Revolutionaire kleding bij 'The Future of Fashion is Now'

Biokant, jurken die oplossen in water, dessins die worden gevormd door regen. De ontwerpen in de tentoonstelling 'The Future of Fashion is Now', die 11 oktober opent in Museum Boijmans van Beuningen, hebben niets met de traditionele mode-industrie te maken.

Wat zouden jonge ontwerpers over de hele wereld op het ogenblik doen? Deze vraag – die rees bij het sluiten van de deuren van 'The Art of Fashion', een tentoonstelling uit 2009/2010 – vormde het startpunt voor deze nieuwe modetentoonstelling, waar gastconservator José Teunnissen en mecenas Han Nefkens bijna vijf jaar aan hebben gewerkt. Vijftig internationale ontwerpers geven hun visie op de mode van morgen. Zes van hen werden door een internationale vakjury gescout en kregen een 'Han Nefkens Fashion on the Edge Award' toegekend. Deze prijs stelde de geselecteerden in staat om exclusief voor de tentoonstelling nieuw werk te maken.

Er zitten bekende maar ook veel nieuwe namen tussen. Ontwerpers uit Korea, China, Australië, Peru. “Een overeenkomst in hun werkwijze is dat zij zich allen afvragen wat mode nu eigenlijk is en welke rol het speelt in de maatschappij,” vertelt José Teunissen in de voormalige bibliotheek van Museum Boijmans van Beuningen in Rotterdam. “Er is een nieuw avant-garde in de mode.” Vanuit haar werk als modelector bij ArtEZ ziet zij hoe de nieuwe generatie ontwerpers via social media verbonden is met de hele wereld. Heel anders dan toen bijvoorbeeld Viktor & Rolf net begonnen. Met thema’s als mode en ambacht, mode en duurzaamheid, mode en gezondheidszorg of mode en 3D, brengen de ontwerpers het onderwerp dichter bij ons dagelijks leven.

'The Future of Fashion is Now': Work in progress

Tijdens de persopening staat de tentoonstelling nog in de steigers en zit een groot deel van de ontwerpen nog in dozen. Maar drie dagen voor de officiële opening en met een dusdanig complexe scenografie is dat ook niet zo gek. En het heeft als voordeel dat FashionUnited veel ontwerpers aan het werk treft. De van oorsprong Poolse ontwerpster OLEK haakte zich gedurende anderhalf jaar suf met felroze garens en goudband. Aanvankelijk leverde dat vooral kleine voorwerpen op – kandelaren, theekopjes, een naaldhak – maar gaandeweg werden de objecten groter en groter. In haar kleurrijke, absurdistische wereld is zelfs plaats voor een gehaakt geraamte met een vissenstaart, dat zich elegant op een sofa heeft gevleid. “Ik haak door tot een minuut voor de opening. Als deze een half jaar later zou zijn, was ik nog langer doorgegaan.”

Iris van Herpen gebruikt nanotechnologie

De leergierige Iris van Herpen heeft zich voor haar collectie – die ze begin deze maand in Parijs presenteerde – verdiept in nanotechnologie, en maakt ons deelgenoot van die fascinatie. In de museumzaal staat een bad met een diepzwart, glanzende substantie, waarin ze haar 3D-geprinte jurk onderdompelt. Deze substantie, voor de kenner bekend onder de naam ferrofluïdum, is een vloeistof waarin magnetische nanodeeltjes zijn opgelost, waardoor ze aangetrokken worden door een magnetisch veld. Dit maakt dat haar ontwerp kan groeien en vervormen; bezoekers treffen de jurk dus nooit in dezelfde vorm aan. Als onderdeel van haar research bracht de 30-jarige Nederlandse ontwerpster een bezoek aan CERN (European Organization for Nuclear Research), de krachtigste ondergrondse deeltjesversneller ter wereld en vertelt hoe indrukwekkend het was om 10.000 wetenschappers bij elkaar te zien. “Je stapt echt een ander universum binnen, voor mij was het de hemel. Maar het is niet zo dat ik er direct een jurk in zie. Ik laat me inspireren door technologie, maar mijn ontwerpen zijn daar nooit een directe vertaling ervan.”

Jurk als smartphone-oplader

Ook Pauline van Dongen staat bekend om het gebruik van slimme materialen. Haar tentoongestelde solarjurk is uitgerust met 72 flexibele zonnepanelen die samenkomen in een micro-USB-aansluiting. Na een paar uur met deze jurk in de zon te hebben gelopen is er voldoende energie omgezet om je smartphone van 0 tot 100% opladen. “Ik wil de industrie laten zien hoe je mode en technologie kunt verbinden en gebruik zonnepanelen als tool voor esthetiek.” Een nadeel is dat deze erg kwetsbaar zijn, doordat ze eigenlijk niet gemaakt zijn voor een toepassing in mode. Ook zijn de strips niet waterproof waardoor de jurk niet in de wasmachine kan. Maar Van Dongen werkt aan een oplossing: “Het volgende prototype krijgt uitneembare zonnepanelen waardoor het kledingstuk wasbaar is.” Ook bestaan er inmiddels efficiëntere zonnepanelen, waardoor met een kleiner oppervlak hetzelfde resultaat kan worden verkregen. De volgende stap zal zijn dat zonnecellen onzichtbaar in kleding geïntegreerd kunnen worden. Voor de solarjurk werkt Pauline van Dongen samen met zonnecellenexpert Gert Jan Jongerden en business developer Christiaan Holland. Naast dit project onderzoekt ze de mogelijkheden voor het integreren van licht in kleding. Hiervoor schakelde ze de hulp in van Philips, dat tevens het lichtplan voor 'The Future of Fashion is Now' realiseerde.

Op slimme wijze zijn in de tentoonstelling referenties naar het verleden ingebouwd. Enerzijds om een podium te bieden voor de ‘voorlopers’ van grensverleggende mode, zoals Hussein Chalayan en Comme des Garçons met de befaamde Lumps & Bumps-collectie (die het heersende, strakke modesilhouet op de hak neemt met bulten rond de heupen, rug en schouders). Anderzijds willen de makers van 'The Future of Fashion is Now' hiermee laten zien: kijk, het komt niet allemaal uit het niets.

'The Future of Fashion is Now' is tot en met 18 januari 2015 te zien in Boijmans van Beuningen. De gelijknamige catalogus is verkrijgbaar in de museumwinkel voor 23,50 euro.

Na de persopening werd de nieuwe ArtBag onthuld, dit jaar ontworpen door Pauline van Dongen. De canvas tas is voor tien euro te koop in de museumshop en bij de Bijenkorf.

Natasja Admiraal