Het fenomeen Kate Moss
bezig met laden...
Ze is onlangs uitgeroepen tot "Brits model van het jaar", heeft momenteel veertien reclamecampagnes lopen en haar nettowaarde is het afgelopen jaar meer dan verdubbeld. Al zouden we het willen, we kunnen niet om Kate Moss heen. De 32-jarige Britse is niet langer een gewoon model maar een fenomeen, een levend icoon. Het magere meisje uit Croydon, de Bijlmer van Londen, heeft de droom van een natie verwezenlijkt. Meningen over Moss zijn nooit genuanceerd. Men vindt haar of spuuglelijk of bloedmooi, maar zowel haar fans als haar lasteraars zijn gefascineerd door de vrouw die van anti-model uitgroeide tot een van de best betaalde modellen ter wereld. Wat is haar aantrekkingskracht?
Herkenbaar
Je kunt tegenwoordig geen modeblad openslaan of je wordt geconfronteerd met de ver uit elkaar staande amandelvormige ogen, Slavische jukbeenderen en de pruillip van Kate Moss. Zij is de onbetwiste lieveling van de modewereld en sleept moeiteloos de een na de andere lucratieve opdracht binnen. Even dreigde ze alles kwijt te raken toen de Britse krant de Daily Mirror in 2005 foto's van haar publiceerde waarin zij cocaïne bleek te snuiven. Het Britse publiek was in rep en roer en Moss verloor als gevolg van het schandaal een aantal grote contracten met modehuizen als Burberry, H&M en Chanel. Na publiekelijk haar excuses te hebben aangeboden trok zij zich terug in een afkickkliniek om er populairder dan ooit weer uit te komen. Ondertussen staat zij op de 77ste plaats in Forbes' ranglijst van de honderd machtigste beroemdheden. Waarom? Het is een vraag waar geen eenduidig antwoord op te vinden is. Kate Moss is geen klassieke schoonheid en heeft, afzonderlijk van elkaar, vrij merkwaardige gelaatstrekken. Haar neus oogt vrij plat, haar ogen hebben iets Aziatisch en haar gebit getuigt van een jeugd zonder beugel. Volgens fotografen en moderedacteuren die met haar hebben samengewerkt is ze, ondanks haar reputatie als feestbeest, uiterst professioneel. Ze is bijzonder discreet en trekt nooit bewust de aandacht zoals Victoria Beckham dat bijvoorbeeld doet. Moss geeft geen interviews en spreekt niet in het openbaar. Haar stem was voor velen zo'n mysterie dat toen het Britse lingeriehuis Agent Provocateur een filmpje online lanceerde waarin Moss ook te horen is, het nieuws als een razende verspreidde en de website van het merk de eerste paar dagen blokkeerde als gevolg van de talloze bezoekers. Haar aantrekkingskracht is vergelijkbaar met die van de Zweedse filmster Greta Garbo, die ook voor haar fans een groot raadsel bleef. Anderzijds is het haar eenvoudige achtergrond en vaak zeer gewone uitstraling die tot de verbeelding van het publiek spreekt. Soms is ze de 'femme fatale', dan weer het verlegen, ietwat ondeugende buurmeisje. Men ziet in haar wat hij wil zien. Voor een fotograaf een droom, voor de toeschouwer een fantasie.
Januskop
Moss verscheen als vijftienjarige voor het eerst met een topless cover voor het blad The Face. In 1992 sloot zij een contract met Calvin Klein en werd daarmee wereldberoemd. Klein, die eerder de wereld schokkeerde met provocerende beelden van kindsterretje Brooke Shields in een spijkerbroek van de ontwerper, vond in Moss weer de volmaakte combinatie van kinderlijke verleiding. Een moderne Lolita. Men voelde zich door de beelden aangetrokken maar walgde er tevens van. Als poster child voor 'heroin-chic' kreeg Moss later weer veel kritiek van de consument, maar fotografen stonden in de rij om met haar te werken. Zij was als klei in hun handen. Geen enkele foto was hetzelfde. Van Generatie -X grungejunkie werd zij door ontwerpers als Versace en Roberto Cavalli omgetoverd tot glamourkoningin.
In haar privéleven wordt Moss ook onophoudelijk gevolgd en gefotografeerd. Haar onstuimige liefdesleven, dat culmineerde in een relatie met de drugsverslaafde rocker Pete Doherty met wie zij binnenkort in het huwelijksbootje treedt, en haar eigen drugsproblemen geven haar een menselijke kant. Het ene moment schittert ze vol ornaat op een groot gala en het volgende moment zien we haar kettingrokend en drinkend door de modder lopen in een gouden minirok en op rubberen laarzen. De twee kanten van Moss vormen in papparazzifoto's één geheel. Ze is zeer dualistisch en dat trekt aan, maar kan ook afstoten. Enerzijds maakt zij deel uit van een wereld vol schoonheid en weelde waar velen van dromen; anderzijds deelt zij het leven met een ziekelijke junk en kampt zij zelf ook met verslavingen.
Te veel van het goede
Tijdens het schrijven van dit artikel krijgt een deelneemster aan een televisieprogramma een live makeover. Het meisje wil op Kate Moss lijken, omdat ze "een stijlicoon" is. Ze krijgt haarextensies aangemeten, een grote zwarte zonnebril op, skinny jeans en een paar ballerina's aan. Zo kennen we Moss van de foto's. De jeansbranche heeft de opkomst van de superstrakke skinny jean aan haar te danken. In feite is Moss voor veel modetrends verantwoordelijk. Ondanks haar relatief korte O-benen en knobbelige knieën wil we allemaal op haar lijken. Haar gevoel voor stijl is ongeëvenaard en wordt ook door andere beroemdheden gekopieerd. De modegiganten waren gewiekst genoeg om in te zien dat een klein drugsschandaaltje haar invloed niet heeft aangetast. Dit jaar is Moss het gezicht van een aantal van 's werelds grootste modehuizen, waaronder Burberry, Roberto Cavalli, Calvin Klein, Bulgari en Christian Dior. Hilary Riva, voorzitter van de British Style Council die haar tot Bris model van het jaar uitriep, noemt haar "een van de meest productieve modellen van Engeland, zo niet ter wereld". Toch zijn er mensen die het niet eens zijn met de uitverkiezing van Moss. De Colombiaanse vice-president Francisco Santos, die onlangs in Engeland speechte tijdens een anti-drugs campagne, sprak zijn verbazing en ontsteltenis uit over de manier waarop Moss lijkt te worden beloond voor haar slechte gedrag. Volgens Emilie Bouwman, directrice van modellenbureau Favourite Models, moet haar werk echter los worden gezien van de schandalen die haar omcirkelen.
Er wordt inmiddels ook gesuggereerd dat veertien gelijktijdige opdrachten schadelijk zouden kunnen zijn voor haar carrière. Het Amerikaanse onderzoeksbureau E-Poll Market Research houdt de populariteit van beroemdheden bij en ondervond dat die van Moss begint de dalen. Steeds minder mensen vinden haar aantrekkelijk. In mei stoorde 33 procent van Amerikanen zich aan het model; inmiddels is dat aantal gestegen naar 49 procent. Bouwman gelooft echter niet dat Moss's loopbaan gevaar loopt door de vele campagnes. "Voor een doorsnee model is het niet verstandig om zoveel opdrachten tegelijk aan te nemen. Ze loopt het risico na een paar jaar te worden 'doodgefotografeerd'. Kate is echter geen doorsnee model, ze heeft iets bijzonders. Ze is een celebrity." Volgens Bouwman zijn haar schoonheid, professionaliteit en kneedbaarheid niet de enige reden dat zij zo gewild is. "Een duur model is vaak aantrekkelijk voor een bedrijf omdat het daarmee kan aantonen hoe goed het financieel gaat. Het is een manier van aandacht trekken."
Tweede loopbaan
Moss is op een niveau beland waar zij alle zakelijke beslissingen zelf kan nemen, zegt Bouwman. Het modellenbureau dat haar vertegenwoordigt bepaalt alleen nog haar prijs. Inmiddels liggen er ook filmplannen klaar en mogen we uitkijken naar de kledingcollectie die zij samen met de Britse modeketen Topshop ontwikkelt. Hoe Moss' loopbaan zich verder zal ontwikkelen is onbekend, maar ongetwijfeld zal het spraakmakende model het publiek blijven prikkelen met haar ondoorgrondelijke blik en eigenzinnige levenskeuzes.