Balenciaga domineerde de coutureweek

Parijs - Parijs bruist weer. De stad lijkt sinds enkele weken minder leeg, minder stil ook. Er zijn zowaar opnieuw verkeersopstoppingen, voor het eerst sinds maart vorig jaar. In La Samaritaine, het na zestien jaar herrezen warenhuis van luxegroep LVMH, en de Bourse de Commerce, het gloednieuwe centrum voor hedendaagse kunst van concurrent Kering, kun je over de koppen lopen. Toeristen uit China en elders in Azië zijn er nog nauwelijks, maar reizigers uit Europa en de Verenigde Staten zijn terug van lang weggeweest.

De zonet afgelopen coutureweek vond plaats in een relatief vrij Parijs. Mondkapjes zijn alleen nog verplicht in winkels, het openbaar vervoer, cinema’s, theaters en sportarena’s. Restaurants en bars zijn gewoon open. De avondklok is na een half jaar afgeschaft.

Toch speelden de meeste modehuizen op veilig. De officiële kalender van de Fédération de la Haute Couture et de la Mode (FHCM) telde 26 online shows. Maar er was goed nieuws: zeven shows vonden plaats met publiek. Daarnaast waren er ook negentien kleinere presentaties op afspraak. De coutureweek diende als een test voor de veel grotere modeweek van september. De sector hoopt tegen dan op beterschap.

De Amerikaanse pers was in elk geval al komen opdagen, met Anna Wintour van Vogue op kop. En er werden ook heel wat celebrities gespot, van een grotendeels onzichtbare Kanye West op de front row van Balenciaga tot Katy Perry, die optrad tijdens een exclusief diner van Louis Vuitton. Virgil Abloh opende een flagshipstore voor zijn label Off-White. Dior gaf een cocktail in de tuinen van Versailles.

Voor Giorgio Armani was het, misschien nog meer dan voor andere ontwerpers, een symbolisch moment. In februari vorig jaar was hij de eerste belangrijke ontwerper die na de eerste gevallen van COVID tijdens de modeweek van Milaan zijn shows annuleerde. Nu was de 87-jarige Armani er opnieuw als eerste bij voor de herstart van de modeweken. Met een défilé voor zijn high-end Privé-lijn in de Italiaanse ambassade van Parijs, waar hij nieuwe looks afwisselde met een aantal jurken van vorig seizoen.

Spelen met klassiekers

Gaultier werd de voorbije weken geherlanceerd met capsulecollecties van verschillende gastontwerpers, nadat Jean Paul Gaultier zélf begin vorig jaar zijn pensioen had aangekondigd. De reboot kende een voorlopig hoogtepunt tijdens de coutureweek, met een ‘gastcollectie’ van Chitose Abe, de vrouw achter het Japanse topmerk Sacai. Abe, bekend om haar knip- en plakwerk, ging aan de slag met een aantal van de favoriete ingrediënten van Gaultier: marinestrepen, de punt-beha, tattoo-prints. Er wordt gefluisterd dat Glenn Martens van Y/Project en Diesel de volgende couturecollectie van Gaultier zou ontwerpen, maar dat werd nog niet bevestigd.

Bij Alaïa debuteerde Pieter Mulier, de rechterhand van Raf Simons bij onder meer bij Dior en Calvin Klein. Mulier hield zijn show exact vier jaar na de laatste show van Azzedine Alaïa, die overleed in november 2017. De collecties werden sindsdien ontworpen door een intern team.

Mulier trok de straat op: hij showde, heel sfeervol, in een verkeersvrij gemaakte rue de Moussy, voor het hoofdkwartier van de Fondation Alaïa, waar de legendarische ontwerper werkte, woonde en showde, en waar op dit moment een tentoonstelling loopt over de foto’s van Peter Lindbergh voor Azzedine Alaïa.

Alaïa maakte bij leven geen couture, maar hij was wel een perfectionist. Hij trok zich weinig aan van seizoenen en modeweken, en showde pas wanneer hij vond dat een collectie helemaal af was. Peter Mulier kan zich die luxe niet veroorloven (het huis is onderdeel van een luxegroep, het Zwitserse Richemont). Hij koos voor een bescheiden aanpak, met een op zich uitstekende, maar eerder voorzichtige update van het erfgoed van de meester.

Dior bouwde als vanouds een vensterloze doos in de tuin van het Musée Rodin, voor een eerder ingetogen parade van tweed over tweed, vol grijstinten. Chanel ruilde het gigantische Grand Palais voor de veel kleinere binnenplaats van het Palais Galliera, het modemuseum waar het huis een nieuwe expositievleugel financierde, en waar nog de hele zomer ook een tentoonstelling over Coco Chanel loopt. Zowel Maria Grazia Chiuri van Dior als Virginie Viard van Chanel gingen voor draagbaar, en eerder ingetogen. De coutureklanten houden zich dit najaar beter nog wat gedeisd, lijkt de boodschap.

Ook couture kan duurzaam zijn.

Dat was vanzelfsprekend bij RDVK, het merk van de Nederlander Ronald van der Kemp. Voor zijn veertiende collectie (‘Wardrobe 14’) kocht hij, net als voor zijn twee vorige collecties, geen enkel nieuw materiaal. “We hebben dertig couturelooks gecreëerd met wat er overbleef in ons atelier,” zei hij, “restmateriaal van couturehuizen, stukjes stof van vorige seizoenen, vintage materiaal, fabrieksafval en andere trouvailles.” Vorig jaar ontwierp Van der Kemp een corset van eco-vilt dat onder anderen gedragen is door zangeres Gwen Stefani. Met datzelfde vilt, gemaakt van textielafval maakte hij dit keer een jurk, een ‘opera coat’ en een reeks tassen en accessoires. “Mijn collecties zijn 98 procent duurzaam,” zei Van der Kemp. De overige twee procent? In deze collectie was dat allicht een voorraadje bladgoud, lachte de ontwerper. “Dat kun je niet recycleren, want dan krijg je stof.”

Viktor Horsting en Rolf Snoeren van Viktor&Rolf werkten deels met gerecycleerd materiaal. Het duo nodigde uit in de Chapelle Expiatoire, op de plek waar Louis XVI en Marie-Antoinette ooit werden begraven. De collectie was gewijd aan ‘queens’ — aan gekroonde staatshoofden, maar ook aan drag-queens en ‘size’-queens. Bij bijna elke look hoorde een band met opschrift (‘Princess? No Bitch, Queen!’)

“Het modesysteem doet ons denken aan royalty,” zeiden Horsting en Snoeren tegen FashionUnited. “Ook de mode heeft koningen en koninginnen, hele hofhoudingen, een duidelijke hiërarchie.” En dan is er nog het idee dat ‘the show must go on’ — dat je volgens de ontwerpers zowel bij koningshuizen ziet als in de mode.

Bij Schiaparelli waren er somptueuze jassen gemaakt van zwart plastic vuilniszakken, en van gerecycleerd Levi’s-denim.

Balenciaga versus Balenciaga

De belangrijkste show van de afgelopen coutureweek was die van Balenciaga. Net als bij Alaïa en Gaultier stond de collectie in het teken van een groots verleden. Maar Demna Gvasalia ging een stap verder dan Pieter Mulier of Chitose Abe: hij zette veel meer zijn stempel op het erfgoed van Balenciaga. Hij vertoonde meer visie.

Het Franse huis sloot zijn coutureateliers in 1968, na het afscheid van Cristóbal Balenciaga. Gvasalia liet een replica van de salons bouwen in het oude hoofdkwartier van het huis langs Avenue George V, zij het niet op dezelfde verdieping. Vervolgens werden de muren en het vasttapijt kunstmatig verouderd, alsof er niemand meer was binnen geweest sinds het afscheid van Balenciaga. De collectie zat vol historische elementen, maar er was ook veredelde sportswear. De meeste looks waren oversized.

“Meer dan een halve eeuw nadat Cristobal Balenciaga de deuren van zijn couturehuis sloot, gedeeltelijk als gevolg van de opkomst van de prêt-à-porter, die de bestaansreden van de couture in vraag stelde, vond ik het mijn creatieve taak om de couture in zijn huis te laten herleven,” schreef Demna Gvasalia in een brief aan de pers. “De renaissance van de couture staat voor het hoogste niveau van creativiteit en van savoir-faire, en is de voltooiing van mijn meervoudige visie voor Balenciaga, van streetwear, over conceptuele mode, tot deze unieke stukken, volledig op maat gemaakt.” In een periode van industriële massaproductie, vindt Gvasalia, is couture absoluut noodzakelijk voor het overleven en de toekomstige evolutie van de creatie van moderne mode.”

Met Pyer Moss, ten slotte, nodigde de Fédération de la couture et de la mode voor het eerste een zwarte Amerikaanse designer uit. Zijn show, via livestream uit de Verenigde Staten, viel letterlijk in het water, door zware regenval langs de Oostkust. De Fédération besloot dan maar om de coutureweek officieel met twee dagen te verlengen. Moss showde alsnog zaterdagavond.