Kust bedreigd door wassen polyester kleding

Door het thuis wassen van synthetische of polyester kleding in de wasmachine dragen mensen indirect bij aan de vorming van de 'plastic soep'. Het microplastic dat vrijkomt bij het wassen van synthetische kleding is vergelijkbaar met de

drijvende vuilnisbelt met plastic rotzooi (vuilniszakken, plastic flessen maar bijvoorbeeld ook voetballen en legoblokjes) in de oceaan. Deze week - op 30 november en 1 en 2 december - organiseert de Plastic Soup Foundation een driedaagse campagne om Nederlandse consumenten bewust te maken van het plastic zwerfafval in de oceanen.

Piepkleine

plastic deeltjes ofwel microplastic worden steeds vaker langs de kunstlijn aangetroffen en in leefgebieden voor vissen en zeedieren. Dit microplastic voegt zich niet bij ander (groter) afval in de zeestroom van de Grote Oceaan - de vuilnisbelt op zee waar de Verenigde Staten ongeveer twee keer in passen - maar zet zich af op de kustlijn waar dieren het binnenkrijgen. Dat blijkt uit onderzoek onder leiding van Dr. Mark Browne van University College Dublin, dat begin november is gepubliceerd in het Amerikaanse wetenschappelijk tijdschrift Environmental Science & Technology. De minuscule stukjes plastic bedreigen niet alleen de flora en fauna in het kustgebied, maar vormen ook een gevaar voor de volksgezondheid. "Wanneer mensen microplastic vezels inhaleren worden die opgenomen door de longen wat kan resulteren in tumoren. En van geverfd polyester en acrylstoffen is bekend dat zij eczeem kunnen veroorzaken," aldus Browne. Browne benadrukt dat het precieze gevaar voor mens en dier verder moet worden onderzocht.

De groep onderzoekers uit Ierland, Groot Brittannië, Australië en Canada analyseerde de herkomst van het microplastic op achttien locaties (zeewater en zandstrand) in zes continenten. In het wetenschappelijk artikel 'Accumulation of Microplastic on Shorelines Woldwide: Sources and Sinks' wordt geconcludeerd dat een groot deel van het microplastic via het riool in de oceaan terecht komt en vaak afkomstig is van het spoelwater uit wasmachines. Hoewel filtersystemen in de riolering veel rotzooi uit het rioolwater zeven, zijn die niet toegerust op het microplastic dat er grotendeels doorheen spoelt. Ook blijkt de concentratie microplastic in dichtbevolkte gebieden veel hoger dan elders.

Bij forensisch onderzoek kwam naar voren dat het microplastic veel overeenkomsten vertoont met de synthetische vezels in kleding. Polyester is relatief goedkoop, kreukvrij en slijtvast en het is dan ook een veelgebruikte textielsoort voor topjes en truien, ondergoed en dekens. De onderzoekers deden vervolgens experimenten met het wassen van kleding in drie verschillende huishoudelijke wasmachines (maar zonder wasmiddel) en ontdekten dat één kledingstuk meer dan 1900 vezels per wasbeurt kan afgeven. Grote boosdoeners zijn fleece kleding en dekens, bij het wassen daarvan komen naar verhouding de meeste plastic vezels vrij.

Maar het wassen van polyester kleding is niet de enige bron van microplastic in de oceaan. Stichting De Noordzee voert sinds september de ‘Ik scrub plasticvrij’ campagne tegen microplastic in verzorgingsproducten. "We hebben inmiddels een lijst met meer dan negentig verzorgingsproducten waarin microplastic zit," zegt woordvoerder Marchien de Ruiter. "Het gaat voornamelijk om scrubs en wasgels, maar ook om tandpasta, lipgloss en zelfs lenzenvloeistof. Op de verpakking heet dat meestal polyetheen, maar het is plastic dat ook via het riool in de zee belandt." De Ruiter bevestigt dat de gezondheidsrisico's van microplastic nog worden onderzocht, "maar als vogels en vissen het binnenkrijgen met hun andere voedsel of omdat ze het voor plankton aanzien, dan komt het ook in onze voedselketen terecht".

Onderzoekers adviseren modebedrijven en wasmachineproducenten nieuwe methodes te ontwikkelen en zo de afgifte van plastic vezels in het spoelwater terug te brengen. Ook extra filters in de rioolzuiveringssystemen zouden een remedie kunnen zijn. Gevreesd wordt dat de hoeveelheid microplastic door de groei van de wereldbevolking anders in veertig jaar tijd zal verdubbelen. Stichting De Noordzee heeft de producenten van verzorgingsproducten aangeschreven het polytheen uit te bannen. Ook is een handtekeningenactie gestart die inmiddels 3400 keer is ondertekend. Woensdag 30 november is het twaalfde duurzaamheidsconcres in Den Bosch, dat wordt geopend door Charles Moore, die in 1997 tijdens een zeiltocht de plastic soep ontdekte en daar als eerste aandacht voor vroeg.

Het kleine plaatje toont fragmenten van microplastic onder een microscoop (Copyright: Dr Mark Browne, University College Dublin en Environmental Science & Technology)