Bye Buy Friday in plaats van Black Friday, waarop alles 10% dúúrder is: het tegengeluid van Shop Like You Give a Damn op de massale uitverkoopdrift

Op vrijdag 27 november is het Black Friday. Dat wordt bij Shop Like You Give a Damn geen dag met daverende kortingen. Integendeel: het wordt een dag waarop zij al hun klanten vragen zelfs 10 procent extra voor hun bestelling te dokken! Dat is #ByeBuyFriday, waarop dit online warenhuis zich laat horen tegen de massale uitverkoopdrift van Black Friday - door andersom te stunten voor een betere wereld.

De opbrengst van deze extra 10 procent gaat naar een goed doel, dat Shop Like You Give a Damn’s waarden deelt op het gebied van eerlijke en duurzamere fashion, inclusiviteit binnen de milieubeweging, dierenrechten en antiracisme. Wat dat goede doel is, zal volgende week worden bekendgemaakt.

De extra #ByeBuyFriday opbrengst van 27 november zullen zij bij het schenken bovendien zelf verdubbelen.

Waarom #ByeBuyFriday?

“De schade - zowel sociaal gezien als die aan het milieu - als gevolg van de fast fashion industrie in het algemeen, en de extreme en onrealistisch hoge kortingen die het einde van november domineren in het bijzonder, is enorm. Daarom vestigen wij nu opnieuw de aandacht op de impulsaankopen, overproductie en de wegwerpcultuur die deze actieperiode tekenen,” aldus Kim van Langelaar, mede-oprichter van het online warenhuis.

“Hoe langer je staart naar die schadelijke impact uitgedrukt in cijfers, hoe absurder het wordt. Een dag die draait om zoveel mogelijk kopen - het is de wereld op z’n kop. Doen we eraan mee, dan stemmen we impliciet in met een wereld waarin nietsontziende overproductie, uitbuiting en die wegwerpcultuur acceptabel is.”

“Tijdens een bevlogen discussie vroegen we ons daarom af hoe we een sterk tegengeluid op Black Friday konden bieden. Waarom draaien we het niet letterlijk om?” vroeg mede-oprichter Stephan Stegeman zich af. “Laten we éven absurd doen, maar dan andersom. In plaats van te gaan stunten met kortingen, maken we juist alles 10% duurder. Eén dag. En dan geven we de opbrengst weg.”

Wanneer & hoe?

In de week voorafgaand aan Black Friday roept Shop Like You Give a Damn haar verkopers daarom op om geen kortingen aan te bieden, en haar klanten om op Black Friday - eigenlijk net als elke andere dag* - niet méér te kopen dan nodig, of mee te doen met #ByeBuyFriday waarmee zij samen met het warenhuis sparen voor het goede doel. Deelbaar beeld en andere informatie wordt hen aangeboden om de boodschap verder te verspreiden.

Van Langelaar: “Zoals altijd: koop met compassie. Zo min mogelijk. Maar als je dan wat koopt, kies dan vegan, fair en zo duurzaam als maar kan.”

De impact van fast fashion, Covid-19 en Black Friday in enkele getallen

Enkele belangrijke feiten:

• Gemiddeld hebben maar liefst 169 mensen meegewerkt aan ieder kledingstuk dat het tot jouw kast heeft weten te schoppen. Zóveel mensen zijn dus betrokken in de productieketen: van het produceren van de grondstoffen, verwerking, productie, design, distributie tot de verkoop en alles daartussen. Zo bekeken is het dus bijna ongelooflijk dat je een totale winteroutfit voor 25 euro kunt vinden.
• Zulke fast fashion prijzen hebben overconsumptie met een wegwerpcultuur tot gevolg in de hand gewerkt. Een gemiddelde Nederlandse kledingkast bestaat uit zo’n 173 items, waarvan er maar liefst 50 in het afgelopen jaar niet zijn gedragen.
• Sterker, een fast fashion item wordt gemiddeld maar zeven (!) keer gedragen, voordat het wordt weggegooid.
• Als je bedenkt dat wereldwijd 1 op de 6 mensen in de kledingindustrie werken, en maar een geschatte 2% (!) van de mensen die onze kleding maakt een leefbaar loon verdienen, wordt het er alleen maar schrijnender op.
• En de pandemie lijkt deze effecten alleen maar te versterken. Machtige kledingmerken uit de VS en Europa hebben overzeese leveranciers sinds de uitbraak van Covid-19 voor meer dan 16 miljard dollar aan goederen geweigerd te betalen. We kunnen alleen maar gissen hoeveel extra kledingstukken uit niet verkochte voorraden nu op vuilnisbelten zijn beland of verbrand. In lagelonenlanden worden textielarbeiders bij de vleet ontslagen en gaan vele fabrieken failliet.
• Overigens lijkt de pandemie een remmend effect te hebben op onze voorspelde koopdrift rondom Black Friday en Cyber Monday dit jaar. Waar Nederland gedurende deze twee dagen in 2018 nog voor 1017 miljoen euro aan spullen kocht, groeide dat in 2019 tot 1064 miljoen euro, maar is in 2020 nog maar 892 miljoen euro voorspeld. In België lijkt diezelfde trend van 774 miljoen (2018) via 799 miljoen (2019) tot 667 miljoen te zakken (2020).

Ondertussen komt de kledingindustrie op de vierde plaats in het rijtje van de grootste negatieve milieu-impact van ons geconsumeerd, net onder huisvesting, transport en voedsel. (Terwijl het pas op de achtste plaats van onze huishoudelijke uitgaven staat.)