Ontwerpersduo Ravage: Acht zalen vol ‘zin’

Als je geen zin hebt, moet je zin maken. Dat is een van de befaamde uitspraken van Clemens Rameckers (1949) en Arnold van Geuns (1949), beter bekend als het ontwerpersduo Ravage. Museum Arnhem wijdt een grote overzichtstentoonstelling aan de ontwerpers, die in ruim 40 jaar in het vak zitten. Daarmee keren de ontwerpers terug naar de stad Arnhem, waar hun loopbaan ooit begon.

Hoewel de meesten nog nooit van Rameckers en Van Geuns hebben gehoord, zijn de heren wereldberoemd in de wereld van de internationale mode, design en autonome kunst. In 1972 studeerden beide ontwerpers af aan de modeafdeling van ArtEZ Hogeschool voor de Kunsten Arnhem. Samen startten ze Ravage; de naam is een samentrekking van hun achternamen. Enkele jaren runden ze een modewinkel slash galerie in Arnhem, waar ze iedere maand een andere ontwerper uitnodigden. Daarna vertrokken ze naar Parijs. De Parijse dynamiek inspireerde het nog jonge Ravage en zorgde ervoor dat ze hun eigen signatuur en werkwijze konden ontwikkelen.

Samen met Lidewij Edelkoort richtten zij in 1985 het trend forecasting bureau TrendUnion op. Zij deed de vrouwenmodetrends en het duo maakte de trendboeken voor herenmode. Er werd besloten om Edelkoort op de voorgrond te zetten, terwijl Rameckers en Van Geuns op de achtergrond bleven. Ze wonen sinds 2003 in Château d’Écrainville Normandië , waar ze in alle rust vanuit hun chateau werken. Voor grote opdrachtgevers, van wie ze geen namen noemen. Gedurende hun carrière hebben ze een geheel eigen plek in de wereld van de internationale mode, design en autonome kunst verworven.

Het handschrift, beeldtaal en proces van Ravage zijn zeer authentiek en binnen de (internationale) vormgevingswereld met weinig anderen te vergelijken. Het signatuur is uitgesproken barok, het kan niet krullerig en weelderig genoeg zijn. Rameckers en Van Geuns vinden inspiratie in keizerlijke dynastieën en historische figuren, wat zij vertalen naar patronen, prints en illustraties op servies, meubels, kleding en andere gebruiksvoorwerpen. In hun ontwerpen, veelal in zwart wit met ondersteunende kleuren, is echter geen spoortje nostalgie te vinden. Eerder licht cynisch, met een subtiele kritiek naar de maatschappij.

Museum Arnhem presenteert overzichtstentoonstelling ontwerpersduo Ravage

De zin van het ontwerpen weerspiegelt in de hele tentoonstelling. Rode draad voor opzet is ‘de tekening’. Elk product - een tafel, keramiek, mode, behang, shawls, hotel, tekening en dan weer een schilderij - begon ooit als een schets op papier. Voor Rameckers en Van Geuns is de schets de basis van een concept. “Het gaat ons niet om de uitkomsten, maar om het proces. Zodra je het weet is er niets meer aan,” aldus het duo. “Een musicus oefent zijn toonladders, een danser traint zijn spieren, verbeelding is ook een spier die je moet trainen." Daarom maakt het duo ook dagelijks minstens één tekening.

De tentoonstelling begint na een introductie met een zaal vol drukke prints, zowel op de muren en in een geplaatste kubus waar bezoekers in kunnen lopen. Ook zijn er druk beschilderde vazen te zien. De opvolgende zaal is een lust voor het oog met een zogeheten vierluik; vier ´ingerichte kamers’ waar verschillende objecten van Ravage samen een blik geven in het rijke en veelzijdige oeuvre van het duo. Een van de settings is het nagebootste atelier uit Château d’Écrainville. “We zijn met een vrachtwagen naar Normandië gereden en hebben daar een deel van het atelier ingeladen,” vertelt Lenn Cox, projectleider van de tentoonstelling in Museum Arnhem.

Naast het ontwerpen van mode, gebruiksvoorwerpen en het voorspellen van trends ontwierp het duo ook bedrijfsuniformen. Het voor het grote publiek onbekende duo bedacht bedrijfsuniformen voor grote bedrijven, die inmiddels een iconische status hebben. Denk bijvoorbeeld aan de roodbruine postbode-uniformen van de PTT, de geel-blauwe pakken van de NS medewerkers, en de uniformen voor de ANWB Wegenwacht. Samen met Liesbeth in ‘t Hout werkten zij 15 jaar aan vernieuwende bedrijfskleding.

Ontwerpersduo Ravage keert terug naar Arnhem voor overzichtstentoonstelling

De opbouw van de multidisciplinaire tentoonstelling is thematisch: van eigen werk, samenwerkingen tot bedrijfskleding en een college van krantenberichten die als een tijdlijn fungeert. Opvallend is de drukke en rijke inrichting in de eerste zalen. “Daar hebben we bewust voor gekozen. Hun werk is ook enorm veel, het is echt een ‘overload aan Ravage’,” vertelt Cox. “Op deze manier krijgen de bezoekers een soort van ‘deken over zich heen’ en maken ze meteen kennis met de rijke wereld van deze ontwerpers.”

Naarmate de zalen volgen wordt de inrichting steeds rustiger en minimalistischer. Dat is een verwijzing naar hun loopbaan, waarbij de geschiedenis omgekeerd uitgerold wordt. De heren begonnen immers in Arnhem, vanuit een spierwitte flat in Presikhaaf. “Ze wilden eigenlijk niet herinnerd worden aan die witte klinische flat,” lacht Cox. “Ze vonden dat eigenlijk niets, want ‘ze waren niet voor niets vertrokken naar Parijs’. Ik wilde dat er eigenlijk wel in.” De ontwerpers hebben zelf meegedacht in de opzet van de tentoonstelling. De laatste zaal is een ‘kapel’ is geplaatst die verwijst naar het kleinere kapel in het chateau van de heren zelf. Speciaal voor de tentoonstelling heeft Van Geuns weken gewerkt aan de schilderingen van de kapel. In de ruimte kan de bezoeker tevens uitkijken over het groene rivierenlandschap van de Rijn, die zich uitstrekt achter het museum. “Een moment van bezinning en rust,” legt Cox uit.

Uit de hele tentoonstelling spreekt de autonomie en creativiteit van de heren. “Ze zeiden zelf: de zin die zij ervaren in alles wat ze doen - of het nu het maken van een vaas is of een trendboek of meubel - doen ze voor zichzelf. Ze willen dit nu eindelijk ook delen, zodat men de zin zelf ook ervaart en zin krijgt om ook zelf aan de slag te gaan,” aldus de projectleider.

De eerste bezoekers zijn duidelijk onder de indruk van de drukke barokke stijl, vol krullen en tierelantijnen. In de kleinste zaal -niet meer dan een kamer- kunnen bezoekers zelf een ‘trendblad’ maken met papier, linten, stiften en stickers. Er wordt nog niet druk geknutseld, maar het eerste trendblad wordt opgerold en in de tas gestopt. “Die ga ik straks thuis maken,” glimlacht de bezoekster.

De tentoonstelling ‘Ravage. Spelenderwijs | Mode, Kunst, Design’ is van 27 mei tot en met 15 oktober te zien in Museum Arnhem.

Beeld: Erwin Olaf, San Mingh, Bastiaan van den Berg