Sao Paulo Fashion Week – Het Gezicht van Braziliaanse Mode

De Braziliaanse mode-industrie heeft in de afgelopen tien jaar een grote ontwikkeling doorgemaakt. Het land heeft eindelijk een eigen mode identiteit. Dit is geheel te danken aan de Sao Paulo Fashion Week, een evenement dat vergelijkbaar is met de fashion weken in New York, Milaan, Londen en Parijs en dit jaar zijn tienjarig bestaan viert. SPFW is verantwoordelijk voor de lancering van modemerken als Rosa Cha en Basso & Brooke en topmodel Gisele Bündchen. Inmiddels komt de nationale en internationale pers er in drommen op af. Brazilië is hotter dan ooit.

Meer dan voetbal

Paolo Borges, de oprichter en organisator van de SPFW, is trots op zijn land. Vooral op de mode-industrie die de afgelopen tien jaar, dankzij het initiatief van Borges, enorm is gegroeid. ”Mode is een symbool van Brazilië geworden, een belangrijk element in onze culturele identiteit,” zegt Borges. ”Met mode hebben wij een culturele identiteit opgebouwd die voor meer staat dan voetbal, muziek en carnaval.” Daaraan voegt hij toe: ”Tien jaar geleden bestonden er hier nog maar drie modeopleidingen. Inmiddels zijn dat er meer dan 60 geworden.”

Met de lancering van de SPFW tien jaar geleden is de Braziliaanse mode-industrie uitgegroeid tot een booming business. Dankzij het evenement heeft de hele industrie de krachten kunnen bundelen en zijn verschillende samenwerkingen tot stand gekomen. De SPFW heeft dan ook gezorgd voor een forse toename van de werkgelegenheid in de textielsector. Zowel groothandelaren als kleine en middel-grote producenten, communicatiebureaus, persagentschappen en producenten van evenementen hebben ervan geprofiteerd. Volgens professor Maria Carolina Garcia van de Anhembi Morumbi University heeft de SPFW bijgedragen aan 'de consolidatie' van een modecultuur in Brazilië. Het aantal modejournalisten is met de opkomst van de fashion week gestegen, en modejournalistiek wordt nu beschouwd als een volwaardig vak. Ook stylistes en modellenbureaus hebben hun bestaan te danken aan de SPFW. Bovendien heeft het evenement werk kunnen bieden aan vakmensen zoals decorontwerpers, die in de eerste instantie moeilijk aan de slag kwamen.

Het eerste jaar dat de Sao Paulo Fashion Week bestond ,toen nog het Morumbi Fashion Brazil genoemd, bracht €210.882 in investeringen op. Dat was in 1996. Begin dit jaar werd €1.93 miljoen in het evenement geïnvesteerd en was het aantal deelnemers opgelopen van 21 tot 46. In het eerste seizoen brachten 30,000 mensen een bezoek tijdens het vijf dagen durende evenement. Afgelopen seizoen waren het er 120,000 in zeven dagen.

Hippe merken

Het merendeel van Braziliaanse vrouwen houdt van mooie kleding en besteedt er veel geld aan. ”Braziliaanse vrouwen houden van glamour en merkkleding,” zegt Fernando Costa Neto, een Braziliaan met ruim 15 jaar ervaring in de Braziliaanse modebranche. ”Zij maken graag hun status kenbaar aan de buitenwereld. Ze zijn dol op grote merknamen en hebben het nodige ervoor over. Als hun budget niet toereikend is, zullen ze snel een nep-merkproduct kopen om er toch bij te kunnen horen. Tassen van merken als Louis Vuitton zijn hier een absolute must, zij het echt of nep.” Daaraan voegt hij toe: ”Verlegen zijn de Braziliaanse vrouwen absoluut niet. Ze werken aan hun lichaam en laten graag zien wat ze in huis hebben. Daarom is de mode vaak weinig verhullend en sexy.” Mode en vooral merkkleding is een statussymbool in Brazilië. Costa Neto geeft een voorbeeld: ”De Diesel winkel in de Iguatemi Shopping Center genereert de meeste omzet per vierkante meter ter wereld.”

Katia Wille, ontwerpster van het succesvolle nieuwe merk Zigfreda heeft in de afgelopen vijf jaar een ontwikkeling in het Braziliaanse modebeeld bespeurd. ”Vroeger werden merken voornamelijk uit het buitenland geïmporteerd of werden de trends gekopieerd,” zegt zij. ”Tegenwoordig ontwikkelt Brazilië een eigen mode-identiteit. Zo is het nu ook in Nederland.” Wille heeft tot 2001 vijf jaar in Nederland gewerkt. Als ontwerpster voor Nike, Tommy Hilfiger en O'Neill heeft zij de Nederlandse (sportieve) modemarkt van dichtbij meegemaakt en kan met overtuiging die parallellen trekken tussen de twee landen. ”Nederland heeft een eigen look ontwikkeld, en hoeft niet meer in de schaduw van de Belgische collega's te staan. In Brazilië maken wij dezelfde ontwikkeling mee. We krijgen een eigen look.”

Een merk als Rosa Cha by Amir Slama, dat vooral bekend is om zijn bikini's, doet het inmiddels erg goed in New York en Londen. Het merk is doorbrenkt van glamour en weet, in ware Braziliaanse traditie, het vrouwelijk lichaam op haar best te tonen. Ook de merken Cia. Maritima en Poko Pano weten met weinig stof heftige reacties uit te lokken. Braziliaanse mode bestaat echter niet alleen uit badmode, ondanks alle buitenlandse vooroordelen. Merken als Forum en Alexandre Herchcovitch zijn bekende namen in de damesmode in Brazilië die een eigen look neerzetten: eigenzinnig, zelfverzekerd, speels en zeer vrouwelijk, net als de Braziliaanse vrouw.

Braziliaans Succesverhaal

Zigfreda heeft als merk zijn oorsprong in Brazilië en wordt door een Braziliaanse ontworpen. Toch wil ontwerpster Katia Wille niet dat het merk als Braziliaans wordt gekarakteriseerd. ”Het merk is het geesteskind van mijzelf en mijn man, die Nederlander is,” zegt zij. ”Onze ervaring en visie is juist internationaal en we willen ons zeker niet beperken tot de Braziliaanse markt.” Ter illustratie: het merk bestaat pas twee jaar en toch wordt 20 procent van de omzet in het buitenland gegenereerd, waaronder Hong Kong, Zuid-Afrika, Portugal en Spanje. Wille's man, Hans Blankenburgh, heeft de verantwoordelijkheid voor de bedrijfsvoering. Met een management achtergrond bij verschillende multinationals is hij hiervoor de aangewezen persoon. ”Wij hebben bewust gekozen voor de ontwikkeling van het merk in Spanje, waar wij een overeenkomst hebben met een Spaanse distributeur. Als het daar goed loopt kunnen we binnen aanzienlijke tijd aan landen als Nederland gaan denken.” Wille beaamt dit. ”Binnen ongeveer twee jaar zie ik ons wel de Nederlandse markt betreden. Naar mijn gevoel, en gebaseerd op mijn kennis van de Nederlandse modemarkt, zal Zigfreda wel aanslaan bij Nederlandse vrouwen. Het is een jong, sportief merk en Nederlandse vrouwen zijn over het algemeen erg sportief.”

Het echtpaar heeft naar eigen zeggen een gemakkelijke start genoten. Wille had dankzij haar werkzaamheden voor het modebedrijf Maria Bonita sterke banden met de Braziliaanse modepers en industrie. Zij werd uitgenodigd om een collectie te ontwerpen voor een modeshow voor nieuw talent en deze werd meteen goed ontvangen. Binnen de kortste tijd had het merk dertig verkooppunten in Brazilië. Financieel was het tweetal in eerste instantie goed voorbereid, maar het wendde zich ook tot sponsors voor verdere investeringen. ”Het voordeel van Brazilië is dat de markt hier goed is ontwikkeld. De wachttijd tussen het ontwerp en de levering van het prototype is maar drie weken. Daardoor kun je de markt nauw op de hielen volgen. Er zijn hier veel kansen, maar ook veel remmende factoren zoals de instabiele economie,” aldus Blankenburgh. ”Een goed netwerk is hier van groot belang.”

Grote uitdaging

De organisatie van de SPFW heeft een grote vooruitgang voor de Braziliaanse mode-industrie geboekt. Maar het blijft een moeilijk economische klimaat voor de (startende) ondernemer. Het verhaal van Zigfreda is helaas een uitzondering op de regel. De Braziliaanse modebranche doet er veel aan om jonge ontwerpers te helpen. Paolo Borges heeft naast de reguliere fashion week ook de Amni Hot Spot opgericht, een evenement dat jonge modeontwerpers steunt en een forum geeft om hun collecties tentoon te stellen. De Amni Hot Spot vormt voor de nieuwkomers ook de toegang tot een plaats in de SPFW. De organisatie probeert voorts door middel van sponsoren financiële steun te regelen voor startende ontwerpers.

Volgens Costa Neto hebben de moeilijkheden te maken met de enorm hoge rente 8 procent! - in Brazilië. Het is voor bedrijven moeilijk om financiering te krijgen. Dit staat ook vaak de uitbreiding in het binnen- en buitenland in de weg. ”Sommige bedrijven komen terug op hun eerdere uitbreidingsplannen in het buitenland, omdat de Braziliaanse real zo ongunstig gewaardeerd is ten opzichte van de Amerikaanse dollar,” zegt Costa Neto. ”Zij kiezen er nu voor om zich op de eigen markt te concentreren. Het bekende modemerk Zoomp is daar een goed voorbeeld van.”

Het verschil in seizoenen is volgens Costa Neto ook een hindernis voor Braziliaanse modebedrijven die buitenlandse plannen hebben. ”Als het hier zomer is, is het bij jullie winter. Vaak lopen wij daarom een beetje achter op de trends,” zegt hij. Hiervoor heeft Zigfreda een oplossing. ”Wij proberen onze import en exportmarkt te synchroniseren,” zegt Blankenburgh.

De uitdagingen zijn legio maar de Braziliaanse modeontwerpers geven zich niet gewonnen. Sponsors staan open voor aanstormend talent en wie daarvan genoeg in huis heeft kan naam maken. In een industrie die in wezen nog in de kinderschoenen staat, is er genoeg ruimte voor nieuwe gezichten.