Iris van Herpen: “Mode Stipendium is erkenning"

De ontwerpster oogt blij, evenwichtig en zelfverzekerd bij de prijsuitreiking. Ze is gehuld in een eigen creatie; een prachtige jurk van stof die bij beweging uitzet. Bij het dankwoord spreekt ze wel overwogen en dankbaar. “Ik wist het al een tijdje, maar ik moest het stilhouden,” vertelt Iris van Herpen na afloop aan FashionUnited. Ze heeft dus genoeg tijd gehad om na te denken over de manier waarop ze het geldbedrag gaat inzetten: meer investeren in de ontwikkeling van materialen en samenwerkingen.

Tijdens een feestelijke bijeenkomst van een select groepje modeprofessionals ontving Iris van Herpen het Cultuurfonds Mode Stipendium uit handen van de vorige winnaars Mark van Vorstenbos en Twan Janssen, van het label Youasme Measyou. Het is de grootste modeprijs van Nederland: een geldbedrag van 50.000 euro.

Van Herpen werd door de jury van het Cultuurfonds Mode Stipendium geroemd om ‘haar grensoverschrijdende ontwerpvisie en de innovatieve ontwikkeling van haar werk’. “Zij durft het om ook in deze tijden van een steeds verder terugtrekkende overheid een geheel eigen pad te bewandelen, met creaties die soms ons voorstellingsvermogen te boven gaan,” luidde het juryrapport. “Een ontwerper met buitengewone bezieling die vanuit een zeer solitaire positie tegen de stromen van de heersende modeconventies in, haar eigen excellente vormentaal ontwikkelt. En waarvan de expressie voorbij de begrenzing van mode gaat.”

Angélique Westerhof, directeur Dutch Fashion Foundation, die door het Prins Bernhard Cultuurfonds als partner gevraagd is bij te dragen aan de ontwikkeling van het Cultuurfonds Mode Stipendium: "Iris van Herpen is een volstrekt authentiek individu en geeft ons met haar unieke zoektocht een groot cadeau. Ze pioniert en brengt met haar creaties, voorbij de begrenzing van de disciplines tussen mode en kunst, toekomst en historie samen in een geheel eigen en uniek handschrift. Hiermee inspireert ze mensen wereldwijd. Iris van Herpen is met recht de zesde vaandeldrager van de Nederlandse modevormgeving. De prijs is immers Oxygen for excellence."

Mode Stipendium 2016 naar Iris van Herpen

De prijs gaat Iris van Herpen vooral investeren in de ontwikkeling van materialen en de samenwerkingen die daarbij horen. “Ik werk veel samen met andere disciplines, kunst en architectuur en soms wetenschap. Dat zijn best lange termijnprojecten, soms duurt een materiaal ontwikkelen een half jaar tot een jaar. Dit bedrag is natuurlijk heel mooi om het verder te kunnen ontwikkelen,” vertelt ze aan FashionUnited. Een van haar vaste samenwerkingspartners is architect Philip Beesley uit Toronto. “Wij werken altijd samen aan materialen en textuur. En daar wil ik dit geldbedrag ook voor gaan gebruiken,” aldus de ontwerpster.

Over hoe het geld besteed gaat worden, is de ontwerpster ook al uit. “Ik ga dit bedrag redelijk snel inzetten, maar ik wil er wel langere tijd gebruik van maken. Ik ga het verdelen over verschillende projecten, een diepte-investering zeg maar. Ik denk dat het verspreid wordt, over tijdsbestek van een jaar tot anderhalf,” licht ze toe, die nogmaals benadrukt het geld graag te willen investeren in de samenwerking met Philip Beesley. Ze verwacht dat de investering volgend jaar ‘zichtbaar’ zal worden op de catwalk. Maar daar zit voor haar de passie niet in, zelf vindt ze het proces leuker dan het resultaat. “Het eindresultaat is voor andere mensen, het proces is voor mij. Dat is de reden dat ik dit doe.”

Iris van Herpen: prijs inzetten voor materiaalontwikkeling

Het Cultuurfonds Mode Stipendium is voor Van Herpen een belangrijke prijs. “Het is voor mij door zo’n prijs mogelijk om nog dieper in mijn werk te gaan en nog verder te gaan in de samenwerkingen. Het is een hele mooie erkenning.” Ze acht het zeker niet vanzelfsprekend dat een prijs als deze nog wordt uitgereikt, zegt ze. “Het is heel mooi dat zo’n prijs kan bestaan. Vooral in het klimaat waar we nu in zitten in Nederland. Voor jongere ontwerpers is het nu heel moeilijk om te beginnen en om net een stap verder te komen. Een aantal fondsen is er niet meer, zoals het Startersstipendium en de WWIK. Dat zijn toch alle kleine beetjes die helpen om je te kunnen focussen. Ik hoop dat er weer meer aandacht komt voor het belang van creativiteit.”

Komt de prijs als geroepen? “Je moet altijd dingen laten door geldgebrek, maar dat is juist onderdeel van het spel. Als je complete financiële vrijheid zou hebben, zou je ook niet meer weten wat je zou moeten doen,” glimlacht Van Herpen. “Geld is absoluut onderdeel van het werk, maar vrijheid heeft denk ik meer met tijd te maken. Soms moet je een ontwikkeling een beetje ‘afronden’ omdat er al zoveel tijd in is gaan zitten. Dan wil je gewoon verder naar het volgende project. Zo’n investering als deze maakt dat je het net iets verder kan trekken.”

In haar dankwoord roemde de ontwerpster het Groninger Museum, die in 2012 een grote tentoonstelling van haar werk presenteerde. “Groninger Museum heeft me heel erg gesupporterd, en dat doen ze nog steeds. Ze hebben heel veel stukken aangekocht,” vertelt ze, die stelt dat die tentoonstelling een markeringspunt was in haar loopbaan. “De expositie die daar is begonnen, is toen gaan rondreizen en dat doet ‘ie nog steeds. Er is net een zeer succesvolle expositie afgerond en de expositie wordt nog steeds groter.” Nu is de expositie bezig met een Amerika-tour; de volgende expositie komt in the Grand Rapids Art Museum (herfst 2016), en the Dallas Museum of Art (lente 2017). Van Herpen: “Het is moeilijk om te bevatten dat het zo groot en succesvol is.”

Iris van Herpen winnaar Mode Stipendium 2016

Iris van Herpen (1984) studeerde in 2006 af aan ArtEZ Hogeschool voor de Kunst en begon met een stage bij Alexander McQueen in Londen. Haar eerste eigen collectie showde ze in 2007 tijdens de Amsterdamse modeweek. Het Franse Chambre Syndicale de la Haute Couture merkte haar op en plaatste haar in 2011 op de officiële kalender van de Franse modeweek. In maart 2013 presenteerde Van Herpen haar eerste ready-to-wear collectie in Parijs. Iris van Herpen heeft al meerdere prijzen in de wacht gesleept, waaronder de Dutch Design Award (in 2009, 2010 en 2013), de Marie Claire Prix de la Mode (2013) en de ANDAM Fashion Award (2014).

Het Cultuurfonds Mode Stipendium, dat in 2010 is ingesteld door een anonieme mecenas en ondergebracht bij het Prins Bernhard Cultuurfonds, verleent ondersteuning aan buitengewoon getalenteerde modevormgevers die zich in de voorhoede bevinden en een brug slaan tussen het nationale en internationale modeveld. Deze oeuvre-injectie - bestaande uit een wisseltrofee die ontworpen is door Atelier Ted Noten en een geldbedrag van 50.000 euro. De prijs stelt de winnaars in de gelegenheid zich zowel zakelijk als artistiek verder te ontwikkelen. Eerder ontvingen Ilja Visser (2011), Francisco van Benthum (2012), de zusjes Spijkers en Spijkers (2012), Jan Taminiau (2013) en het ontwerpersduo Mark van Vorstenbos en Twan Janssen (2014) de modeprijs.

Beeld: RVDA, Jean Baptiste Mondino, Iris van Herpen