Tentoonstelling ‘Screenwear’ belicht korte maar complexe geschiedenis van digitale mode

Met de lancering van de Metaverse Fashion Week in maart en de vele virtuele campagnes van merken uit de hele branche, kan worden gezegd dat digitale mode momenteel in het middelpunt van de belangstelling staat. Terwijl het blijft groeien, beginnen degenen die niet vertrouwd zijn met het concept zich af te vragen: "Waarom heeft dit betrekking op mij?"

Deze vraag wil curator Anne-Karlijn van Kesteren beantwoorden met de nieuwe tentoonstelling 'Screenwear - Exploring Digital Fashion' in Design Museum Den Bosch, die loopt van 15 oktober tot 26 februari. In het Nederlandse museum wordt elk aspect van deze steeds groter wordende industrie onderzocht, van de korte maar complexe geschiedenis tot het belang dat de jongere generatie hecht aan digitale identiteiten.

In gesprek met FashionUnited vertelt Van Kesteren: "Het uitgangspunt voor de tentoonstelling was om te onderzoeken hoe digitale mode zich eigenlijk verhoudt tot de menselijke ervaring, om alles te laten zien wat er nu gebeurt - de mode-industrie is een van de industrieën die een stap voorwaarts doet en de digitalisering voortzet."

De tentoonstelling was dan ook uitsluitend uitgerust met meer dan 60 schermen, variërend van 50 tot 75 inch of iPads, een bewuste keuze van Van Kesteren, die de bezoekers de werken in hun 'natuurlijke' vorm wilde laten zien. "Alle schermen zijn zichtbaar, alle draden zijn zichtbaar, want zo neem je de inhoud van digitale mode in je op", zei ze.

Van hyperrealistische avatars tot live streaming ontwerpers

Bij het betreden van de tentoonstelling is op het eerste scherm Shudu te zien, een digitaal supermodel met griezelig realistische trekken. Haar hyperrealisme maakte al duidelijk hoe ver digitalisering kan gaan, en benadrukte de complexiteit van het werk waar makers op dit gebied naar streven. Van Kesteren wil ook de aandacht vestigen op dit aspect van de tentoonstelling, omdat zij opmerkt dat buitenstaanders vaak een verkeerd beeld hebben van de uitgebreide vaardigheden die nodig zijn. Ze voegt eraan toe: "Het vergt veel tijd, ambacht en kennis, iets waar mensen vaak geen rekening mee houden."

Vervolgens wordt een beknopte tijdlijn van de digitale mode gepresenteerd, vanaf het begin van de jaren tachtig, toen het woord 'metaverse' voor het eerst werd bedacht, tot de recente jaren van de pandemie, waarin de ontwikkeling van de industrie in een stroomversnelling kwam. Bezoekers kunnen verder virtual reality stukken verkennen van onder meer The Fabricant, Hanifa en Auroboros, of gebruik maken van verschillende interactieve ruimtes, waarbij het mogelijk is een digitaal item te 'dragen' via slimme spiegels.

Een vrij integraal onderdeel van de tentoonstelling was de opname van de game-industrie, waar digitale mode al jaren aanwezig is, zij het met een heel andere invalshoek, zoals Van Kesteren opmerkt. Bezoekers kunnen achter een desktop zitten en zien hoe 'gamers' reageren op collectielanceringen in metaverse platforms zoals Roblox of Fortnite, waardoor deze reeds goed ontwikkelde gemeenschap en haar ideeën over deze opkomende industrie, die vaak afwijken van die van het modepubliek, worden getoond.

Jongere ontwerpers spelen ook een belangrijke rol, met een bijzonder opmerkelijk scherm dat werk toont van de Twitch-streamer Stephy Fung, die regelmatig live streamt terwijl ze werkt aan haar eigen digitale modeontwerpen. "Veel digitale makers leren het zichzelf aan, wat resulteert in makers die streamen. Voor hun publiek zijn ze heel open in hun mislukkingen en hun hele proces", aldus Van Kesteren. "Deze communities vinden elkaar en ze delen veel kennis. Veel jonge makers zeiden ook dat ze een meer democratische modescene wilden, dat is wat we wilden belichten."

De curator wijst verder op het belang van een concept dat verder gaat dan alleen mode, zoals te zien is in een korte documentaire van Reblika, een initiatief dat in 2013 een levensecht Filipijns virtueel meisje creëerde als methode om online seksuele uitbuiting van kinderen onder de aandacht te brengen. De korte film bevindt zich in het gedeelte van de tentoonstelling dat gewijd was aan digitale identiteiten, waarin volgens Van Kesteren "zowel het gebrek aan grenzen als, tegelijkertijd, de ervaring van het nog steeds hebben van grenzen" in de digitalisering, of die nu sociaal of technologisch zijn, aan de orde worden gesteld.

Het was voor haar verder van belang om te benadrukken dat deze specifieke industrie nog steeds in ontwikkeling is, met veranderingen en nieuwe innovaties die bijna elke week komen. Dit aspect kan waargenomen worden in een een ruimte waar bezoekers zittend een door het museum gecreëerd online platform konden bekijken, waar al het nieuws uit de industrie te zien was, met bijna dagelijks te maken updates.

Uitdagingen en kansen bij het presenteren van digitale mode

Hoewel Van Kesteren pas in mei met het concept van de tentoonstelling begon - ze had aanvankelijk geen achtergrond in digitale mode - merkt ze op: "Ik begrijp waar het naartoe gaat en waar het naartoe wil, en waar op dit moment de beperkingen liggen. Ik denk dat het een interessant onderwerp is om aan mensen voor te leggen. Het zit meer ingebakken in je wereld dan je misschien beseft."

Als de curator ervan vertelt ze dat ze de digitale taal snel moest leren, maar makers met wie ze in contact kwam waren begripvol omdat ze wisten dat de industrie voor buitenstaanders nog een nieuw idee is. Met het concept zelf erkende Van Kesteren ook dat deze vorm van tentoonstellen een heel andere uitdaging is dan andere vormen van tentoonstellen, met een enorme hoeveelheid technologie en expertise die nodig is om elk afzonderlijk stuk te installeren. Hoewel er altijd uitdagingen zijn bij het opzetten van alle soorten tentoonstellingen, merkt ze op dat het gebruik van schermen en digitalisering in vergelijking met een kunstgerichte tentoonstelling andere installatievaardigheden vereist.

De technologie zelf is nog steeds touch-and-go, en hoewel sommige elementen van de tentoonstelling slechts een snelle installatie vereisten, hadden de verschillende schermtypes, bestanden en video's vaak vertragingen veroorzaakt of waren ze volledig vastgelopen, waardoor uiteindelijk professionele hulp nodig was.

Hoewel de tentoonstelling nog maar net van start is gegaan, en ondanks de aanvankelijke belemmeringen, was er al belangstelling voor een verdere uitbreiding. Vooruitlopend op de verschijning van het museum op Muscon 2022 had de organisatie kennis genomen van een aantal internationale musea die belangstelling hadden om het concept voor hun eigen locaties over te nemen. Dit komt omdat het onderwerp digitale mode blijft toenemen, waarbij de metaverse tegen 2030 een potentiële industrie van vijf biljoen dollar zou kunnen worden, wat waarschijnlijk de toegenomen belangstelling om het concept naar een nieuw publiek te brengen, aanwakkert.

Dit artikel werd eerder gepubliceerd op FashionUnited UK. Vertaling en bewerking naar het Nederlands door Caitlyn Terra.