Leegstand in de winkelstraat is licht afgenomen

In 2015 is het aantal leegstaande panden in de winkelstraat niet toegenomen. Hoewel grote spelers als Miss Etam, Schoenenreus en Thom Broekman failliet gingen, bleef het verder rustig in de winkelstraat. Vooral de aantrekkende economie zorgde er afgelopen jaar voor dat consumenten meer geld uitgaven. Dat blijkt uit onderzoek van Locatus.

Hoewel de leegstand in het eerste kwartaal van 2015 nog toenam, is de leegstand in het tweede kwartaal niet toegenomen en dat is voor het eerst sinds 10 jaar. In de laatste twee kwartalen zetten de dalingen door, zodat de leegstand op 1 januari 2016 uitkomt op 7,4 procent. In vergelijking met een jaar eerder is dat een afname van 0,1 procent. In 2015 stonden er nog 16.755 panden leeg, tegenover 16.562 panden op 1 januari 2016.

Met de recentelijke faillissementen als Macintosh Retail Group en V&D zal er de komende maanden wel een toename van leegstand zijn, verwacht Locatus. In welke mate is nog onduidelijk, dat hangt af van een eventuele doorstart van de bedrijven. Zo’n 60 procent van alle winkeloppervlakten is in handen van grote winkelketens die per keten zeker 7 of meer vestigingen hebben, legt Gertjan Slob van Locatus uit aan de Volkskrant. Onder mode- en schoenenzaken vertoont de ‘verblokkering’ nog een zeer lichte stijging. Sinds 2012 steeg het aantal filiaalbedrijven van 36,8 procent naar 36,4 procent. In totaal zijn er 98.000 winkelpanden in gebruik bij dit soort zaken.

Locatus: grote steden doen het beter dan middelgrote steden

In de centra van grote steden is de bezettingsgraad van winkelpanden beter dan in de centra van middelgrote steden. Zo daalde de leegstand van 7,2 procent naar 6,9 procent in de 17 grootste stedelijke centra, terwijl de leegstand in middelgrote steden juist opliep van 11,6 procent naar 11,9 procent.

In wijk-en buurtcentra daalde de leegstand van 8,6 procent naar 8,1 procent. Ook de meubelboulevards zagen na een jarenlange toename de leegstand teruglopen van 9,4 procent naar 9,3 procent. Stadscentra presteerden daarentegen het slechtste; de leegstand liep op van 7,9 procent naar 9,4 procent. Hierbij noemde Locatus Den Haag Lelyweg, Eindhoven Woensel en Haarlem Schalkwijk als voorbeelden.

Hoe komt het dat die cijfers zo verschillen? Volgens Locatus zijn er verschillende manieren waarop winkelaankopen worden gedaan. Allereerst: de doelgerichte en dagelijkse boodschappen, waarbij consumenten vooral in de wijk- en buurtcentra hun boodschappen doen. Daar blijft de leegstand dus redelijk stabiel, al was er met de recessie een kleine toename te zien. Nu de economie aantrekt, neemt de leegstand ook weer af.

Daarnaast is er nog het recreatieve winkelen, en daarbij verandert het gedrag van de consument. Steeds meer mensen doen hun aankopen online, maar als ze dan een keer gaan winkelen is het ook echt ‘een dagje uit’. Daarbij heeft de consument de voorkeur voor een winkellocatie met het meest uitgebreide aanbod. "Dat daar dan verder voor gereisd moet worden, nemen consumenten op de koop toe. Door deze ontwikkeling leggen middelgrote steden en stadsdeelcentra het af tegen de topsteden,” zegt Locatus.

Volgens het onderzoeksbureau is de winkelmarkt dynamisch en zelfregulerend. “De afgelopen 10 jaar zagen we met een zware economische crisis en toenemende bestedingen via internet, de leegstand slechts 3 procent toenemen. Nu het economisch beter gaat, neemt de leegstand weer af,” zegt Locatus in het onderzoek. Maar lang niet alle winkelgebieden zullen profiteren van de economische opleving: “We zien steeds duidelijker welke winkelgebieden de consument interessant vindt.”

Leegstand zal toenemen door Macintosh en V&D

Met de faillissementen van Macintosh en V&D wordt er gevreesd voor grote leegstand. Zo worden er al diverse initiatieven genomen om de panden van V&D een nieuwe invulling te geven. Verhuurders van de panden werken bijvoorbeeld aan een ‘back-upplan’ en ook het Canadese warenhuis Hudson’s Bay zou op de V&D-panden azen. V&D heeft zo’n 62 panden in Nederland. Macintosh is al een tijd in gesprek overname en heeft in totaal 550 winkels. Als Macintosh en V&D defintief zouden verdwijnen uit de winkelstraten, komt er 523.000 vierkante meter aan winkelvloeroppervlakte vrij.

Waar zitten de winkels van Macintosh en V&D? FashionUnited bracht het aantal winkels in kaart. Wilt u de winkels van een keten bekijken? Open het menu via de bovenbalk om te filteren.

Foto grafiek: Locatus