Vermalen sneakers en hakken van McDonald’s afval: maak kennis met de eerste lichting afgestudeerden van de Dutch Shoe Academy

Wie wordt de nieuwe generatie schoenontwerpers van Nederland? De eerste lichting 'shoe developers' van de Dutch Shoe Academy in Utrecht is net afgestudeerd - en klaar om de wereld kennis te laten maken met hun ideeën. Ze hebben grote dromen: van een eigen warenhuis dat een totaaloplossing biedt voor aanstaande echtparen tot een moderne draai geven aan een klassiek herenschoenen merk. FashionUnited sprak met Liesel Swart, docent aan de Dutch Shoe Academy en twee recent afgestudeerde ‘shoe developers’ over hun ervaringen en toekomstplannen.

Swart is sinds 2001 Docent Schoentechniek aan De Dutch Shoe Academy in Utrecht. Ze studeerde in 1992 af aan de HKU en volgde een schoenopleiding in Den Bosch die volgens haar de voorloper was van de huidige mbo-opleiding Shoe Developer.

Swart zag dat er een noodzaak was om een link te leggen tussen studenten die een opleiding schoentechniek volgen en het bedrijfsleven. Dat was de gedachte achter de opleiding Industrial Footwear Design, die Swart aanvankelijk had opgericht. “Op een gegeven moment waren er genoeg designers, maar weinig mensen die begrepen hoe een ontwerp gemaakt wordt of vertaald wordt naar een specsheet”, aldus Swart. “De industrie vroeg om mensen die ook verstand hebben van materiaal, machines en anatomie - maar ook een design kunnen lezen en het goed kunnen briefen naar een fabrikant.” Daarom ging Swart te rade bij de industrie, overlegde ze met verschillende onderwijsdeskundigen en werd een kwalificatiedossier opgezet. Zo is de huidige opleiding voor Shoe Developers in 2018 ontstaan, die vier jaar bestaat. De eerste lichting is net afgestudeerd en vier van de elf studenten hebben al een baan aangeboden gekregen tijdens hun stage. Swart: “Zo zie je dat wat wij voor ogen hadden, werkt. Ik wist precies wat er nodig was omdat ik contact heb met de industrie en ik ben heel blij met het resultaat.”

Complete studie bereidt studenten voor op het development

Wat maakt deze opleiding uniek? Volgens Swart is Shoe Developer een complete opleiding vanwege het unieke lesaanbod. “Techniek, design en zowel het maken als het repareren komen aan bod. Die samenstelling vind je bijna nergens. Op ArtEZ kun je afstuderen op Shoe Design, maar dan mis je de technische en medische kennis. Op kunstacademies leer je vooral het ontwerpen, zonder de technische kennis.” Zelfs universitaire studies bieden volgens Swart niet zo’n compleet vakkenpakket aan als deze opleiding. Dankzij hun gespecialiseerde kennis kunnen de studenten volgens Swart na hun opleiding ‘alle kanten op’: de culturele sector (musea & musicals), modewereld of orthopedische schoentechniek behoren allemaal tot de mogelijkheden.

De studenten werken aan verschillende groepsopdrachten, waarvan Swart probeert om minstens vier voor de industrie te realiseren. Een voorbeeld hiervan is de opdracht in samenwerking met het circulaire bedrijf Fast Feet Grinded, dat gebruikte sportschoenen recyclet. Het is de bedoeling dat studenten de aangeleverde vermalen sneakers gebruiken om iets nieuws te creëren. Met dit type opdrachten bouwen ze volgens Swart een realistisch portfolio op.

Er wordt vaak ook met thema’s gewerkt. Zo was er een paar jaar geleden een opdracht voor sportkledingmerk Fila met Halloween als thema. De studenten gaan dan aan de slag met moodboards en proberen binnen de aangeleverde criteria de grenzen op te zoeken - iets wat volgens Swart vaak weer vertaald kan worden naar iets commercieels.

Tijdens de opleiding wordt ook aandacht besteed aan anatomielessen. Deze bestaan uit medische kennis, met een beetje biomechanica. Alle dierlijke en kunststoffen komen aan bod. Verder wordt ook aandacht besteed aan digitale technieken, werken op de internationale markt en het opzetten van je eigen label. Mode is ook belangrijk onderdeel van de opleiding: studenten moeten leren hoe ze een opdracht kunnen laten aansluiten bij de doelgroep en het segment waar een merk zich in begeeft.

Tenslotte krijgen studenten ook realistische klussen, die ‘onderwijs in bedrijf’ worden genoemd. Omdat de Dutch Shoe Academy connecties heeft met het theater, krijgen ze vaak na een musical die gedraaid heeft in Londen een nieuwe lading beschadigde schoenen binnen die allemaal hersteld moeten worden. Deze schoenen worden vervolgens opnieuw gebruikt voor musicals in Nederland, zoals Tina Turner en Aladdin.

In de voetsporen treden van Louboutin

Shoe developer Benyamin Apoo (30) is zes jaar geleden vanuit Syrië naar Nederland gevlucht. Zijn focus ligt op hoge hakken en hij heeft voor zijn eindcollectie satijnen schoenen voor zijn bruid gemaakt. Hij wist zelfs hakken van afval te maken voor een opdracht in het kader van duurzaamheid. Daarvoor hergebruikte hij plastic afval van zijn part-time baan bij de McDonald’s.

Apoo raadt andere mensen aan om deze studie te volgen als ze geïnteresseerd zijn in schoenen. “Je bent met je handen bezig, leert schoenmaken en design, bouwt je netwerk op, bezoekt veel bedrijven en leert creatief denken”.

Zijn droom? Een eigen label oprichten met exclusieve damesschoenen met hoge hakken of een ‘alles-in-een’ warenhuis voor echtparen, zo vertelt hij aan FashionUnited tijdens een telefoongesprek. Omdat er in Nederland niet zoveel bedrijven zijn die zich alleen op hoge hakken richten, is Louboutin-fan Apoo zich alvast aan het oriënteren op de mogelijkheden in landen als Italië, Engeland, Dubai en Turkije. Hij vertelt dat zijn stijl niet 100 procent bij het door sneakers gedomineerde straatbeeld in Nederland past. “Maar als dames zich elegant willen kleden, komen hakken wel uit de kast”, stelt Apoo. “Hoge hakken gaan niet weg.”

Van proefkonijn tot ontwerper bij Brands-360

Wout de Groot (28) had meerdere opleidingen geprobeerd totdat hij via een jobcoach ontdekte dat hij iets met zijn handen moest doen.

De Groot is over het algemeen positief over de Shoe Developer opleiding, ondanks het feit dat de huidige afgestudeerden ‘proefkonijnen’ zijn. “Er is veel aandacht voor leerlingen, hun keuzes en specifieke richting”, vertelt de Groot. Hij begon aan de opleiding met een klassieke insteek: het doel was om met de hand herenschoenen te maken. Door te leren waar hij goed in is, werkt hij nu als ontwerper bij een Brands-360, dat valt onder de Unlimited Footwear Group. Hier ontwerpt hij voor onder andere Björn Borg, G-star en Gaastra. Alleen de theorie tijdens de opleiding zou naar zijn mening iets meer toegespitst mogen zijn op de persoon, omdat veel verschillende leeftijdsgroepen dezelfde vakken volgen.

De Groot voelt zich vooral aangetrokken tot schoenen omdat ‘het is iets wat we altijd nodig hebben gehad en altijd nodig zullen hebben.’ “Een witte schoen kan op allerlei manieren worden gemaakt, terwijl een wit T-shirt vaak hetzelfde is”, vult hij aan. Hij laat zich inspireren door schoenontwerper Manolo Blahnik, die ook zelf schoenen met de hand maakt. De Groot bewondert ook het werk van Ralph Lauren, die ‘een merk heeft gecreëerd en daar een identiteit aan heeft gegeven, zonder de kwaliteit uit het oog te verliezen.’

De leukste opdracht vond tijdens het afstuderen van de Groot plaats. De Groot werkte toen drie dagen in de week voornamelijk bij Gaastra bij Brands-360. Toen heeft hij samen met een collega een collectie ontworpen die nu in de showrooms ligt en verkocht wordt aan platforms als Nelson, Zalando en Omoda. Na zijn stage bij Brands-360 kreeg de Groot een contract aangeboden.

De ideale klanten van de Groot zijn gevestigde merken als bootschoenenmerk Sperry of Barbour. Het idee is om hier een moderne draai aan te geven. Het ‘heritage’ aspect is een van de redenen dat hij het leuk vindt om voor het merk Gaastra te werken, dat in 1897 is opgericht als zeilmakerij. “Het is als ontwerper erg leuk om het verleden als inspiratie te gebruiken en te verwerken in het ontwerp.”

De Groot is nog lang niet uitgeleerd bij Brands-360, maar ziet het ook zitten om in de toekomst in het buitenland voor een wat klassieker herenmerk te werken, zoals Velasca Milano of het Britse Clarks. Een ding is zeker: de Groot wil in de toekomst schoenen met zijn handen blijven maken, wat immers een groot onderdeel was van zijn studie.

De toekomstplannen van de Dutch Shoe Academy

Wat zijn de toekomstplannen van de Dutch Shoe Academy? Swart vindt het vooral heel belangrijk dat nieuwe collega’s ook werken in de industrie en dat mensen uit het werkveld het liefst elke periode een gastles geven. “Tot nu toe zijn er lezingen geweest over trends van Jan Agelink en de ritsen van YKK, ’s werelds grootste producent van ritsen, de studenten zijn bij de schoenfabriek van Durea geweest en zijn op meerdere excursies in het binnen- en buitenland geweest, zoals een tripje naar de materialenbeurs in Milaan.”

Swart verwacht dat er bij soortgelijke opleidingen in de toekomst steeds meer op duurzaamheid gefocust zal worden. “De schoenenindustrie is heel erg smerig, er wordt ontzettend veel materiaal weggegooid. Het recyclen, opnieuw gebruiken of werken met biologisch afbreekbare materialen wordt steeds belangrijker. Hierbij wordt het opvoeden van grote merken als Nike en Birkenstock wel een uitdaging, maar het is belangrijk om duurzame schoenen te kiezen die lang meegaan als we de aarde willen behouden.”

Dutch Shoe Academy is onderdeel van MBO Amersfoort