Zijde: Is het tijd om de koningin der vezels van haar troon te stoten?

Zijde wordt vaak de ‘koningin der vezels’ genoemd. De stof staat bekend om haar zachte, soepele en glanzende kenmerken. Zijde zorgt echter voor een aantal problemen, bijvoorbeeld wat betreft haar ecologische voetafdruk, en dierenwelzijn. Wist u dat de Higg Index zijde heeft bestempeld als het mode-materiaal dat de meeste schade berokkent aan het milieu, dit op basis van factoren zoals de opwarming van de aarde en waterverbruik? Zijde wordt beschouwd als een van de ‘dorstigste’ materialen. Naar schatting is tussen de 850 en 1000 ton water nodig voor de productie van één ton ruwe zijde. Bovendien worden jaarlijks tussen de 420 miljard en één biljoen zijderupsen gedood bij het produceren van zijde. Misschien wordt het tijd dat een schonere en lievere ‘koningin’ de troon bestijgt.

De toeleveringsketen van de modebranche heeft haalbare, duurzame initiatieven nodig voor zijde als de branche zijn ecologische voetafdruk wil verkleinen en minder of helemaal niet meer afhankelijk wil zijn van dieren om zijde te produceren. De huidige generatie zijde-vervangers zijn vooral synthetische vezels zoals polyester, nylon, en kunststoffen op cellulosebasis zoals rayon. Deze alternatieven zorgen echter op hun beurt voor een reeks problemen op het gebied van duurzaamheid. Denk bijvoorbeeld aan de mate waarin synthetische materialen afhankelijk zijn van fossiele brandstoffen en hun bijdrage aan microplastic vervuiling, en ontbossing, water, land, en chemicaliën-gebruik voor veel kunststoffen op cellulosebasis. Hier kunnen de ‘next-gen’ materialen een grote impact hebben.

Next-gen zijde-innovaties zijn onder meer:

1) Precisie-fermentatie, waarbij microbiële fabrieken in staat zijn echt zijde-eiwit te vervaardigen, zonder dat er een dier aan te pas komt. Het leeuwendeel van dit innovatieve proces maakt gebruik van het spinrag-eiwit, in plaats van het eiwit van de zijderups dat wordt gebruikt voor commerciële zijden stoffen. Een van de meest invloedrijke ondernemingen op dit gebied is Spiber, dat Brewed Protein™ heeft vervaardigd. Dit kan de eiwitten creëren die gezamenlijk zijde vormen, net als kasjmier of wol. Andere belangrijke ondernemingen zijn Bolt Threads, AM Silk, Seevix, en Spidey Tek™.

2) Technologie die regeneratieve planten, plantenresten, en algen transformeert in nieuwe zijdeachtige vezels. Noemenswaardige ondernemingen op dit gebied zijn onder meer: Orange Fiber, dat cellulose extraheert uit het afval van de verwerking van citrussap om een zachte geregenereerde vezel te creëren, SmartFiber AG, dat zeewieradditieven en zinkoxide verwerkt in zijn op cellulose gebaseerde lyocell-vezels , en ENKA®, dat een zijdeachtige viscose maakt, verkregen van duurzaam gewonnen Noord-Europese naaldbomen.

Elk van deze technologische categorieën heeft een lagere ecologische voetafdruk dan zijde van dierlijke oorsprong of de huidige synthetische alternatieven hiervoor. Innovatieve ondernemingen moeten zich bewust zijn van hoe zijde presteert en hoe ze deze performatieve eigenschappen kunnen inzetten, om succes te boeken met bovengenoemde en toekomstige innovaties. Ook moet men deze zien te begrijpen vanuit een wetenschappelijk oogpunt: hoe heeft zijde zijn unieke eigenschappen verworven?

Wilt u meer te weten komen over het eeuwenoude materiaal zijde, en de nieuwe golf van next-gen zijde innovatie? Het Material Innovation Initiative publiceert binnenkort een verslag over ‘Wat maakt zijde, zijde?’, dat de wetenschap achter de luxueuze eigenschappen van het materiaal gedetailleerd beschrijft, en ingaat op innovatieve strategieën en kansen om diervrije, duurzame, en goed presterende alternatieven te vervaardigen.

Dit zijn een aantal unieke eigenschappen van zijde:

• Zijde is de enige in de natuur voorkomende vezel met doorlopende vezeldraden. -
• Zijde staat bekend om haar krachtige, technische eigenschappen, die onderzoekers al decennialang proberen na te bootsen. -
• Zijde, met name spinrag-zijde, is nog sterker dan staal! -De unieke glans, bijna een fonkeling, die je ziet bij zijden stoffen, is te danken aan de unieke microscopische structuur van zijde
• de vezel-dwarsdoorsnede is bijvoorbeeld van nature driehoekig van vorm.
• Zijde heeft een unieke wisselwerking met water. Soms is dit positief, zoals het afvoeren van transpiratievocht voor comfort bij warm weer, maar soms is het negatief, zoals de schade die soms kan ontstaan aan zijden stoffen die worden gewassen in een wasmachine. -
• Hoewel we het kweken van wilde dieren moeten vermijden, kunnen we spinnen niet kweken voor hun zijde omdat het kannibalen zijn (spinnen zijn dus nog enger dan we dachten). De enige manier om voldoende hoeveelheden spinnenrag-zijde te maken is met de hierboven beschreven next-gen fermentatietechnologie.

Dit diepgaande onderzoek naar de wetenschap en innovatie omtrent zijde is binnen een paar weken beschikbaar via het Material Innovation Initiative (MII).

Dit artikel is geschreven voor FashionUnited door dr. Sydney Glad, Chief Scientific Officer bij het Material Innovation Initiative.

Dit artikel is eerder verschenen op FashionUnited.COM. Vertaling en bewerking naar het Nederlands: Veerle Versteeg.