Berlijn: Departmentstore Quartier 206 sluit definitief de deuren

De webshop is al dicht, en ook op Friedrichstraße 71 in Berlijn gaan de deuren van Departmentstore in Quartier 206 vanaf 28 februari 2017 permanent dicht. Hoe kan het dat een van de meest toonaangevende luxewarenhuizen van Duitsland nu op het punt van sluiten staat?

Anna Maria Jagdfeld is de oprichter van Departmentstore Quartier 206. Ook is ze de vrouw van vastgoedondernemer Anno August Jagdfeld, die ooit het "Art and Fashion House" bouwde, zoals het winkelcentrum Quartier 206 ook wel wordt genoemd. Afgelopen november maakte zij in een persbericht bekend dat het gebouw gesaneerd moest worden, en dat die werkzaamheden "omvangrijker zijn dan eerst werd aangenomen, en verhinderen dat het eerste Berlijnse luxe (mode)warenhuis open kan blijven." Dat betekent het einde van het bijna 20-jarige geschiedenis van het Berlijnse luxewarenhuis.

De afgelopen jaren waren er meer voortekenen. Het grondregister van Quartier 206, eigendom van de familie Jagdfeld, zou tussentijds schulden hebben gehad van 140 miljoen euro, schreef dagblad Der Tagesspiegel. Het gebouw stond daarom sinds 2011 al onder curatele, en in 2012 besloot de rechtbank van Berlijn-Mitte tot een gedwongen verkoop. Zowel Der Tagesspiegel als de Berliner Morgenpost hebben in het verleden al bericht over het vastgoedimperium van Anno Jagdfeld, en schreven over "ondoorzichtige" praktijken.

"Het is een tragedie voor het Duitse landschap van luxewarenhuizen", zegt een van de verkopers, die niet bij naam wil worden genoemd. "De Departmentstore is een van de weinige echte multibrand-luxewarenhuizen in Duitsland." Het idee achter de winkel was naar verluidt een couture-huis uit de jaren twintig, waar dames hun winkelbezoek in alle luxe konden vieren, en zich daarvoor konden terugtrekken in royale kleedruimten. Anna Maria Jagdfeld was zelf verantwoordelijk voor de zwart-witte marmeren tegels op de vloer – een onderscheidend kenmerk van het warenhuis – en voor de inrichting van de Departmentstore: "We hebben stijl, glans en internationaliteit naar Berlijn gebracht, op een moment dat de stad zelf nog niet hip en trendy was. We waren een voorloper en trendsetter in de nog jonge hoofdstad Berlijn, en zijn doorslaggevend geweest voor het winkellandschap in Duitsland. We hebben onze kleine bijdrage geleverd aan het feit dat Berlijn nu weer een internationaal gewilde metropool is. Daar kunnen we met trots op terugkijken, en natuurlijk ook met weemoed. Mijn grootste dank gaat daarbij uit naar onze medewerkers, die vaak al jaren bij ons werken, en aan onze trouwe klanten. Het waren opwindende en prachtige jaren", aldus het persbericht uit november.

Oorspronkelijk moest Quartier 206 labels gaan aanbieden die verder in Berlijn niet te koop waren. Dit concept bleek echter vanaf het begin al niet goed te werken. Luxemerken die ruimte hadden gehuurd, zoals Bottega Veneta, Gucci, Louis Vuitton, Moschino of Yves Saint Laurent, trokken al snel weer weg. Nu Departmentstore Quartier 206 definitief wordt gesloten is de vraag naar het waarom eenvoudig, het antwoord daarentegen is veelzijdig en complex.

Doelgroep

Ten eerste is daar de vraag naar de doelgroep: "Er waren vaste klanten en mensen uit de omgeving van Berlijn, maar voorbijgangers - de mensen op straat - bleven weg, omdat we geen echte hoofdingang hadden en sommige verkopers zich enigszins arrogant gedroegen ten opzichte van dit soort klanten", aldus de verkoper die FashionUnited sprak. Zo ging de kans verloren om nieuwe klanten aan te trekken, terwijl vaste klanten vanwege hun leeftijd steeds minder vaak kwamen – of omdat ze online konden shoppen, of in de steeds makkelijker bereikbare luxe winkelstraten in de rest van de wereld. Shoppende toeristen waren er daarentegen nauwelijks: "Berlijn is nooit echt een shopstad voor luxe mode geworden, bijvoorbeeld voor klanten uit de Arabische wereld. Parijs, Londen, Milaan – zelfs München heeft gewoon meer keuze", concludeert hij.

Gemiste ontwikkelingskansen

Ook zouden kansen zijn gemist bij het doorontwikkelen van de digitale mogelijkheden, en ook in de wil om te innoveren. "Of het nu de e-commerce is die nooit echt goed is gaan lopen, het uitblijven van trainingen voor het personeel, of een verouderd kassasysteem – er zijn veel kansen gemist om iets ten goede te veranderen", aldus de medewerker.

Multi vs. mono

Het uitsterven van luxe multibrandstores is natuurlijk geen nieuwe ontwikkeling. Wat voor de sluiting van Eickhoff geldt, op de Königsallee in Düsseldorf, zou ook kunnen gelden voor Departmentstore 206: de luxemerken, aanvankelijk hoofdleverancier, gingen steeds hogere afnamehoeveelheden eisen bij inkopers. Ze openden steeds vaker eigen monobrandstores en werden zo zelf de grootste concurrenten van de multibrandstores. Op de plek van de voormalige gigant in Düsseldorf staat nu een grote Dior-winkel. Dior heeft enkele miljoenen geïnvesteerd in de verbouwing, een bedrag dat een 'kleine' ondernemer niet zo snel op tafel kan leggen, maar een luxeconglomeraat als LVMH of Kering wel. De luxelabels krijgen zo weer de controle terug over hun merk, en bepalen zelf hoe de winkel, de prijzen en de kortingen in elkaar zitten. Voor de consument is dit jammer, omdat deze hierdoor niet alleen overal hetzelfde tegenkomt, maar ook nog voor dezelfde prijs.

Hoe nu verder?

Quartier 206 en zijn huurders – waaronder internationaal gerenommeerde merken als Etro en Bally, en winkels als Gant, Brille 54, Kaffee Einstein en Galerie Mensing – gaan verder zonder de Departmentstore: "De afgelopen twee jaar is er nieuwe ruimte verhuurd aan onder andere Paul Davis en Los Angeles Cold Press. Bij het verhuren van vacante ruimte concentreren we ons op concepten die harmonisch opgaan in de bestaande huurdersstructuur, en die nieuwe impulsen met zich meebrengen", laat het PR-bureau van Quartier 206 in een reactie weten. Door de sluiting van de Departmentstore komt er 2500 vierkante meter vrij, verspreid over drie verdiepingen. Deze worden binnenkort overgenomen door een andere "aanbieder uit het topsegment", die de "attractiviteit van Quartier 206 nog verder zal doen stijgen", aldus de mededeling van het management in november. Bij recent navragen kreeg FashionUnited te horen dat men "momenteel – in het kader van het nieuwe verhuurproces voor de ruimte van de Departmentstore – in gesprek [is] met diverse geïnteresseerden uit het topsegment." Een opvolger kon het PR-bureau van Quartier 206 in februari 2017 "voordat het contract gesloten is" echter nog niet noemen.

Foto 1: Website Departmentstore Quartier 206
Foto 2: Quartier 206