Verantwoordelijkheid voor een zakelijke erfenis

De unieke situatie doet zich voor dat sinds 2003 wederom een Reynier van Bommel de scepter zwaait over één van Neerlands bekendste schoenmerken. Hij is telg van het negende geslacht en samen met zijn jongere broer heeft hij de fakkel overgenomen van vader Frans van Bommel. FashionUnited trotseerde een sneeuwstorm en toog naar Moergestel en schoof aan bij de creatieve zoon, Floris van Bommel.

Een indrukwekkende familiestamboom prijkt aan de muur van de entree van Van Bommel. In de tweede helft van de 17e eeuw stichtte voorvader Reynier van Bommel een schoenmakerij. In die tijd werd de term schoenmaker gebruikt voor iemand die zich bezighield met het edele ambacht van het daadwerkelijk maken van schoenen, tegenwoordig gebruiken we deze aanduiding als we een schoenhersteller bedoelen.

De unieke situatie doet zich voor dat sinds 2003 wederom een Reynier van Bommel (31) de scepter zwaait over één van Neerlands bekendste schoenmerken. Hij is telg van het negende geslacht en samen met zijn jongere broer Floris (30) heeft hij de fakkel overgenomen van vader Frans van Bommel, die twee jaar geleden terugtrad als algemeen directeur. Floris van Bommel is als naam bij het grote publiek het meest bekend van de twee Van Bommels die nu aan het roer staan bij de productie vanuit het hoofdkantoor en de fabriek in het Brabantse Moergestel. Want sinds vader Frans een jongerenlijn onder die naam introduceerde, is het merk Floris van Bommel gegroeid. Het succes van de vernieuwing is onder andere merkbaar in de naamsbekendheid en de omzet. Was voorheen Van Bommel vooral bekend vanwege de kwaliteit en de goede naam van de klassieke schoen, tegenwoordig is er voor elke man en vrouw voor ieders gebruiksmoment een Van Bommel schoen. Het merk Floris van Bommel is goed voor 50 procent van de omzet, de overige inkomsten worden gegenereerd uit de verkoop van de klassiek kwaliteitslijn Van Bommel en het ambachtelijk hoogstaande Noble Blue.

Directeurschap meer verantwoordelijkheden "Ik denk niet dat ik dezelfde vrijheid zou hebben bij een ander bedrijf," zegt Floris van Bommel. Gezeten in een gespreksruimte met koninklijk blauwe muren kijkt hij terug op zijn vijfjarige loopbaan binnen het familiebedrijf. Reynier van Bommel is druk bezig met de verkoop en heeft per telefoon enkele vragen beantwoord. Floris' officiële titel luidt hoofd Research & Development (R&D) en hoofd Communicatie. Maar geen haar op zijn hoofd die er aan denkt daar het predikaat directeur aan te koppelen. "Het directeurschap van mijn broer Reynier gaat gepaard met meer verantwoordelijkheden richting het personeel. Dat is meer dan een leuke collectie samenstellen en het bedenken van passende reclamecampagnes." "Wanneer ik over de werkvloer loop, zien de meesten mij toch niet als de grote directeur," zegt Reynier hierover, "sommigen hebben nog voor mijn opa gewerkt en mijn vader zien gaan en komen. En nu ben ik er."

Deze opmerking betekent niet dat de creatief aangelegde Floris geen verantwoordelijkheid voelt jegens zijn zakelijke erfenis. "Mijn eerste prioriteit is wel het voortbestaan van het bedrijf. Maar dat hoeft voor mij niet per se als familiebedrijf. Ik ben er dan ook absoluut niet mee bezig om te zorgen voor een tiende geslacht voor een overname in de toekomst. Ook heb ik niet het gevoel dat ik alleen voor Van Bommel zou mogen werken. Integendeel, als ik het gevoel zou hebben dat ik hier verplicht dertig jaar zou moeten blijven, dan ging ik nog liever vandaag weg." Ook Reynier ligt niet wakker van de verantwoordelijkheid voor nageslacht: "Ik voel me niet schuldig als het er niet van zou komen," zegt hij, "maar ik ben meer bezig met de gedachte dat als er kinderen komen, hetzij van mij of van Floris en Pepijn, dat er een goed bedrijf voor ze klaar staat."

Functie-in-spe vrijgehouden De entree van Floris binnen het familiebedrijf kent een vrij lange opmaat. Al sinds zijn opleiding bij de Hogeschool voor Modemanagement TMO in Doorn, was er sprake van een optie op een positie binnen de schoenfabriek. Vandaar dat vader Frans er indertijd al een voorzet gaf in de vorm van een schoenlijn onder de naam Floris van Bommel. Het zou nog enige jaren duren voordat de naamgever ook met zijn creatieve ontwerpen vorm zou geven aan de sneakercollecties. Maar zijn functie-in-spe werd vrijgehouden.

Na het afronden van de hogeschool behaalde Floris achtereenvolgens, de marketingopleidingen, NIMA-A en NIMA-B om vervolgens af te reizen naar Antibes in de omgeving van het Franse Nice. Hier kreeg hij onderricht in internationale marketing. Vervolgens ging hij naar Milaan naar het Ars sutoria een ontwerpschool voor schoenen. Hier leerde hij in drie maanden tijd alle kneepjes van het technisch patronen maken. En hij heeft zijn vingers letterlijk kapot gesneden tijdens zijn vier maanden durende stage bij een productiebedrijf in Civita Nova. Waar hij, naar eigen zeggen, veel heeft geleerd. Zijn internationale vooropleiding eindigde met een stageplek bij Marina Spadafora. Zij heeft een winkel met haar eigen kledingdesigns in de beroemde winkelstraat Via Della Spiga. Een maand lang vertoefde de toen 23-jarige Floris in een wereld van wervelende modeshows en modellen. De stage bij het damesmodelabel was een ideetje van zijn vader. Floris: "Ik kreeg een oude Opel Vectra cadeau en een papiertje met een adres erop, dat was 't en ik ben naar Milaan gereden."

"Toen kwam ik op een dag hier binnenlopen," blikt Floris van Bommel terug. "Ik kreeg een kamer met een tafel en ik kon beginnen. Ik denk wel dat ik al geloofwaardig was voor mijn vader en een deel van de mensen die me langer kenden. Maar ook anderen zagen het aankomen. Van Bommel is nu eenmaal een familiebedrijf en dan is de kans groot dat het zoontje van de baas er ook komt werken. Maar als mijn vader mij niet geschikt had gevonden, dan was ik niet aangenomen. Want mijn vader is een verstandig man."

Sollicitatiecommissie met middenkader en directie "Mijn broer Reynier heeft echt moeten solliciteren naar de functie van directeur, ondanks zijn universitaire opleiding economie," verklaart de tweede zoon in rij het verschil. "Niet omdat mijn vader minder in hem zou geloven, maar omdat Reynier door zijn functie een veel grotere invloed op het bedrijf heeft. In de sollicitatiecommissie zaten accountants, middenkader en directie (Frans van Bommel en Paul Petit, red.). Paul Petit is nu algemeen directeur en Reynier commercieel directeur. Reynier zelf zegt: "Ik ben blij dat hij is aangenomen, want ik zou zijn functie er niet bij willen hebben. Ik weet van vroeger dat mijn vader het altijd heel druk had. Hij kwam pas voor het avondeten om zeven uur thuis. Daarna keek hij het journaal van acht uur en vervolgens was het thuis achter de papieren, weer aan het werk."

"Op de havo heb ik besloten om een studie te kiezen die paste bij een loopbaan binnen het bedrijf," blikt de commercieel directeur terug. "Toen dacht ik nog dat ik daar bedrijfseconomie voor nodig had. Daarom ben ik na het vwo naar de universiteit gegaan, maar ik heb dat niet afgemaakt. Mijn vóórtraject lijkt verder op dat van Floris. Ik ben ook naar Italië geweest, maar waar Floris meer bezig was met ontwerpen, ben ik meer bezig geweest met het leer looien en het echt in elkaar zetten van schoenen." "Voor Pepijn zullen we een vacature moeten creëren," anticipeert Floris alvast op de komst van zoon nummer drie van vader Frans. Hij studeert nu communicatie en misschien kan hij tegen die tijd een deel van mijn taken overnemen. Maar dat zal nog wel een tijd duren, want hij heeft nog niet aangegeven binnen het bedrijf te willen werken. Maar als Pepijn hier wil werken, zal de huidige directie een stage traject uitzetten en hem eerst twee jaar naar het buitenland sturen om wat internationale kennis en ervaring op te doen."

Reynier van Bommel werd in 2003 genomineerd voor de Entrepreneur of the Year award en Floris van Bommel kreeg in datzelfde jaar het predikaat 'Bekende Nederland' vanwege zijn verschijnen in diverse reclame uitingen van een pensioenverzekeraar die 'het Zwitserleven gevoel' belooft. Is er sprake van rivaliteit tussen beide broers? "Nou, eigenlijk niet, " vindt Floris. "Daarvoor lopen onze werkzaamheden te veel uiteen. Reynier houdt zich bezig met de verkoop en ik met ontwerpen en reclamecampagnes bedenken. Als directeur is hij qua rangorde mijn baas, maar alles gaat in samenspraak." "Bovendien ben ik niet de enige die bezig is met ontwerpen. Er is een heel team voor verantwoordelijk en voor de extra inspiratie een paar freelancers van buitenaf. Met het ontwerpen en vorm geven van een collectie zijn we wel een half jaar bezig. En hiervoor krijgen we een budget waar we het mee moeten doen. Bij onenigheid is wel te merken dat je tegen je broer meer kunt zeggen dan tegen een andere collega." "Buitengewoon," reageert Reynier op de vraag hoe hij de relatie met zijn broer vindt. "Zowel privé als zakelijk loopt het heel goed. Als je te ver gaat weet je dat het wel weer goed komt. We hebben beide de drive om dit bedrijf voort te zetten."

Als je zoals de Van Bommels al verschillende generaties op rij in het bezit bent van een bedrijf en de vlag na verloop van tijd moet doorgeven, dan krijg je ook op dat gebied ervaring. "Mijn vader heeft er 2,5 jaar geleden bewust voor gekozen om zijn functie neer te leggen," herinnert Floris zich. Hij is expres terug getreden omdat hij niet zo lang wilde doorgaan en op een gegeven moment 'in de weg' zou lopen. Heeft dit gezien bij mijn opa, die ging door tot zijn tachtigste. Op een gegeven moment gaat alles dan toch te snel en hij kon de ontwikkelingen niet meer goed volgen. Mijn vader wilde ons en zichzelf dat besparen. Hij blijft wel aan als officieel adviseur en dat betekent dat hij aanwezig is bij de overlegbijeenkomsten die eens per kwartaal worden gehouden."

De hoofdontwerper en modelleur van Van Bommel behaalde een aantal keren eerste, tweede en derde prijzen in de 'LFM Coupe', een nationale wedstrijd die voorheen 'Coupe Micro' heette. En als eerste schoenfabriek in de Benelux ontving de firma Van Bommel in 1982 de 'Oscar Alta Moda', een Italiaanse onderscheiding, omdat haar schoenen voldoen aan hun hoge eisen op het gebied van vormgeving en kwaliteit. Ervaart de huidige ontwerper dit succes in het verleden als een hoge druk? "Ik hoef niet per se prijzen te winnen," is de nuchtere reactie van Floris. "Natuurlijk is er altijd wel een soort druk, maar in het dagelijks functioneren ervaar ik dat niet zo. Alles verloopt soepel, binnenkort start een promotiecampagne (sinds 14 maart op MTV, TMF en The BOX, red.), de vertegenwoordigers zijn tevreden en de ondernemers ook. Al mijn ideeën kan ik hier kwijt. Ik zou ook ergens anders kunnen werken, maar ik denk dat ik nergens zoveel vrijheid heb als hier."