"Luchtig trekt ons niet". Interview And Beyond

Ze zijn al een jaar of vijf modeontwerpers. En niet de minsten. Toch durfden

Brigitte Hendrix en Jolanda van den Broek zichzelf lang niet zo te noemen. En eigenlijk nog steeds niet. Al komt daar heel langzaam wel verandering in.

Het zijn autonome gedachten van waaruit wij werken; we denken in eerste instantie niet: ‘Dit is een leuke jurk voor de kerst’

“Waar kan ik je kleding kopen,” is een vraag die veel mensen de ontwerpsters van And Beyond stellen. Maar dat vond Brigitte Hendrix tot voor kort ‘volkomen onlogisch’. Hendrix is een van de twee ontwerpsters van And Beyond, het label dat zij vrijwel onmiddellijk na de Rietveld Academie opzette samen met Jolanda van den Broek. Al zagen de twee zichzelf toen nog niet als modeontwerpers. De eerste drie jaar werkten ze voor verschillende klanten. Vandaar ook de naam And Beyond. Want: wat zij doen gaat verder dan modeontwerpen alleen. Door freelancewerk als stilist komt er inkomen binnen en daarnaast maken Hendrix en Van den Broek tijd vrij voor het ontwerpen van modecollecties. Ondanks dat de vierde collectie, ‘Smoke’, tijdens de Amsterdam International Fashion Week in januari van dit jaar werd gepresenteerd, is het duo eigenlijk nog steeds aan het uitzoeken hoe het ‘dingen willen doen’.

De samenwerking tussen Hendrix (1978) en Van den Broek (1977) begon eigenlijk al op de academie, waar de twee allebei de opleiding modevormgeving volgden. In 2005, tijdens hun afstuderen – Van den Broek studeerde af op paarden, Hendrix met een modecollectie ‘Something here feels horribly wrong’ - deelden ze een atelier en presenteerden hun afstudeerexpositie door elkaar heen. Het afstudeerwerk werd onder andere geselecteerd voor de tentoonstelling:’Fashion NL, the next generation’ in het Gemeentemuseum in Den Haag. Daaruit volgde nog een serie projecten en presentaties en uiteindelijk was daar in 2006 de eerste modecollectie: ‘Blinded by the lights’, die tijdens een vernissage in tentoonstellingsruimte W139 maar liefst vierhonderd bezoekers trok.
Maar daarmee ben je er nog niet. Zelfs niet als je daarna nog drie bejubelde collecties presenteert: “We zitten in een spagaat,” zegt Van den Broek. “Enerzijds moet je inkomsten genereren en anderzijds moet je investeren in pr en productie.” Het liefst zouden de twee alleen ontwerpen. Maar er komt meer bij kijken. Zo is er de bedrijfsvoering, het begeleiden van de productie, de uitlevering van de collecties. “We willen dat allemaal nog niet uitbesteden, maar liever dichtbij houden. Het is ingewikkeld en er is nog veel in te leren.” Op de vraag of ze zich kunstenaar of modeontwerper voelen antwoorden dat ze nog niet in een hokje kunnen of willen worden geplaatst. Wel, zeggen ze, zit achter de aard van hun ontwerpen en de conceptuele benadering daarvan het kunstenaarsschap. “Het zijn autonome gedachten van waaruit wij werken; we denken in eerste instantie niet: ‘Dit is een leuke jurk voor de kerst’.” Maar uiteindelijk is het wel kleding. Hetzij met een grote emotionele lading. Hendrix, die verantwoordelijk is voor de prints: “Prints toegepast op kleding is toch anders dan op een plat vlak. Ook door de ruimte en omdat het beweegt. Ik denk echt wel na over de personages, maar het conceptstuk krijgt veel ruimte.” De rolverdeling is als volgt: “We bedenken samen een vrouwbeeld. Ik werk het uit in prints, Jolanda bedenkt het silhouet, de houding van de kleding. En dan husselen we.” Dat dat vrouwbeeld nooit echt vrolijk is, geven de twee toe. “Het is esthetisch en vrouwelijk, maar moet ook iets ongemakkelijks hebben. Een tijdsbeeld vastleggen in kleding, dat spreekt ons het meeste aan. Dat gebeurde door de eeuwen heen al op bijvoorbeeld schilderijen. Je ziet wat er in de maatschappij gebeurt aan hoe mensen zich kleden.” De onrust van deze tijd was dan ook goed af te lezen in de een na laatste collectie van And Beyond; de prints voor ‘The Undaunted’ waren onder meer gebaseerd op de Amerikaanse Vlag. “En die hebben we letterlijk laten verwaaien.” Voor ‘Spectacle’ werd gebruik gemaakt van 3D in de printontwerpen wat zorgde voor een unheimliches gevoel: Tussen de paradijsprints en bloemen verschenen ook vanitassymbolen als je er door een 3D-bril naar keek. De laatste collectie, ‘Smoke’, was een collectie die, zo zeggen de twee, ‘in rook opgaat’ en gaat over de vluchtigheid van dingen. Milieurampen, de economische crisis en terrorisme; het wordt allemaal met gretig aftrek bestudeerd. “Maar,” geven ze toe, “het is ook wel onze esthetische voorkeur: frictie. Luchtig trekt ons niet.”

Dat de twee niet onopgemerkt blijven blijkt uit hun belachelijk lange curriculum vitae, waarop vele presentaties en deelnames aan projecten staan, als ook nominaties voor prijzen en de vele, vele (verre) reizen die zij op uitnodiging van verschillende organisaties hebben gemaakt. Zo presenteerden ze onder andere de collectie ‘Spectacle’ in Seoel. De collectie werd met heel goede kritieken ontvangen. Hendrix: “Er waren veel winkels geïnteresseerd. Maar het zetten van de stappen in de goede volgorde is moeilijk. Niemand doet het voor je.” Ook waren Hendrix en Van den Broek in het Hudsonjaar aanwezig in New York en gingen ze mee naar Sjanghai voor een project van HTNK en het Dutch Design Fashion Architecture programma. En dan nog iets: het toonaangevende lifestylemagazine ‘Dazed en Confused’ stond opeens op de stoep. Van den Broek: “Het is dubbel: aan de ene kant vliegen we de hele wereld over, aan de andere kant kunnen we nauwelijks een ticket naar Londen betalen.”

Inmiddels is in ieder geval de eerste stap naar productie gezet. In hun atelier aan de Amsterdamse wallen – het tweetal maakt deel uit van het project Red Light Fashion Amsterdam en heeft daardoor de beschikking over een heel pand op de Oudezijds Achterburgwal - werd in 2009 de minicollectie ‘Voodoo’ gemaakt. Deze bestond uit een voortzetting van ideeën uit de ‘Spectacle’-collectie en werd tijdens de Arnhem Mode Biënnale 2009 verkocht bij de buren: De Bijenkorf, in samenwerkingsverband met Red Light Fashion. Op die Biënnale in juni showde And Beyond tevens op uitnodiging van Piet Paris de eerste collectie, uitsluitend voor vrouwen: ‘The Undaunted’ (de onverschrokkenen). De ‘Voodoo’-collectie voor De Bijenkorf deed het goed en inmiddels is een oplage van tweehonderd stuks van de een na laatste collectie te koop in zes winkels, waaronder Azzurro Due en Destination Shop in Amsterdam en Humanoid in Arnhem. “Ja, we zijn het afgelopen jaar snel gegroeid. Vooral op de achtergrond. Het bedrijf loopt, we hebben stagiaires die veel doen, een goed systeem en weten hoe dingen moeten; hoe we een beurs moeten aanvragen en een show opzetten bijvoorbeeld. Dat hebben we de afgelopen drie à vier jaar geleerd. We hebben onze focus gevonden.” De laatste collectie, ‘Smoke’, is daar een voorbeeld van; die is klein en geschikt voor productie. Wel wordt het geld nog steeds verdiend met freelance opdrachten en komt er af en toe wat binnen via een kunstsubsidie. Een investeerder is misschien de volgende stap. Hendrix: “Spannend. We willen wel zeker weten dat alles goed loopt en dat we weten waar we het over hebben voordat we daaraan beginnen. Maar de bedoeling is uiteindelijk natuurlijk dat And Beyond als label geld gaat verdienen.”

Dit artikel is gepubliceerd in FashionUnited vakblad maart 2010.