Welke invloed heeft automatisering op werknemers in Bangladesh?

Bangladesh is na China de tweede grootste exporteur van confectiekleding (RMG's), goed voor 10,35 procent van het nationale BBP en 84,58 procent van de export van het land in het fiscale jaar 2023. Het land herbergt ook 61 van de 100 hoogst gewaardeerde LEED-gecertificeerde fabrieken ter wereld en 229 LEED-gecertificeerde groene fabrieken. Moderne confectiefabrieken betekenen ook technologische vooruitgang. Maar zijn die, met name automatisering, goed voor de kledingarbeiders?

Een recente studie getiteld "Assessment of technological transition in apparel sector of Bangladesh and its impact on the workers" analyseerde precies dit. In opdracht van de Bangladesh Labour Foundation (BLF) met steun van Solidaridad Network Asia, ondervroeg de studie 429 kledingarbeiders uit Dhaka, Gazipur en Narayanganj, allemaal RMG-productiecentra. Daarnaast werden belangrijke informanten geïnterviewd met 26 stakeholders en werden vier focusgroepdiscussies met werknemers gehouden. De studie werd uitgevoerd door BRAC University tussen augustus en oktober 2024.

Status van automatisering in de productie in Bangladesh

Vergeleken met andere industrieën wereldwijd, bevindt de status van automatisering in Bangladesh zich nog op een laag tot gemiddeld niveau, met een score van 2,5 tot 3 op 5. Een studie van LightCastle Partners uit 2024 bevestigde dit en stelde dat Bangladesh zich nog in de "beginfase van de invoering van automatisering in de productie" bevindt, met een high-tech intensiteit van slechts 1,9 vergeleken met China (63,7).

De studie wees ook uit dat van de tien stappen van spinnen tot verzending, slechts drie volledig geautomatiseerd zijn, namelijk spinnen, verven en de voorbereiding van afgewerkte stoffen. Echter, "het geavanceerde niveau van automatisering werd niet gevonden in de productiefase". De naai-fase, die een meerderheid van de werknemers in dienst heeft, is nog steeds semi-geautomatiseerd, waarbij Industrie 2.0 dit proces domineert.

Buiten de productie is systeem- en gegevensbeheer geautomatiseerd, waardoor digitale ID's, vingerafdrukscanning, mobiele betalingen, IoT-systemen en gestroomlijnde processen zoals aanwezigheidsregistratie, kwaliteitsbewaking en resourcemanagement mogelijk zijn. "Gegevensautomatisering stelt fabrikanten in staat om productiematen, energieverbruik en onderhoudsschema's in real time bij te houden, Just-In-Time (JIT)-operaties te ondersteunen en afval te verminderen," concludeert de studie.

Voordelen van automatisering

Tot de vele voordelen van het automatiseren van processen behoort een hogere productiesnelheid terwijl minder tijd wordt besteed aan efficiëntere taken. Dit leidt tot een verhoogd werktempo terwijl een betere kwaliteit, topontwerpen en een hogere nauwkeurigheid worden bereikt. Dit betekent algehele concurrentiekracht en overleving op de wereldmarkt door aan de consumentenvraag te voldoen, winst te maximaliseren en probleemloze operaties. "Er is geconstateerd dat de officiële capaciteit van geautomatiseerde machines ongeveer 200 stuks per uur is, terwijl een fabriek die handmatige machines gebruikt slechts 50 tot 60 stuks per uur kan maken," is de observatie.

Wat betreft het verspreiden van stof, verklaarde een fabrieksmanager dat de fabriek nu slechts één werknemer nodig heeft in plaats van zeven, waardoor $1020 aan arbeidskosten wordt bespaard. Evenzo, terwijl het eerder zeven werknemers met een handmatige machine kostte om zakken te bevestigen, kost het nu slechts drie, waardoor $850 aan arbeidskosten wordt bespaard. De productiviteit steeg per uur van 90 naar 140 stuks en de afwijzing daalde van 10 procent naar bijna nul procent na de introductie van de Back Moon-machine voor het produceren van gebreide poloshirts.

Betere vaardigheden, minder overuren, meer vrije tijd

Een meerderheid van de werknemers (85 procent) die van semi-geautomatiseerde naar geautomatiseerde machines overstapten, meldde een verminderde fysieke belasting, met name bij breiwerkzaamheden, met "opmerkelijke productiviteitswinsten". Het aantal fouten nam ook met meer dan 50 procent af en de meeste geïnterviewde werknemers (bijna 97 procent) waren het erover eens dat automatisering had geholpen om productiedoelen te bereiken vanwege de aanzienlijke vermindering van wijzigingen en afwijzing en een verhoogde veiligheid door het vermijden van het handmatig gebruiken van scharen.

Automatisering heeft ook mogelijkheden gecreëerd voor geschoolde functies in machinebediening, programmering en onderhoud, aangezien werknemers steeds meer zowel basismachines als meer geavanceerde geautomatiseerde systemen moeten bedienen, waardoor ze "veelzijdiger en sterker" worden, aldus de studie. "Ongeveer 79 procent van de geïnterviewde werknemers gelooft dat als ze nu vertrekken en bij een andere fabriek gaan werken, hun salaris zal stijgen dankzij de vaardigheden die ze na de automatisering hebben verworven," was de consensus.

Een andere belangrijke bevinding is dat meer dan driekwart van de werknemers (bijna 78 procent) meldde meer vrije tijd te hebben, die wordt doorgebracht met familie, huishoudelijke taken, het verzorgen van kinderen en dergelijke, als gevolg van een vermindering van overuren.

Uitdagingen van automatisering

Bij de voordelen van automatisering horen ook uitdagingen, waarbij bijna elk pluspunt ook een nadeel heeft. Geautomatiseerde machines vereisen bijvoorbeeld minder werknemers om te bedienen en verminderen dus het aantal werknemers dat nodig is om een taak te voltooien. Dit treft vooral vrouwelijke werknemers en oudere, minder geletterde of ongeschoolde werknemers die als eerste hun baan verliezen, terwijl anderen mogelijk naar andere afdelingen worden verplaatst, nieuwe rollen of posities vinden of worden opgeleid tot machinebedienaar.

Hierbij observeerde de studie een genderkloof: "Er is geconstateerd dat vrouwelijke werknemers kwetsbaarder zijn door een gebrek aan technische vaardigheden, en 62 procent van de werknemers verklaarde dat vrouwen werden vervangen - hetzij door herplaatsing naar andere rollen of, in sommige gevallen, door baanverlies."

In de praktijk kennen vrouwelijke kledingmachinebedienaars meestal minder machines, vaak slechts één, terwijl 50 procent van de mannelijke bedienaars ten minste twee machines kan bedienen. Laatstgenoemden blinken ook uit in het beheren van meerdere processen op dezelfde machine, gemiddeld 3,5 processen vergeleken met 2,9 processen voor vrouwelijke bedienaars.

"Ongelijkheid tussen mannen en vrouwen is ook zichtbaar in hogere productierollen zoals CAD-bewerkingen, die worden gedomineerd door mannelijke werknemers," stelt de studie. Dit gaat gepaard met een stijging van het inkomen.

Minder overuren betekent minder loon

Hoewel werknemers minder overuren hoeven te maken door snellere productiecycli die mogelijk zijn dankzij geautomatiseerde machines, klinkt dit in eerste instantie als een groot voordeel (van gemiddeld 20 uur per week naar 11 uur), maar het nadeel is dat werknemers nu minder geld tot hun beschikking hebben, aangezien de loonstructuur voor machinecompetentie niet dienovereenkomstig is bijgewerkt.

"Dit benadrukt het feit dat hoe meer machines of processen een werknemer kan bedienen, hoe meer hij of zij maandelijks verdient, maar dit bedrag is niet toereikend," concludeert de studie. "Dit heeft een directe invloed op de levensstandaard en het gezinsleven, met negatieve gevolgen door lage inkomens en stijgende inflatiepercentages. Hoewel de fabrieken aanzienlijk hebben geprofiteerd na het gebruik van geavanceerde technologie en machines, is er na deze technologische transitie geen significante stijging van het inkomen van de werknemers geweest," is de conclusie.

De overgang naar geautomatiseerde processen heeft ook geleid tot baanpolarisatie, met name in functies op middenniveau, aangezien veel taken nu efficiënter kunnen worden uitgevoerd door geautomatiseerde systemen en software.

Beperkte toegang tot training is een andere uitdaging voor werknemers, waarbij meer dan twee vijfde (41 procent) aangaf geen formele training te hebben ontvangen. Voor degenen die wel formele training kregen, gebeurde het grootste deel ervan tijdens werkuren, waardoor de werknemers meer onder druk werden gezet. "Dit gebrek aan goede en consistente formele training laat veel werknemers zich onvoorbereid en bezorgd voelen over hun baanzekerheid. Het is ook duidelijk dat de vrouwelijke deelname aan zowel formele als informele training relatief laag is," is de consensus.

Aanbevelingen voor een rechtvaardige transitie

Men kan zien dat om automatisering in de RMG-industrie te laten werken - vooral voor degenen die op de onderste trede van de ladder staan, de kledingarbeiders - een gecoördineerde aanpak van fabrieken, opleidingsinstellingen, merken, kopers, brancheverenigingen, overheid en ontwikkelingspartners nodig is, zoals de studie suggereert.

Op leveranciers-/productieniveau betekent dit het ontwikkelen van een strategisch plan voor duurzaamheid om "een rechtvaardige transitie voor werknemers en soepele bedrijfsvoering" te garanderen. Dit omvat trainingsfaciliteiten, tijdige informatiedeling, motivatiepakketten voor upskilling en het introduceren van stageprogramma's in samenwerking met technische onderwijsinstellingen om toekomstig talent aan te trekken.

Merken en kopers moeten zorgen voor verantwoord bedrijfsgedrag en ethische handelspraktijken. Dit moet impact assessments omvatten om de sociale en economische effecten van automatisering op werknemers en leveranciers te evalueren en bij te werken. Ze moeten ook samenwerken met leveranciers, brancheverenigingen, vakbonden en overheden aan transparante, inclusieve automatiseringsstrategieën en betrokken raken bij het ontwerp en de financiering van trainingsprogramma's voor werknemers.

Belangrijk is ook om ervoor te zorgen dat eerlijke lonen, veilige arbeidsomstandigheden en arbeidsrechten gedurende het hele automatiseringsproces worden gehandhaafd. Merken en kopers moeten zich ook verbinden tot langetermijncontracten met hun leveranciers en prijsstructuren aanpassen om de automatiseringskosten van de laatste te compenseren. Ze moeten ook samenwerken met hun leveranciers om ontslagen te minimaliseren door zich te concentreren op omscholing, bijscholing en herplaatsing binnen de toeleveringsketen.

Vakbonden moeten coördineren en samenwerken met werkgevers, werkgeversverenigingen, merken, overheden en CSO's om een rechtvaardige transitie te ondersteunen. Ze moeten er ook voor zorgen dat beslissingen over automatisering openlijk worden gecommuniceerd en dat de aanpak participatief is, waarbij werknemers en hun vertegenwoordigers worden geraadpleegd.

Belangrijk is ook dat ze ervoor zorgen dat vrouwen niet onevenredig worden getroffen door automatisering en extra ondersteuning bieden aan vrouwelijke werknemers tijdens het transitieproces. Dit omvat een push voor sterkere sociale vangnetten, waaronder werkloosheidsuitkeringen, pensioenstelsels, toegang tot betaalbare gezondheidszorg en onderwijs en andere. Ten slotte moeten ze ook aandringen op meer verantwoording van wereldwijde merken om ervoor te zorgen dat hun toeleveringsketens ethisch blijven en voldoen aan wereldwijde arbeids- en mensenrechtennormen.

Op overheidsniveau moet een nationaal actieplan worden ontwikkeld dat werknemers in een rechtvaardige transitie prioriteit geeft, inclusief sterke arbeidswetgeving en bescherming om de uitdagingen die door automatisering worden gesteld aan te pakken. Er moeten ook eerlijke uitkeringen en compensatie voor werklozen zijn. Toegang tot financiële hulp voor technologische upgrades, groene infrastructuur en geavanceerde machines, vooral voor kleine en middelgrote fabrieken, zal ook belangrijk zijn. Evenzo moeten nationale openbare en particuliere technische opleidingscentra worden ondersteund om vraaggestuurde vaardigheidstrainingen voor werknemers en middenmanagement aan te bieden.

De studie beveelt ook aan om bij- en omscholings-programma's te ontwikkelen die specifiek zijn afgestemd op de behoeften van vrouwelijke werknemers en andere maatregelen.

Hoewel de belangrijkste bevindingen begin dit jaar werden gepresenteerd, moet de volledige studie nog worden gepubliceerd. FashionUnited heeft inzichten verkregen via de samenvatting en zal het artikel bijwerken zodra de volledige studie beschikbaar is.

Dit artikel verscheen eerder op FashionUnited.UK en is vertaald met behulp van een AI-tool.

FashionUnited gebruikt AI taaltools om het vertalen van (nieuws)artikelen te versnellen en de vertalingen te proeflezen om het eindresultaat te verbeteren. Dit bespaart onze menselijke journalisten tijd die ze kunnen besteden aan onderzoek en het schrijven van eigen artikelen. Artikelen die met behulp van AI zijn vertaald, worden gecontroleerd en geredigeerd door een menselijke bureauredacteur voordat ze online gaan. Als je vragen of opmerkingen hebt over dit proces, stuur dan een e-mail naar info@fashionunited.com.