Personeel moet modepassie overbrengen - Achtergrond

Verkooppersoneel bestaat niet meer. Tegenwoordig

ben je als winkelmedewerker personal shopper of model. Ook het sollicitatiegesprek is passé. Werving gebeurt door castings of door te scouten op straat.

‘Uiterlijk is heel belangrijk. Of stel dat je stinkt, dat kan toch niet’

‘Als we werknemers casten voelen ze zich specialer’

Eén van voor één mogen ze van de bodyguard naar binnen. Als uitgaanspubliek uitgedost staan ze in de rij bij de Rotterdamse Club Vie, gelegen onder de Willemsbrug. Buiten dreunen de bassen. ‘Dress to impress’ was de dresscode die de sollicitanten in de rij meekregen voor de castingavonden van The Sting. In de zomer opent een drieduizend vierkante meter grote winkel in de Rotterdamse binnenstad en daar zoekt The Sting nog 45 verkoopmedewerkers voor. Ruim 300 sollicitanten meldden zich aan via de website voor een baan als weekendhulp of voor een fulltime job. De beste 150 kandidaten staan voor een casting in de rij bij de Rotterdamse discotheek. Binnen gaan ze op de foto en dan is het afwachten, want de aspirant verkopers hebben geen idee wat komen gaat. “Zo houden we het spannend,” zegt Willemieke Bos, hoofd van de HR-afdeling bij de Nederlandse modeketen. “Zo blijft het spontaan, en zien we de sollicitanten in hun normale manier van doen.” Na het fotomoment staan de kandidaten te wachten, alvorens er een korte presentatie komt en vervolgens ‘speeddates’. Volgens Bos zijn die wachtmomenten bijna net zo belangrijk als de korte sollicitatiegesprekjes om te kijken of iemand door mag naar de volgende sollicitatieronde. Wie contact maakt met anderen scoort pluspunten, wie alleen in een hoekje whatsapp-berichten verstuurd via de telefoon, minpunten. “We zien perfect of de sollicitanten zelfverzekerd zijn, leuk voorkomen en lekker babbelen. En belangrijk: of ze ook op klanten durven af te stappen.”

Sportief en slank
Een andere aanpak voor personeelswerving heeft Abercrombie & Fitch. Verkooppersoneel bij de Amerikaanse retailer moet er vooral goed uitzien, want een lekker lichaam om je aan te vergapen is toch de ideale manier om beleving naar de winkel te brengen? Het modebedrijf scout het personeel op straat, en noemt de verkopers consequent ‘modellen’. Zij moeten door middel van hun persoonlijke stijl het imago van het merk beschermen. De selectie is streng. Een insider vertelde vorig jaar aan de Belgische krant De Standaard dat de jongens minstens 1 meter 80 lang moeten zijn, een sportief, slank en symmetrisch uiterlijk is noodzakelijk en ze worden gevraagd om hun borsthaar te scheren. Meisjes die in de winkel flaneren of achter de kassa staan, moeten 1 meter 70 lang zijn, lang haar hebben en mogen geen sieraden of nagellak dragen.

Representatief verschijnen, alla, maar te veel focussen op uiterlijk is ook weer niet goed. “Ik vraag me af of er echt meer kledingstukken verkocht worden als er mooie mensen in een winkel paraderen,” peinst Faila den Boon, algemeen directeur van Netwerkt werving & selectie. Persoonlijk is Den Boon niet zo’n fan van verkopers die eigenlijk modellen zijn, zoals bij Abercrombie & Fitch. Zakelijk heeft ze haar twijfels over het effect. “Vooral in Nederland, met de ‘doe-maar-gewoon-mentaliteit’.” Ook uit onderzoek van de universiteit van South Australia en uit een studie van de universiteit van British Colombia blijkt dat mooie verkopers niet per se de omzet stuwt. Beter zou het zijn om personeel in verschillende maten aan te nemen. Want sommige vrouwelijke consumenten kunnen jaloezie voelen opborrelen bij het zien van een lange, slanke verkoopster in de ideale jurk.

Voor sollicitanten zou het ook niet altijd leuk zijn om te worden beoordeeld op hun uiterlijk. Den Boon: “Als je solliciteert bij een bedrijf waarvan je weet dat ze letten op hoe je er uit ziet, moet je vooral goed nadenken of je dat erg vindt en of het prettig voelt. En vind je dat je er goed genoeg uitziet?” De sollicitanten van the Sting zouden er geen moeite mee hebben als ze zouden worden beoordeeld op hun voorkomen. “Uiterlijk is heel belangrijk,” zegt Suna uit Rotterdam - Supertrash laarzen over een skinny jeans en zwart handtasje met zilver-blinkende sluitingen. Haar achternaam wil de 18-jarige sollicitante niet noemen. Wel dat ze komt voor een bijbaantje naast school. Haar vriendin, de 19-jarige Petek uit Rotterdam, vult snel aan: “Stel dat je stinkt.” Ze lacht. “Dat kan toch niet.” The Sting benadrukt niet alleen te selecteren op uiterlijk. De castingavonden worden ‘castingavonden’ genoemd omdat het plezier uitstraalt en leuk klinkt. Bovendien spreekt deze manier van werven de doelgroep aan. Ook wordt de avond gefilmd. Voor intern gebruik, maar de moderetailer merkt wel dat kandidaten het vaak leuk vinden en zich ook speciaal voelen als ze gefilmd worden. “We willen op geen enkele manier suggereren dat we op zoek zijn naar modellen. We willen solliciteren leuk maken en benadrukken hoe de cultuur van The Sting is. We zijn ook op zoek naar professionals en mensen die verstand hebben van fashion,” zegt Bos. “Tuurlijk kijken we of iemand er leuk uitziet, maar dan letten we er vooral op of hij of zij gevoel voor mode heeft. Naar een bepaalde stijl zijn we niet op zoek. We verkopen meer dan dertig merken, dus er zit voor ieder wat wils tussen.”

Personal shopper
Ook een interessante ontwikkeling is ook hoe Desigual het aanpakt, denkt Faila den Boon. Daar zijn verkopers geen verkopers, en ook geen modellen maar professionele personal shoppers die alle ins en outs van de collectie kennen. Shoppen op afspraak is ook mogelijk bij de Desigualwinkel in Barcelona. “Personeel moet waarde toevoegen voor de klant. Dat is minstens zo belangrijk als het bongemiddelde,” zegt Den Boon. Ze ziet wel een trend, dat winkelpersoneel steeds veelzijdiger moet zijn. Vorig jaar merkte ze dat al, toen ze onderzoek liet uitvoeren onder 425 grote en middelgrote retailorganisaties, naar filiaalmanagers. Die zijn steeds lastiger te vinden, onder andere door de steeds hogere eisen die bedrijven stellen aan shopmanagers. “Retailers willen meer beleving in hun winkels. Personeel dat een passie voor mode kan overbrengen hoort daar bij, vooral voor de hippere ketens als The Sting of Abercrombie & Fitch.” Het verschilt volgens Den Boon wel per merk wat slim is om te doen. “Alleen maar personal shoppers in een winkel als H&M lijkt me geen succes.”

Castingavonden of verkooppersoneel als personal shoppers, kan het ook helpen om het negatieve imago van een verkoper op te krikken? Het aanzien van het beroep is toch: Wie niets kan, of niet weet wat hij of zij wil, kan altijd nog in een winkel gaan werken. Margriet Broekman van de Thom Broekman winkels, ergerde zich zo groen en geel aan deze gedachtegang dat ze vorig jaar een stimuleringsfonds op poten zette om het imago van verkoopmedewerker te verbeteren. Den Boon denkt dat het allemaal maar mondjesmaat zal helpen. Want onder werkzoekenden is het meer een geldkwestie om niet als verkoper aan de slag te gaan. “Verwacht je als werkgever dat het personeel ook personal shopper is, dan wordt het vak wel aantrekkelijker. Maar werken in een winkel betekent veelal toch: veel doen voor weinig salaris. Je moet werken met koopavonden, steeds vaker op zondag en je kunt gemakkelijk te maken krijgen met criminaliteit in de winkel. De eisen aan verkopers worden ook steeds hoger, maar het salaris niet.”

Niet iedereen heeft last van het negatieve imago dat een baan als verkoopmedewerker zou hebben. Sollicitante Ethel 27 jaar, uit Ridderkerk, heeft er nooit iets van gemerkt. Ze komt voor een fulltime baan, want ze heeft een hypotheek die betaald moet worden. Met haar ervaring op zak, schat ze haar kansen hoog in. “In mijn omgeving zou iedereen het geweldig vinden als ik bij The Sting kan werken. Het is ook een heel leuke winkel.”

Dit artikel is gepubliceerd in de FashionUnited werken special 2012