Creativiteit ontmoet vakmanschap in The Art of Lace
bezig met laden...
Wie aan kant denkt, denkt misschien aan ruches en manchetten, trouwjurken en sluiers, kousen, lingerie of de delicate kanten kragen gedragen door rijke burgers in de zeventiende eeuw. Het eerste object in de tentoonstelling The Art of Lace, te zien in het TextielMuseum in Tilburg, zet de bezoeker direct op een ander spoor. Om een strak beige lijfje heeft ontwerper Iris van Herpen een flinterdun web van lasercut hout gemodelleerd: een soort kant, maar dan in een hypermoderne, driedimensionale uitvergroting. Tijdens een persoonlijke rondleiding verklaart conservator Adelheid Smit: “Bij kant denken mensen vaak meteen aan hele oubollige dingen. Door dit stuk vooraan in de tentoonstelling te plaatsen wordt duidelijk hoe actueel deze techniek is.”
Geschreven door Nora Veerman voor FashionUnited
In The Art of Lace, eerder te zien in museum La Cité de la Dentelle et de la Mode in de Franse stad Calais, worden zo’n veertig silhouetten getoond uit recente couturecollecties van grote modehuizen als Dior, Chanel en Maison Margiela. In de stukken wordt op uiteenlopende manieren gebruik gemaakt van kant, in het bijzonder Leavers-kant, een machinaal geweven kant dat sinds het begin van de negentiende eeuw in de omgeving van Calais wordt geproduceerd. De weefopties zijn eindeloos: strepen of bloemen, transparant of ondoorzichtig, dik of dun, zijde of nylon, alles kan. In tegenstelling tot gebreid kant is geweven kant bovendien buitengewoon sterk en bestand tegen rafelen. Dat zorgt ervoor dat er naar hartelust geknipt, gestikt en geappliceerd kan worden. Het is dan ook geen wonder dat Leavers-kant ontwerpers telkens opnieuw tot experimenten inspireert.
Zo bevat de tentoonstelling een zachtroze Dior-avondjurk bezaaid met talloze piepkleine bloemblaadjes, uit stroken kant gesneden en met enkele steken vastgezet, zodat ze zachtjes wapperen als de drager beweegt. Verderop staan enkele ontwerpen van couturier Yiqing Yin die stukken Leavers-kant verknipte en overgoot met siliconen, met als resultaat een textuur die doet denken aan vissenschubben. Meer grungy zijn de jurken van Louis Vuitton, opgesteld in een verduisterde zaal. Ontwerper Nicolas Ghesquière liet gebloemd kant losjes met metaaldraad doorweven waardoor het de indruk geeft van een luxueuze maliënkolder.
In sommige gevallen dient het Leavers-kant niet alleen als decoratie, maar ook als bouwelement. Een voorbeeld is de Chanel-trouwjurk die staat opgesteld in de laatste zaal van de tentoonstelling: kilo’s kanten ruches, houten kralen en leren bloemen zijn bevestigd op een dunne, maar ijzersterke kanten ondergrond. Door te laten zien dat er veel meer mogelijk is met kant dan over het algemeen wordt gedacht, bevraagt de expositie associaties als kwetsbaarheid, romantiek en traditie die gewoonlijk aan kant worden gekoppeld.
De tentoonstelling toont niet alleen adembenemende stukken, maar geeft ook inzicht in het vakmanschap dat erbij komt kijken. Door middel van illustratieve video’s, ontwerpschetsen en -diagrammen wordt uitgelegd hoe de productie van Leavers-kant in zijn werk gaat. Van de patronen die in de ontwerpen zijn gebruikt zijn samples aanwezig die aangeraakt mogen worden. Bij elk sample staan bovendien de naam van het patroon, de leverancier en de technische samenstelling vermeld. “Dat is bijzonder,” vertelt Smit, “omdat grote modehuizen gewoonlijk niet erg genegen zijn informatie over hun leveranciers en technieken vrij te geven in verband met concurrentie.” Smit benadrukt dat de aandacht voor dit vakmanschap echter ook hoognodig is: door de hoge kosten en technische complexiteit ervan worden de kennis en vaardigheden vereist voor het maken van Leavers-kant steeds zeldzamer.
Al met al biedt The Art of Lace een schat aan informatie. Voor de tentoonstelling is ook een speciale luistertour ontwikkeld, ingesproken door modejournalist Cécile Narinx en Jasmijn Bergisch, werkzaam in het atelier van Viktor&Rolf. De luistertour verrijkt de tentoonstelling met weetjes, details, anekdotes en kritische vragen (waarom dragen mannen eigenlijk nooit kant?). Voor liefhebbers van spektakel zijn er natuurlijk de couturestukken, met als waardige afsluiter van de tentoonstelling de allerlaatste trouwjurk die Karl Lagerfeld voor Chanel ontwierp: een creatie van gebloemd wit kant waarvan elk blaadje handmatig met een kwastje roze is ingekleurd.
De tentoonstelling The Art of Lace | Haute couture van Chanel tot Iris van Herpen is nog tot en met 10 mei 2020 te zien in het TextielMuseum in Tilburg.
Homepage foto: Overzicht tentoonstelling The Art of Lace | Haute couture van Chanel tot Iris van Herpen – ontwerper Iris van Herpen. Credit: Josefina Eikenaar/TextielMuseum