Workwear-expert Aileen Out: “Goede en comfortabele werkkleding kan van levensbelang zijn”

Afgelopen week ging de broek van Tweede Kamerlid Kauthar Bouchallikht plotseling viral. Bouchallikht werd gefotografeerd in de plenaire zaal, haar handen in de zakken van een losvallende grijze pantalon die op de onscherpe foto een trainingsbroek leek. De foto zorgde voor ophef in de media: sommigen vonden de broek van Bouchallikht ‘onprofessioneel’, weer anderen verdedigden het kamerlid - want waarom zou een volksvertegenwoordiger altijd strak in pak moeten gaan? De discussie representeert een constant aanwezige spanning in de wereld van de werkkleding: die tussen comfort en zakelijkheid, uitstraling en functie, persoonlijke vrijheden en (ongeschreven) regels.

Aileen Out kent de dilemma’s maar al te goed. Ze schrijft er dagelijks over op haar website Prettybusiness.nl, het enige blog in Nederland dat exclusief gericht is werkkleding. Ook komen ze geregeld aan bod in haar onlangs verschenen boek ‘Helden in witte pakken’ over werkkleding in de zorg. FashionUnited spreekt haar voor het tweede deel van een drieluik over workwear. Welke thema’s en belangen spelen er in deze tak van de kledingbranche? En hoe kun je je als mens of bedrijf onderscheiden in een omgeving vol voorschriften?

Media, mode en marketing: de uitdagingen van de workwearwereld

Out deed een modeopleiding in Amsterdam en een studie bestuurskunde in Den Haag, waarna ze een baan kreeg bij de Provincie Noord-Holland. Door haar achtergrond in de mode viel haar al snel op dat veel collega’s rondliepen met vragen over werkkleding, van ‘hoe combineer ik professionaliteit met mijn eigen identiteit?’ tot ‘waar vind ik zakelijke zwangerschapskleding?’ Toen Out zelf op onderzoek uit ging, ontdekte ze hoe weinig informatie er over werkkleding beschikbaar was, afgezien van een handjevol stylingadviezen en bedrijfswebsites. Ze besloot daarop om zelf te gaan schrijven. In 2014 startte ze Prettybusiness, enkele jaren later volgde de internationale equivalent Prettybusiness World. Anno 2021 is Prettybusiness nog steeds uniek in zijn vorm als onafhankelijk platform voor nieuws, tips en informatie over werkkleding. Bedrijfskleding blijft in de media ‘een enorm ondergeschoven kindje’, aldus Out.

Vanwaar die beperkte aandacht? “Dat heeft met verschillende factoren te maken,” begint Out. “Ten eerste zijn veel bedrijven en organisaties zelf niet altijd happig om veel informatie over hun bedrijfskleding naar buiten te brengen. Een deel van die bedrijven wordt gesubsidieerd door de overheid. Als het om publiek geld gaat, komt er sneller kritiek op de manier waarop dat wordt uitgegeven. Bedrijven willen dan liever niet de indruk wekken dat ze veel geld spenderen aan kleding. De laatste jaren wordt steeds meer bedrijfskleding ontworpen in samenwerking met bekende ontwerpers of modehuizen, zoals Jan Taminiau of Mattijs van Bergen. Op een samenwerking met H&M zal niet snel kritiek komen, want die kost niet zoveel, maar zeker als je met chique merken of ontwerpers werkt kan dat vragen oproepen. Daar zijn bedrijven bang voor.”

Bovendien kampt werkkleding met een imagoprobleem, ziet Out. “Het wordt in de industrie zelf ook gezegd: werkkleding is geen sexy onderwerp, omdat het vaak vooral praktisch en handig moet zijn. Daar kan ik echt een beetje boos om worden,” zegt Out. “Je moet mensen laten zien dat het leuk is, dat het interessant is, dat het een verhaal heeft. In mijn ogen is de lancering van een nieuwe collectie bedrijfskleding een ideale gelegenheid om je identiteit, je doelen en je ambities als bedrijf naar buiten te brengen. Zeker als het gaat om duurzaamheid. Als je daarmee naar buiten wilt treden, is bedrijfskleding een geweldige kans.”

Tot slot schieten werkkledingbedrijven nog wel eens tekort op het vlak van moderne marketingtechnieken, vindt Out. De branche kan op dat vlak leren van reguliere mode-industrie. “Als mode-influencers kleding opgestuurd krijgen, is het allemaal leuk, mooi en Instagrammable verpakt. Ik krijg ook wel eens werkkleding opgestuurd: ik draag het zelf regelmatig en zie het testen ervan als een deel van mijn werk, ik wil weten waar ik over schrijf. Daarnaast unbox ik af en toe producten voor mijn volgers. Maar als ik de dozen open maak, denk ik wel eens: oef. Dan is de kleding er gewoon in gegooid, geen kaartje erbij, niks. In de mode gaat dat veel beter.”

Helden in witte pakken

Dat gebrek aan aandacht is zonde - want bedrijfskleding is niet alleen razend interessant, maar ook nog eens van levensbelang. Dat komt duidelijk naar voren in Outs boek ‘Helden in witte pakken’, een bundeling van haar eerdere artikelen over werkkleding in de zorg. “Goede werkkleding in de zorg is heel belangrijk, omdat het het werk simpelweg makkelijker kan maken. Op het moment dat zorgmedewerkers geen last hebben van hun kleding kunnen ze hun werk beter doen, en zijn wij als patiënten ook veiliger,” verklaart Out. “Daarnaast is kleding bepalend voor hoe zij zich voelen, en wat ze uitstralen: of ze op hun gemak zijn en of ze trots zijn op hun werk, bijvoorbeeld.”

Zorgmedewerkers kampen echter nog vaak met oncomfortabele werkkleding. “Het probleem is dat er in de zorg over het algemeen geld tekort is, en dat er aan allerlei kanten bezuinigd wordt. Comfortabele, duurzame kleding met een goede pasvorm kost nu eenmaal geld, maar er wordt vaak op beknibbeld. Dat is niet alleen onveilig, maar ook niet echt respectvol tegenover medewerkers.” Uit berichten die Out af en toe uit het werkveld opvangt, blijkt dat slecht zittende of lelijke kleding kan zorgen voor ongemak en schaamte onder personeel. Tekenend is een hoofdstuk in ‘Helden in witte pakken’, over een zorgmedewerker die zich zo geneert in haar bedrijfspolo dat ze haar baan op het spel zet om iets anders te mogen dragen.

Een ander probleem dat Out noemt, is dat het personeel vaak onvoldoende gehoord wordt. Dat leidde vorig jaar tot een netelige kwestie binnen de Ambulance Zorg Nederland. Het personeel zou nieuwe werkkleding aangemeten krijgen. Dat werd een omvangrijk en kostbaar project, waarvan Out uitgebreid verslag deed. Na de uitlevering van de collectie werd Out getipt dat er bij ambulancepersoneel zorgen zouden zijn over de zichtbaarheid van de kleding. Out benaderde daarop een aantal ambulancediensten persoonlijk - de zorgen bleken reëel - en dook dieper in de documentatie van het project. Wat bleek: in eerste instantie was vastgehouden aan de veiligheidsnormen voor zichtbaarheid, maar die waren later in het proces losgelaten ten bate van een ‘onderscheidende uitstraling’ voor de Nederlandse ambulance. Out: “Er wordt wel geluisterd naar medewerkers - dat wil zeggen, er worden enquêtes afgenomen - maar er spelen ook andere belangen die toch prioriteit kunnen krijgen.”

Op hoge hakken in de wolken

Hoe anders gaat het in de luchtvaart. Daarover gaat het volgende boek van Out, ‘Op hoge hakken in de wolken’, dat in mei verschijnt. “Daar wordt in tegenstelling tot de zorg echt zó veel geld in gepompt. Het gaat standaard om miljoenen, en dat vindt niemand raar. Er worden allerlei bekende ontwerpers bij gehaald, dat vindt men ook heel normaal. De luchtvaart is een branche waar uiterlijk en presentatie enorm belangrijk worden gevonden,” legt Out uit. “Ze doen ook echt hun best om de pers te bereiken met de uniforms en het verhaal erachter. Er worden complete infographics over gemaakt, er worden fotoshoots gedaan op mooie locaties… Het is allemaal heel glamorous.” Dat heeft zijn weerslag op het grote publiek. “Artikelen over stewardessenkleding leveren veel meer reacties op dan artikelen over andere branches. Mensen hebben er een soort liefde voor.” Voor ‘Op hoge hakken in de wolken’ werkt Out samen met een van de grootste liefhebbers: verzamelaar Cliff Muskiet, die een collectie van bijna zeventienhonderd stewardessenuniforms bezit.

Maar ook de glamour van de luchtvaart heeft zijn keerzijden. Out: “Deze branche is de eerste die doorslaat als het gaat om dresscodes. In 2019 kwam ik erachter dat Qatar Airways een strenge dresscode had opgesteld waarin onder meer stond dat vrouwen de haren van het gezicht en de onderarmen moest verwijderen. Dat soort strikte eisen zie je heel veel, ook bij Nederlandse maatschappijen. Bij TUI bijvoorbeeld mochten vrouwen in het verleden niet voller zijn dan maat 40. Die regel is inmiddels ingetrokken, maar het gaat echt ver. Aan mannen worden dit soort eisen meestal niet gesteld.”

Bedrijfskleding buiten de lijntjes

Op het gebied van gender is binnen de bedrijfskleding überhaupt nog veel te winnen, merkt Out. “Vooral de technische werkkledingindustrie is jarenlang alleen op mannen gericht geweest. Tegen vrouwen werd meestal gezegd: hier, trek deze mannenkleding maar aan. Met alle gevolgen van dien: ze konden zich niet vrij bewegen, kregen schuurplekken, of brandden zich aan bijtende stoffen omdat de kleding niet goed aansloot. Veel vrouwen hebben tot op de dag van vandaag geen passende werkkleding. Dus laten ze die zelf innemen, of knutselen ze wat met elastiekjes. Maar de kleding wordt daar niet veiliger op.”

Verandering lijkt onderweg: de laatste jaren komen steeds meer workwearbedrijven met aparte vrouwencollecties. Out plaatst wel een kanttekening bij die ontwikkeling. “Nog steeds zijn er heel veel bedrijven die zeggen ‘dit is voor vrouwen’ en er dan een roze kleurtje overheen gooien, maar niet kijken naar de pasvorm.” Out hoort vaak van werkkledingbedrijven dat ze het ‘lastig’ vinden om kleding voor vrouwen te maken omdat er rekening moet worden gehouden met rondingen - borsten, heupen. “Bedrijven die passende vrouwencollecties produceren pronken daar vaak mee, alsof het om iets heel bijzonders gaat. Maar in feite zou het doodnormaal moeten zijn.”

Ook staan er bedrijven op, vaak met vrouwen aan het hoofd, die exclusief werkkleding voor vrouwen maken om het gapende tekort te verkleinen. Out: “Die bedrijven zijn in meerdere opzichten anders dan de gevestigde orde. Het zijn over het algemeen sociale bedrijven, bijna een soort communities. Ze doen het heel goed bij het publiek.” Wat Out betreft gelden deze bedrijven ook als lichtend voorbeeld voor hoe je je als werkkledingbedrijf van concurrentie kunt onderscheiden, iets dat niet makkelijk is in een branche waarin het uiterlijk en de functionaliteiten van producten aan regels en standaarden onderhevig zijn.

Heeft Out nog andere tips voor workwearbedrijven om zich te profileren? Out: “De meeste bedrijven hebben een nogal homogene uitstraling. Hoewel de werkkledingbranche één van de meest inclusieve is als het gaat om maatvoering, worden er eigenlijk alleen maar slanke, en witte, modellen gebruikt om de kleding te tonen. Door hier meer diversiteit in te brengen kun je ook beter laten zien wat je als bedrijf in huis hebt. En dan nog iets: veel workwearbedrijven sponsoren voetbalclubs. Of de autosport.” Ook hier kunnen bedrijven creatiever in zijn, meent Out. “Zo ken ik een werkkledingbedrijf dat andere ondernemers sponsort die ze tof vinden, met name vrouwen in technische functies. Dat is echt een alternatieve insteek. Durf buiten de lijntjes te kleuren.”

Het boek ‘Helden in witte pakken. Het verhaal achter werkkleding in de zorg, voor en tijdens corona (2017- 2020)’ verscheen in maart 2021 en is verkrijgbaar via Prettybusiness.nl, Bol.com en verschillende boekhandels.

Beeld: Aileen Out, fotografie Rosalie van den Kerckhove