Aziz: De kunst van vernieuwing

De prijswinnende modevormgever Aziz Bekkaoui (1969) is al tien jaar gevierd in internationale modekringen. Hij maakte naam voor zichzelf met zijn vooruitstrevende en verrassende ontwerpen, waarbij de nadruk altijd op draagcomfort ligt. Ook zijn ontwerpen voor opera en dans zijn geroemd. Zijn kracht schuilt in zijn onstuitbare individualisme en experimentele benadering van de materie, zij het mode, kunst, dans, opera of toneel. FashionUnited sprak met hem in zijn showroom in Amsterdam.

 

 

Creatieve geest

De stierenkop van Picasso - vormgegeven door een oud fietsstuur en zadel boven elkaar te plaatsen - is voor velen de belichaming van kunst: origineel, verrassend en creatief. Door zijn fantasie de vrije loop te laten, wist Picasso van een bestaand object iets geheel nieuws te maken. Ongebruikelijk, maar toch direct herkenbaar. De ontwerpen van Bekkaoui kan men hiermee vergelijken. "Ik speel nu al tien jaar met vormen die nog niet bestonden," zegt Bekkaoui. "Zo is de shirTrui tot stand gekomen. Het is een colbert en trui in een. Toen ik het ontwierp, bestond er voor mannen nog niets tussen het klassieke pak en vrijetijdskleding. Ik zocht naar iets ertussenin maar wat de noodzaak van een apart colbert zou elimineren." Hij ging hierin verder door de rol van diverse kledingstukken in de maatschappij te onderzoeken: de das, het colbert, de manchetknopen. "Op sommige plekken wordt je als man niet toegelaten tenzij je een das om hebt of een jasje draagt. Ik ging met deze maatschappelijke codes experimenteren. Ik speelde met het idee van wat wel of niet gekleed was en zocht naar comfortabele alternatieven." Hij ontwierp een pantalon van cashmère die van achteren van een elastische stof was voorzien. Deze zogeheten cashmère joggingbroek was comfortabel doch representatief en werd later veelvuldig gekopiëerd door merken als Dior Homme en zelfs grote verticalen als Zara. "Het werd een van mijn bestsellers en wordt nog steeds door klanten besteld," zegt Bekkaoui met een glimlach. Dat zijn creaties zoveel werden nagebootst door grote merken met een breder publiek vindt hij geen probleem. Hij beschouwt het eerder als een compliment en verspilt liever geen energie aan het juridisch vastleggen van zijn ontwerpen. "Als ik me daarmee zou bezighouden zou dat het creatieve proces verstoren. Het is onmogelijk om iets vast te leggen als het proces juist continue verandering en aanpassing vergt."

 

Performance art

Bekkaoui is in eerste instantie vormgever. Als student aan de Hogeschool voor de Kunsten in Arnhem voelde hij zich aangetrokken tot diverse disciplines die daar aangeboden werden. Hoewel hij uiteindelijk koos voor de afstudeerrichting modevormgeving, liet hij zich niet beperken tot textiel. Om zijn ontwerpen tot stand te brengen werkte hij met verschillende materialen en gebruikte zelfs beeldhouwkunst om een hoed vorm te geven. "Ik onderzocht hoe je op verschillende manieren vorm kunt geven aan een object," vertelt hij. "Ik wilde de vrijheid hebben om mezelf te ontwikkelen door diverse disciplines te benutten. Op de hogeschool waren deze strikt gescheiden."

Bekkaoui heeft ontwikkeling hoog in het vaandel staan. "Je moet nooit iets klakkeloos aannemen," vindt hij. "Ik blijf experimeteren met vormen en concepten. Ik doe de dingen niet 'zoals het hoort', maar vind mijn eigen weg." Dit geldt ook voor hoe hij zijn modecollecties presenteert. Zijn laatste collectie, die op 19 september in Wenen debuteerde, ontwierp hij voor de opera Saray, een co-productie met het Wiener Mozartjahr 2006. De voorstelling vindt veertig keer plaats en in die tijd zal Bekkaoui de collectie blijven aanpassen. Na afloop zal het een ander uiterlijk hebben dan toen het begon. "Het is uniek om een modecollectie veertig keer te tonen," lacht Bekkaoui. "Met een gewone modeshow krijg je maar één kans, maar ik wil me niet beperken tot het houden van standaard shows op een catwalk. Er zijn diverse manieren waarop een collectie kan worden gepresenteerd. Bovendien zijn de shows op zich eigenlijk een soort performance art. Je houdt je daarin net zo goed bezig met de regie van beeld, muziek en beweging als in een ballet." De stap van modeshow naar toneelvoorstelling is snel gemaakt. Bekkaoui ontwerpt tegenwoordig veel voor opera en dansvoorstellingen en komt vooral daarmee in Nederland in het nieuws. Hij regisseert zelfs toneelvoorstellingen en reist de wereld rond om kunstinstallaties te maken.

 

Aziz

Zijn werk voor de kunsten doet Bekkaoui puur uit liefde, maar mode is zijn vak. In 1996, het jaar na zijn afstuderen, won hij de eerste prijs voor beste damescollectie tijdens het elfde Festival International des Jeunes Stylistes in Hyères in Frankrijk. Als gevolg werd hij door ontwerper Paco Rabanne - de enfant terrible van de modewereld - uitgenodigd een deel van zijn collectie te tonen vóór diens coutureshow in de Carrousel du Louvre in Parijs. Bekkaoui werd in een klap een gevierd modeontwerper waar de internationale modepers geen genoeg van kon krijgen. In 1999 nam hij voor het eerst deel aan de officiële couture en pret à porter kalender van Parijs. Hij koos er bewust voor alleen zijn herencollectie te tonen. "Er was al zoveel op het gebied van damesmode en de herenmode was toen onderontwikkeld." Met zijn gouden collectie trok hij zelfs de aandacht van de directie van luxegigant LVMH. De mogelijkheid ontstond eventueel bij het conglomeraat in dienst te treden. Uiteindelijk viel de keus op herenmodeontwerper Hedi Slimane. Daar heeft Bekkaoui geen spijt van. "Het was natuurlijk een grote eer om in aanmerking te komen, maar ik ben achteraf blij dat ik de vrijheid behield mijn eigen collectie te kunnen ontwikkelen," zegt hij met typische eigengereidheid. Als hij in Parijs was gebleven had hij bovendien het risico gelopen geïndoctrineerd te raken door het modecircuit. "Het is een klein wereldje. De ontwerpers zitten dicht op elkaar en beïnvloeden elkaar. Na een paar weken ben ik altijd weer blij te vertrekken. Zo blijf ik onafhankelijk." Zijn inspiratie zoekt hij liever in het dagelijks leven dan in dezelfde salons en partijen die zijn collega's bezoeken.

Bekkaoui's collectie, Aziz genaamd, wordt voornamelijk verkocht via concessies in Amerika, Japan en Italië en in zijn showrooms in Parijs en Amsterdam. Voor de collectie - die uit ongeveer honderd stuks per seizoen bestaat en verdeeld is in dames- en herenmode - werkt hij nauw samen met fabrikanten in Italië en België. "Ze denken met me mee over de ontwikkeling van de collecties en zijn trots op hun vak," aldus Bekkaoui. Hij werkt ook samen met textielfabrikanten in Italië die op zijn verzoek stoffen ontwikkelen die nog niet bestaan, want ook in zijn gebruik hiervan is hij vooruitstrevend. Zo ontwikkelde hij een cashmère garen met een dunne krijtstreep erin verwoven, waarmee hij weer met het concept van gekleed comfort speelt.

 

Hippe Hollander

In voorjaar 2007 opent Bekkaoui zijn eerste winkel in Amsterdam. De locatie wil hij nog niet prijsgeven, maar het zal zich in ieder geval niet in de PC Hooftstraat of de Cornelis Schuytstraat bevinden. "Als ontwerper moet je niet volgens verwachtingen werken," zegt hij. "Ik wil me niet op een voorspelbare plek vestigen omdat iedereen dat doet. Conformeren doe ik niet. Ik ga liever op mijn gevoel af." In de nieuwe winkel zal zijn pret à porter collectie voor zowel dames als heren verkrijgbaar zijn. Voor het exclusieve maatwerk - Bekkaoui weigert het couture te noemen ("Couture is een decennia oude traditie waarbij strenge regels moeten worden gevolgd") - kunnen klanten in zijn studio terecht. Volgens hem is de Nederlandse man een zeer goede klant. "Ze winkelen veel meer dan vrouwen en durven alles te dragen. Ze deinsen er niet voor terug designercreaties te kopen, vaak voor verkleedfeesten en speciale evenementen. Ik krijg regelmatig verzoeken om mijn meer vooruitstrevende ontwerpen. De Nederlandse man staat open voor de meest experimentele stukken, veel meer dan de Nederlandse vrouw, die eigenlijk erg traditioneel is." Wie had dat gedacht?