Een sublieme Pierpaolo maakt Balenciaga weer ‘chic’

Madrid – Iets meer dan vijftien minuten. Dat is de duur van de presentatie van de nieuwe collectie van het huis Balenciaga. Zoveel tijd had Pierpaolo Piccioli nodig om het nieuwe hoofdstuk te onthullen dat hij is gestart als nieuwe creatief directeur van het iconische Franse modehuis van Spaanse origine. Een nieuwe fase, gekenmerkt door een terugkeer naar de ‘chique’ verfijning die de meester uit Getaria, zijn naam en zijn huis tot een van de grootste iconen van de Franse haute couture maakte.

Een absoluut hoogtepunt van de laatste editie van Paris Fashion Week. Pierpaolo Piccioli maakte afgelopen zaterdag 4 oktober zijn debuut als nieuwe creatief directeur van Balenciaga, een van de belangrijkste modemerken van de Kering-groep. Op de zesde dag van de officiële presentaties en shows van deze nieuwe editie van Paris Fashion Week sloot de Romeinse ontwerper de week af met zijn eerste collectie voor het historische merk, voor het Lente/Zomer 2026 seizoen. Met dit voorstel toonde de ontwerper opnieuw zijn grote meesterschap en talent, misschien wel meer en beter dan ooit. Hij debuteert in een rol waarvoor hij zich gedurende zijn hele uitgebreide en gevestigde carrière lijkt te hebben voorbereid.

Tekst loopt verder na de afbeelding.

Tijdens de lange jaren dat de Italiaan aan het roer stond van de creatieve directie van Valentino, gaf Pierpaolo al blijk van de prominente plaats die het werk van Cristóbal Balenciaga in zijn verbeelding inneemt. Dit was van 2008 tot 2016 samen met Maria Grazia Chiuri, en van 2016 tot maart 2024 alleen. Een perfect voorbeeld hiervan is de Haute Couture-collectie voor Herfst/Winter 2023/2024. Deze collectie bevatte duidelijke en directe verwijzingen naar het werk van de Spaanse meester van de haute couture. Denk aan Pierpaolo's herinterpretaties van zijn ballon-, rozen- en ‘pauwenstaart’-jurken (robe queue de paon). Deze herinterpretaties van het werk van de Spanjaard zijn even schitterend als constant in Piccioli's carrière. Toch kan niet worden ontkend dat de verwijzingen naar Balenciaga's creaties soms overdreven letterlijk zijn.

Daarom was er extra veel interesse in de benoeming van de Romeinse ontwerper tot nieuwe creatief directeur van Balenciaga. Deze wissel riep twee vragen op. Ten eerste, in hoeverre was het merk van plan het levendige en ontwrichtende hoofdstuk onder leiding van Demna af te sluiten? Ten tweede, in hoeverre zou Piccioli zijn creativiteit kunnen benutten om afstand te nemen van de letterlijkheid waar hij soms in verviel? Het was de vraag of hij een echt vernieuwend, aantrekkelijk en suggestief esthetisch universum voor het merk kon creëren.

Deze debuutcollectie van de Italiaan voor Balenciaga was het antwoord op precies die twee vragen. En dat is precies wat we zagen tijdens de show in Parijs op zaterdag 4 oktober. Een nu al historische dag voor het modehuis, waarop Piccioli de basis legde voor een nieuw tijdperk voor Balenciaga. Een nieuw tijdperk waarin de Italiaan niet de taak heeft om de oprichter of Demna te eren, maar om een ‘herijking’ van het hele erfgoed door te voeren, van de oorsprong tot het meest recente verleden. De Romeinse ontwerper omarmt deze lange geschiedenis om vanuit het erfgoed van het merk een nieuw hoofdstuk te bouwen.

Dit hoofdstuk begint met twee belangrijke elementen. Ten eerste, de werkwijze die Cristóbal Balenciaga als couturier kenmerkte. Dit wordt de hoeksteen waarop Piccioli het nieuwe tijdperk van Balenciaga wil bouwen. Ten tweede, de hercontextualisering en deconstructie van het werk van de Spaanse couturier, gebaseerd op Pierpaolo's eigen esthetische gevoeligheden. Vanuit deze twee drijfveren is de Romein de identiteit van het huis gaan bijstellen. Enerzijds behoudt hij de scherpe focus op de huidige modesmaak, een erfenis van Demna en van Balenciaga zelf, die in zijn gloriejaren uiterst modern en gedurfd was. Anderzijds herstelt hij de ‘chique’ esthetiek die Cristóbal Balenciaga tot de grote meester van de haute couture maakte.

Tekst loopt verder na de afbeelding.

“Balenciaga wordt gedefinieerd als een methodologie”; als “creatie begrepen als ideologie, als identiteit, als een uiting van menselijkheid en vindingrijkheid”, legt de directie van het modehuis uit in een notitie. Met deze samenvatting van de geschiedenis van het huis als hoeksteen, “viert de debuutcollectie van Pierpaolo Piccioli als creatief directeur van Balenciaga dit essentiële onderdeel van het ‘maison’ en het werk van Cristóbal Balenciaga, en brengt het naar het heden”; “niet als een eerbetoon, maar als een herijking”, benadrukt het Franse modehuis van Spaanse origine.

“We bestaan in het voelen, in de herkenning, in de herinnering aan wat we waren en in de verbeelding van wat we zullen zijn”, merkt Pierpaolo zelf op een poëtische manier op over zijn debuut als creatief directeur van Balenciaga. “Wat mij hier heeft gebracht, is een reis vol emoties die mij krachtig vooruit heeft gestuwd”, en die “me niet alleen heeft geleerd, maar ook delen van mezelf heeft onthuld die ik nauwelijks kende”. Om deze collectie vorm te geven, zegt hij, “omarmde ik het onvoorspelbare, de eindeloze dagen en het werken vanuit het hart”. “Elke hartslag draagt een naam, een moment, een gebaar”, en “deze collectie is ontstaan vanuit die plek van liefde en verbinding. Ze is evenzeer van mij als van iedereen die haar met mij heeft beleefd, in alle opzichten. Misschien met een ander ritme, maar altijd met dezelfde ziel”. “Deze collectie bestaat omdat we elkaar wisten te herkennen, te zien en te omarmen”, voegt hij toe, verwijzend naar de goede synergie die hij heeft gevonden met iedereen in het atelier van Balenciaga.

Een eerbetoon aan de ‘chique’ en moderne erfenis van Cristóbal Balenciaga

De collectie, gepresenteerd onder de titel ‘The Heartbeat’ (De Hartslag), staat volledig in het teken van Balenciaga's Lente/Zomer 2026 seizoen. Het eerste wat opvalt, is hoe de collectie, trouw aan haar naam, klopt op het ritme van het hart van het huis en zijn oprichter. Cristóbal Balenciaga is voelbaar in elk silhouet, elke snit en elke steek van deze collectie. Zijn aanwezigheid is echter als een fijne sluier die alles doordringt, en niet als een letterlijke weergave van zijn werk. De collectie is veel meer verhuld dan letterlijk. Het is een opeenvolging van kledingstukken waarin Pierpaolo teruggrijpt op de historische werkwijze van Balenciaga, gedefinieerd door stoffen en patronen.

Tekst loopt verder na de afbeelding.

Naast deze algemene kenmerken, herintroduceert de collectie gitzwart als de signatuurkleur van Balenciaga. Dit zwart dient als anker voor een chromatische symfonie. Deze wordt aangevuld met zachte poederroze en mintgroene tinten, diepe chocoladebruine kleuren, en intense lila, bosgroene en karmijnrode accenten, evenals elegante olijfgele tonen. Met deze kleurschakeringen lijkt de Romeinse ontwerper het kleurenpalet te herstellen dat beïnvloed was door de grote Spaanse schildermeesters, met name het werk van Francisco de Zurbarán, dat het werk van Balenciaga kenmerkte. Gebroken wit is ook een sleutelkleur in deze collectie. Deze aanwezigheid lijkt een knipoog te zijn naar de bruidsmode die ooit de koers van Balenciaga bepaalde. Dit wordt vooral duidelijk in een gebroken wit ensemble met een rok met een volumineuze zoom. Het is een gedurfde en aantrekkelijke herinterpretatie van de trouwjurk die Balenciaga ontwierp voor koningin Fabiola van België, de Spaanse Fabiola de Mora y Aragón.

Wat betreft snit, patronen en silhouetten, verdient het sublieme werk van Pierpaolo bij het herinterpreteren, reconstrueren en hercontextualiseren van Balenciaga's oeuvre niets dan lof. Zijn werk is prachtig opnieuw vormgegeven in deze collectie, met nieuwe versies van Balenciaga's historische trapeze-, zak-, ballon- en ‘pauwenstaart’-jurken. Hij aarzelt niet om deze patronen te ondermijnen. Zo creëert hij nieuwe zakjurken die de vorm aannemen van hemdjurken. Ballonjurken worden leren jacks die het lichaam als een schild omhullen. Er zijn ook nieuwe, bijgewerkte en minimalistische versies van de historische ‘baby doll’-jurk van het merk. De ‘pauwenstaart’-jurken worden ingekort tot nieuwe, aantrekkelijke ‘crop tops’ of veranderen in uiterst elegante poncho-tunieken. Ook de cocktailjurken en avondjurken waarmee de show werd afgesloten, moeten worden genoemd. Hiermee maakte Pierpaolo de terugkeer naar de ‘chique’ stijl van Balenciaga overduidelijk. Hetzelfde geldt voor de accessoires, zoals de wespentaille-brillen en de witte ‘pillbox’-achtige petten. Hiermee lijkt de Italiaan een directe knipoog te geven naar de stijl van Audrey Hepburn in de jaren zestig.

Tekst loopt verder na de afbeelding.

“In zijn creatieve praktijk plaatste Balenciaga de mens centraal”, aldus het modehuis. “De esthetische soberheid – zelfs strengheid – verborg een fysieke lichtheid”, met “kledingstukken ontworpen voor een lichaam in beweging” waarin, “tussen lichaam en stof”, een “essentiële uitwisseling, een dynamische relatie” werd gestimuleerd. Deze erfenis overnemend en “in die lijn volgend, verkennen de kledingstukken hier de ruimte tussen stof en vorm”, waarbij “lucht als derde dimensie” wordt gepresenteerd; als “een vitaal element van hun constructie”. Het resultaat is een collectie waarin “fragmenten uit het verleden worden geherinterpreteerd met een blik op de toekomst”; een voorstel waarin “herinneringen aan het werk van Cristóbal Balenciaga instinctieve reacties oproepen” bij de Romeinse ontwerper. “Meer als een oproep dan als een eerbetoon, worden de schaduwen van zijn architectonische vormen op het heden geprojecteerd”, via “gedurfde en ontwrichtende volumes toegepast op kledingstukken die de hedendaagse garderobe definiëren”, zoals “leren jacks, chino's, T-shirts, breigoed en accessoires”; een “actueel vocabulaire dat volledig is getransformeerd door deze aanpak”, onder de hand van Pierpaolo.

Nieuwe stof ‘Neo Gazar’

Zoals we al aangaven, plaatst Pierpaolo de historische werkwijze van de Balenciaga-ateliers centraal in dit nieuwe tijdperk. Binnen deze methodologie zijn de stoffen het begin- en eindpunt van het werkproces. De stoffen stuurden namelijk de hand van Cristóbal Balenciaga bij het vormgeven van een ontwerp en bepaalden uiteindelijk de identiteit ervan. Daarom was het voor de Spaanse couturier essentieel om een nieuwe stof te ontwikkelen, de gazar. Deze stof diende als een instrument om het proces gedeeltelijk om te keren. Het was een grondstof waarmee hij zijn creativiteit de vrije loop kon laten. Dit is een verhaal en opnieuw een erfenis van Balenciaga die Pierpaolo ook omarmt. Hij schrijft hier een nieuw hoofdstuk in door de nieuwe stof ‘Neo Gazar’ van Balenciaga te presenteren.

Volgens het modehuis is de originele stof een dubbelzijdige stof, gemaakt met twee ketting- en twee inslagdraden. De eerste laag, van gaas, gebruikt een onregelmatige ketting van gevlamde garens die op natuurlijke wijze breuken en onvolkomenheden creëert. Dit resulteert in een oppervlak ‘met een levendige en karakteristieke textuur’. De tweede laag, van organza, is veel zachter en gemaakt met een doorlopende zijden ketting, die ‘structuur zonder stijfheid’ biedt.

Tekst loopt verder na de afbeelding.

In deze nieuwe versie besloot Pierpaolo Piccioli – die, in tegenstelling tot de historische traditie van het huis, wel verscheen om te groeten na de show – “het zichtbare gaaseffect aan de buitenkant te behouden, maar de organzalaag te verrijken met een extra ‘lamiset’-inslag”, in een mix van zijde en wol. “Deze extra draad”, aldus Balenciaga, “verzacht de typische stijfheid van organza, waardoor de ‘neo gazar’ minder stug en beter geschikt is voor maatwerk”, maar “behoudt tegelijkertijd zijn kenmerkende kwaliteiten van volume en lichtheid”. Deze eigenschap van de stof versterkt de fundamenten van dit nieuwe tijdperk voor Balenciaga, waarin de constructie van de ontwerpen opnieuw een ‘essentiële’ waarde zal zijn.

En net als in deze debuutcollectie, ontstaat het “sculpturale silhouet niet uit interne structuren, maar uit de snit van het materiaal zelf, uit de intentie van de stof, de kleur en de vorm als een uniek gebaar van vastberadenheid”. “De transformatie komt voort uit de snit en de verhouding”, vat Balenciaga samen. Het is een voorstel waarin “breigoed archiefstoffen herinterpreteert met nieuwe materialen”. De “iconische gazar van het huis wordt opnieuw uitgevonden”, terwijl “bloemenborduursels en veren die met de stof zelf zijn verweven een architectonisch in plaats van decoratief voorstel worden”, en “een ander middel om het lichaam te herdefiniëren vanuit de puurheid van de snit”.