Waarom de komst van Primark een heel gedoe is

Er kleeft iets magisch aan Primark; spotgoedkoop en modieuze kleding. Niet zo gek dus dat veel consumenten staan te springen om een vestiging van de keten in hun woonplaats. Maar als Primark in je stad neerstrijkt, heeft dat veel gevolgen voor het winkelgebied. Klanten zijn blij en er komen meer bezoekers naar een winkelgebied. Maar niet iedere omliggende retailer kan profiteren van de komst van de modeketen. Ook zorgt de komst van Primark voor een hoop zorgen, vragen en chaos.

Komst Primark: meer consumenten, meer omzet en andere klanten

Vaak zorgt de opening van Primark voor chaotische taferelen; lange rijen, gillende klanten en vooral dringen om als eerste een kledingstuk te bemachtigen. Kortom; chaos. Toch heeft die chaos op langere termijn ook veel voordelen; extra klanten, die vaak nog wel doorlopen in het winkelgebied. Zo leidt een Primark-vestiging tot 10-30 procent meer bezoekers in een winkelstraat, blijkt uit een artikel van Hans van Tellingen en Rien Romijn over het ‘Primark-effect’ van SCN. Van Tellingen is directeur van vastgoedinformatiebureau Strabo, dat met behulp van camera’s passantenonderzoek doet. En het is een structureel effect; de consumenten blijven komen en bezoeken ook meer winkels.

Moderetailers zien een omzetstijging van 10 procent. “De komst van Primark geeft vertrouwen aan de binnenstad en heeft een positieve invloed op het vestigingsgedrag van retailers,” zegt Van Tellingen. Het Primark-effect zou al meetbaar zijn op een afstand van 200 tot 250 meter van de winkel.

Ook het soort klant is anders; jonger en hipper. "Daar frist een binnenstad van een middelmatige plaats van op," zegt voorzitter Johan van Doorn van de winkeliersvereniging van het Stadshart in Zoetermeer tegen NRCQ. “Den Haag oefent een veel grotere aantrekkingskracht uit op jongeren. Zoetermeer is niet hip en happening. Het gevaar is dat je hier alleen gezinnen met kleine kinderen en ouderen overhoudt.” Dat geldt ook voor de bezoekers van de Primark in Almere, blijkt uit eerder onderzoek van Strabo. Daar is 50 procent van de bezoekers jonger dan 35 jaar, tegenover 34 procent niet-Primark bezoekers aan de Stationsstraat (waar de Primark gevestigd is). Ook komen de klanten vaker van buiten de stad, zegt Strabo. Zo’n 50 procent van de Primark-bezoekers komt niet uit Almere, tegen 20 procent van de niet-Primark-bezoeker. Ook blijven Primark-klanten langer hangen in het winkelgebied; 80 minuten tegenover 43 minuten van de niet-Primark-klant.

Niet iedereen profiteert van Primark

Toch zijn er ook wel zorgen als er een Primark naar de stad komt. Niet alle retailers gebaat bij de komst van Primark. Bij Esprit in Zoetermeer bleef het verwachte succes uit, vertelt regiomanager Jennifer Willems in NRC Weekend. “Als klanten daar een volle tas hebben gekocht, dan komen ze niet meer hier naartoe,” vertelt ze. “Bij Primark heb je voor 80 euro een tas vol, bij ons heb je een broek en een truitje.” Om kosten te drukken staat de regiomanager daarom nu zelf in de winkel. Ook is er huurverlaging aangevraagd bij Unibail-Rodamco, maar daar lijkt de vastgoedeigenaar van het Esprit-pand weinig voor te voelen. Als de omzet per vierkante meter daalt en dat wordt aangetoond door de retailer, wordt de huur meestal verlaagd, maar dit keer niet. Willems: “Unibail-Rodamco zegt gewoon heel arrogant: voor jou tien anderen.”

Met de komst van de modeketen ontkomt de retailer er dus niet aan dat er ook in zijn winkel iets moet veranderen. Aan NRCQ vertelt de winkelmanager van Only Fiona van der Kruk dat de inkoper er rekening mee houdt dat er een Primark in de buurt zit, en dat er dus anders wordt ingekocht. “Voor deze winkel koopt hij eerder shirtjes van 9 euro in dan van 16 euro.” Naast het inkopen merkt ze ook het effect van de ‘typische Primark-klant’. Ook in haar winkel is het –net als bij Primark- sneller een rommeltje. “Bij Primark is het een zootje; daar trekt iedereen alles overhoop," zegt Van der Kruk. “Als ze vervolgens hier komen, gaat het op dezelfde manier. We merken dat het ons vooral op zaterdag veel moeite kost om de boel netjes te houden.”

Ook voor de opening is er al gedoe, zo blijkt in Zwolle. Hoewel de Primark nog niet eens open is, vreest het CDA in de stad dat de fast fashionketen ten koste gaat van het reguliere patroon van de Zwolse koopdagen. De komst van de nieuwe winkel is nog niet eens bevestigd door de keten zelf, maar het CDA baseert zich op informatie van de site van Primark en op ‘betrokken Zwollenaren’. Op dit moment mogen de winkels in Zwolle slechts zes keer per jaar op zondag geopend zijn, maar Primark is in het gehele land iedere zondag open. En dus moet de betrokken wethouder nu tekst en uitleg geven over de intentie van de modeketen.

De komst van Primark in Tilburg leidde enkele maanden geleden nog tot een rechtszaak. De gemeente had namelijk een overeenkomst gesloten met bouwbedrijf VolkerWessels, om het Stadskantoor 3 om te bouwen tot winkelpand voor Primark. Mocht het niet lukken om de omgevingsvergunning rond te krijgen, dan zou de gemeente het gegarandeerd terug kopen voor maximaal 6,7 miljoen euro. Verschillende vastgoedpartijen vonden echter dat de gemeente ‘ongeoorloofde staatsteun’ had verleend aan het bouwbedrijf en spanden een rechtszaak aan, maar de rechter oordeelde dat deze aanklacht ongegrond was. Met de uitspraak is de discussie echter nog niet ten einde; de vastgoedpartijen hebben ook een procedure lopen bij de Europese Commissie.

Primark kwam in 2008 naar Nederland en startte met een winkel in Rotterdam. Sindsdien zijn er winkels bijgekomen in onder meer Hoofddorp (2010), Zaandam (2011), Almere (2012), Zoetermeer (2013), Venlo (2014). Volgend jaar gaat Primark Amsterdam open aan het Damrak.