in deze huidige en toekomstige regelgeving is de modesector, die berucht is om zijn vervuilende praktijken, ethische dilemma's en gebrek aan verantwoording. Naast wet- en regelgeving die de effecten van microplastics en ontbossing moet tegengaan, heeft de Europese Commissie ook een voorstel ingediend in het kader van de nieuwe Ecodesign for Sustainable Products Regulation (ESPR), door de Commissie omschreven als de hoeksteen van haar benadering van meer milieuvriendelijke en circulaire producten. De regels van het wetsvoorstel zullen gelden voor alle producten die op de EU-markt worden gebracht, of ze nu binnen of buiten de EU zijn geproduceerd. Naast een kader om de naleving van eisen voor ecologisch ontwerp te versterken, introduceert het wetsvoorstel ook een digitaal paspoort voor verschillende producten, waaronder textiel.

Wat is het digitale productpaspoort?

Met de officiële naam Digital Product Passport (DPP) moeten merken gegevens uit de hele levenscyclus van een product verzamelen en delen in de vorm van een 'digitale tweeling'. Hoewel het concept en de operationele aspecten van het DPP nog in ontwikkeling zijn, zal het in zijn oorspronkelijke vorm de duurzaamheid, milieu- en recycleerbaarheidskenmerken van een product benadrukken, evenals het productieproces en de herkomst. De basis is de blockchain, een gedecentraliseerde technologie die ervoor moet zorgen dat dergelijke gegevens veilig en gemakkelijk toegankelijk zijn voor de eindgebruiker. De gegevens zijn dan toegankelijk via een zorglabel - QR-code of barcode - die een klant kan scannen om de verstrekte informatie te bekijken.

De categorieën die het DPP zal weergeven zijn onder andere algemene productinformatie, met elementen zoals ID, gewicht, productiefaciliteit en referentienummers, en bron, wat verwijst naar het type grondstof dat is gebruikt voor het maken van het product en de herkomst ervan. Daarnaast zal ook de voetafdruk worden benadrukt, met gegevens over het koolstofvoetafdrukprofiel van het product, net als het eigenaarschap, met details over de vorige en huidige eigenaren van het product. Informatie over reparaties, garanties en instructies - met betrekking tot demontage, recycling en andere processen - zullen ook worden opgenomen.

In een gesprek met FashionUnited zegt Jake Hanover, directeur digitale producten en kledingoplossingen bij Avery Dennison, over de introductie van het DPP het volgende: "Door het creëren van dit gemakkelijk toegankelijke en verifieerbare digitale dossier wil het DPP de transparantie, traceerbaarheid en het vertrouwen in de hele toeleveringsketen verbeteren, van fabrikanten tot de consument en recyclers, zodat consumenten duurzamere en beter geïnformeerde keuzes kunnen maken."

Waarom wordt het ingevoerd? Welke voordelen levert het op?

De gegevens die voor het Digital Product Passport worden verzameld, zijn bedoeld voor zowel merken, belanghebbenden als consumenten, die allemaal baat hebben bij verschillende aspecten van de werking van de tool. Op de vraag wat het voor consumenten zou betekenen, zegt Jorge Delgado, senior duurzaamheidsmanager voor materiaalinnovatiebedrijf Recover: "Voor consumenten zal het hen helpen om beter geïnformeerde aankoopbeslissingen te nemen en hen helpen om duurzame keuzes te maken. Met het DPP is de kans kleiner dat consumenten worden misleid en wordt het veel moeilijker voor merken om te greenwashen en ongefundeerde duurzaamheidsclaims te maken."

Hanover voegt hieraan toe: "Digital Product Passport’s kunnen verificatiegegevens opslaan die consumenten het vertrouwen geven dat ze een duurzaam artikel kopen. Een DPP biedt meer transparantie over de producten die ze kopen, zodat ze beter geïnformeerde aankoopbeslissingen kunnen nemen die in lijn zijn met hun waarden. DPP's slaan ook een schat aan 'how to'-content op, waarmee een lange lijst vaardigheden kan worden aangeleerd, zoals stoppen en naai- of restylingtips. Consumenten kunnen de authenticiteit van producten verifiëren, toegang krijgen tot informatie over duurzaamheidsinspanningen en inzicht krijgen in de levenscyclus van het product, van garen tot winkelvloer."

Voor bedrijven liggen de kansen iets anders, maar ze draaien nog steeds om een groter vertrouwen van consumenten, het opbouwen van hun vertrouwen door middel van betrouwbare feiten en cijfers en de toevoeging van bescherming door materialen en processen die vooraf vastgestelde normen volgen. Bedrijven zullen ook profiteren van nieuwe inkomstenstromen gekoppeld aan het DPP, naast de mogelijkheid om hun eigen groene claims te valideren om beschuldigingen van greenwashing te voorkomen. Delgado van Recover voegt hieraan toe: "Het DPP zal informatie verschaffen aan actoren in de waardeketen: consumenten, marktdeelnemers en nationale overheden, wat de traceerbaarheid sterk zal verbeteren en de controle van de naleving van de productnormen door nationale overheden zal vergemakkelijken."

Welke uitdagingen brengt de implementatie met zich mee?

Met nieuwe technologie komen ook nieuwe uitdagingen. Vooral als het op zo'n enorme schaal moet worden geïntegreerd. Delgado zegt over mogelijke uitdagingen: "De DPP moet via een gegevensdrager verbonden zijn met een unieke identificatiecode, die fysiek aanwezig moet zijn op het product, online toegankelijk moet zijn en volledig interoperabel moet zijn. De speler die het product op de EU-markt brengt, is ook wettelijk verantwoordelijk voor het verzamelen, verstrekken en bijwerken van de vereiste informatie. Om al deze redenen moeten merken bereid zijn om alle vereiste DPP-informatie te verzamelen, te verstrekken en bij te werken."

Er kunnen ook uitdagingen zijn als het gaat om de transformatie van bestaande supply chain-processen en -systemen, zoals Avery Dennison's Hanover zei: "Het naadloos integreren van de DPP in gevestigde workflows kan aanzienlijke aanpassingen en investeringen in de technologische infrastructuur vereisen. Het bereiken van wijdverspreide adoptie in de hele industrie is een geleidelijk proces. Het vergt samenwerkingsinitiatieven binnen de sector en het opzetten van gedeelde praktijken onder belanghebbenden. Het is cruciaal om te erkennen dat in specifieke segmenten van de toeleveringsketen de infrastructuur beperkt kan zijn, wat de noodzaak benadrukt van essentieel grondwerk voordat de technologie volledig kan worden benut en geïntegreerd."

Desondanks merkt Hanover op dat een dergelijke verschuiving "een gestroomlijnde aanpak" belooft om onder andere koolstofemissies in de hele waardeketen te controleren en te beperken. Hij voegt eraan toe: "Het omarmen van dit initiatief gaat verder dan alleen voldoen aan de regelgeving; het is de hoeksteen voor het optimaliseren van de productie-efficiëntie en het versterken van het beheer van de toeleveringsketen, en sluit naadloos aan op voorzichtige bedrijfsstrategieën."

Deze technologie heeft er ook voor gezorgd dat de invoering van de DPP aanzienlijke vertraging heeft opgelopen. Aanvankelijk werd verwacht dat de specificaties van de regelgeving in 2024 zouden worden gepubliceerd, maar er zijn nog steeds processen en onduidelijke elementen die onzekerheden opleveren voor degenen die de tool uiteindelijk zullen moeten implementeren. Dergelijke vertragingen houden verband met de behoefte aan meer duidelijkheid over het onderwerp sociale impact en het belang van het opzetten van een uniform systeem. Dit heeft er uiteindelijk toe geleid dat er nog geen datum is vastgesteld voor de invoering van DPP. Momenteel wordt verwacht dat de regelgeving in 2026/27 in werking zal treden, terwijl de meeste producten naar verwachting in 2030 onder de regeling zullen vallen.

Wat kunnen merken en retailers verwachten van de introductie van DPP?

Hoewel het nog ver weg is voordat bedrijven daadwerkelijk gereguleerde veranderingen moeten doorvoeren, is het nu al de moeite waard om voor te bereiden. Hanover benadrukt dat retailers en merken zich volledig vertrouwd moeten maken met de DPP en de voordelen ervan door tijd te investeren in het opleiden van zichzelf over de technologie en de implicaties ervan. Dit geldt ook voor de communicatie met klanten, waarvoor Hanover zegt dat er een duidelijke boodschap moet zijn die zowel authentiek als transparant is. Hij noemde ook het belang van samenwerking, door Hanover omschreven als "de sleutel tot succesvolle integratie". Hij voegt eraan toe: "Stimuleer relaties met iedereen in de toeleveringsketen om een gezamenlijke aanpak voor DPP-integratie te ontwikkelen. Definieer ook duidelijke protocollen voor het delen van gegevens tussen partners om de nauwkeurigheid en consistentie van informatie gedurende de levenscyclus van het product te garanderen."

Supply chain-spelers zoals Recover zijn van vitaal belang voor merken om relaties mee op te bouwen en hebben zelf al hun zinnen gezet op hoe ze kunnen helpen bij dergelijke overgangen. Delgado van het bedrijf verklaart: "Bij Recover, als we met verschillende merken werken, zullen we in staat zijn om gestandaardiseerde informatie te verstrekken die nodig is voor het DPP; informatie over specifieke vrijwillige labels die van toepassing zijn op het product (Global Recycled Standard, Higg tools, enz.); evenals de waarden voor de milieu-impact van het product die verkregen zijn door middel van onze levenscyclusanalyse (LCA), die door een derde partij geverifieerd is."

Er moet ook worden opgemerkt dat ondanks het feit dat de ESPR is uitgesteld, de regelgeving nog steeds vrij snel kan veranderen, waarbij de Commissie regelmatig updates en aanpassingen publiceert om het eindproduct te blijven verbeteren en verder te ontwikkelen. Op de vraag hoe merken en retailers zich moeten voorbereiden, concludeert Delgado: "Merken en retailers moeten ervoor zorgen dat ze op de hoogte blijven van deze nieuwe regelgeving en ze moeten ook relaties opbouwen tussen collega's en de andere actoren in de toeleveringsketen om de vereiste informatiestroom te garanderen. Ze moeten het zien als een potentieel voordeel om de textiel- en modesector te verbeteren, in plaats van als een obstakel, en als een kans voor merken om de consument te informeren over de impact van hun producten."

Dit artikel verscheen eerder op FashionUnited UK. Vertaling en bewerking naar het Nederlands door Caitlyn Terra.